203 odsłon

Brandenburgia, a raczej jej margrabiowie – nasze utrapienie

„Dynastia” Askańska (1134-1320)

1157-1170 Albrecht der Bär / Albrecht Niedźwiedź/ Albrecht (1100-1170), hrabia von Ballenstedt (1123-1170), książę von Sachsen (1138-1142), hrabia von Weimar-Orlamünde (od 1134-1170) jako Albrecht von Ballenstedt – wnuk Magnusa Billunga (ur.1072), jako margrabia marchii pogranicznej zdobył dla Marchii ziemię przegnic / Prignitz (na prawym brzegu Łaby), zorganizował (1147) tzw. krucjatę połabską, przejął ziemię Stodoran (po śmierci (1150) ostatniego księcia Przybysława Henryka), zdobył (1157) Brennę (zmienił nazwę na Brandenburg i uczynił ośrodkiem marchii askańskiej), utworz (1157) z Marchii Północnej (zwanej od tej chwili Starą Marchią) i podbitych ziem: „Marchii Środkowej” / Mittelmark i Marchii Wkrzańskiej / Uckermark) nową Marchię Brandenburską, od tego czasu margrabia von Brandenburg (1157-1170) zwał się już Albrechtem I. von Brandenburg, żonaty (1125/6-) z Sophie/Zofią – córką Hermanna I. von Winzenburg, miał z nią dzieci: Christine (1127-1150), Ottona (ok.1128-1184), Adelheid/Adelajdę (1128-1162), Hermanna (ok.1130-1176) – hrabiego Weimar-Orlamünde, Siegfrieda I./Zygfryda (ok.1132-1174) – biskupa Brandenburga, arcybiskupa Hamburga-Bremy, Heinricha (1134-1185), Alberta (ok.1136-bd) – hrabiego von Ballenstedt, Hedwig/Jadwigę (bd-1203) – żonę margrabiego Miśni Otto/Ottona Bogatego, Adalberta (bd), Dietricha (1137-1183) – hrabiego Werben, Bernharda/Bernarda (1140-1212) – hrabiego Anhaltu i księcia Saksonii (od 1170), Gertrudę (1129-bd) – żonę księcia czeskiego Děpolta I./Dypolda I, Sybille (bd) – zakonnicę w Quedlinburgu, Eilikia (bd) – hrabinę von Ballenstedt oraz nieślubnego syna Leffarda van Berum (bd);

1170-1184Otto I. / Otton I (ok.1128-1184), syn Albrechta Niedźwiedzia, odgrywał znaczną rolę w rządach przed śmierci ojca (od 1144), fundator klasztoru cysterskiego w Lehninie, trzykrotnie żonaty: pierwszą (bd) była Bozena z Czech, drugą (1148-1171/5) była Judyta – córka księcia Bolesława III Krzywoustego i miał z nią dwóch synów: Ottona (po 1147-1205) i Henryka (1175-1192) – hrabiego Tangermünde Gardelegen, trzecią (1176-1184) Adelheid/Ada/Adelają (1163-po1205) – córką Floris III Graaf van Holland, z którą miał syna Albrechta (1150-1220);

1184-1205Otto II. der Freigiebige / Ottona II Szczodry (po 1147-1205), syn Ottona I, toczył wojny przeciwko książętom słowiańskim i duńskiemu królowi królowi Kanutowi VI, najechał (1198) i zagrabił znajdujące się w duńskich rękach Pomorze, zjednoczył swoje terytoria (1199) organizując wyprawę na Rugię, zagroził Hamburgowi, poparł (1200, 1203) Filipa Szwabskiego przeciwko cesarzowi Ottonowi IV, zmarł bezpotomnie;

1205-1220Albrecht II. / Albrecht II (1150-1220), syn Ottona I, mógł sięgnąć po swój udział w dziedzictwie po ojcu dopiero po długim sporze ze swym starszym bratem przyrodnim Ottonem II (w toku tego sporu nawet został przez brata schwytany i uwięziony), w sporze o władzę w Niemczech toczonym wówczas między Hohenstaufami i Welfami stał po stronie Filipa Szwabskiego, ale po jego śmierci w 1208 r. przeszedł na stronę Ottona IV (stał u jego boku aż do momentu, gdy sprawa Welfów była już całkiem przegrana (1217) – z Ottonem łączyła go m.in. wspólna opozycja wobec ekspansji Duńczyków w północnych Niemczech), jego żoną (1205) była Mathilde von Groitzsch (Matyldę) – córka margrabiego Łużyc Konrada, miał z nią dzieci: Jana (ok.1213-1266) – założyciel starszej linii askańskiej, zwanej joannicką (od Jana), Ottona (1215-1267) – założyciel młodszej linii, pan Nowej Marchii (wraz z Gorzowem), Mechthild/Matyldę (bd-1261) – żonę księcia Brunszwiku i Lüneburga Ottona I (Welfa), Elisabeth/Elżbietę (1207-1231) – żonę landgrafa Turyngii Heinricha/Henryka Raspe oraz Judith/Juttę (1220);

  • 1220 – podział Marchii między synów Albrechta II

„Dynastia” Askańska – linia na Salzwedel

1220-1267Otto III. der Fromme / Otton III Pobożny (1215-1267), syn Albrechta II, hrabia Arneburg, w ramach podziału spadku został hrabią Salzwedel, dzięki traktowi (1236) w Kremmen uzyskał od Wartislawa III Stargard Meklemburski, Bezrzecze, Krzemień i Ostrów oraz całość Księstwa Wołogoskiego (na skutek oporu Barnima I Dobrego nie został zrealizowany), opanował ostatecznie Marchię Wkrzańską, po walkach z Wettynami przyłączył (1230/45) płaskowyż Barnim, usiłował (1239) wraz z bratem zająć ziemię lubuską, lecz doznał klęski z rąk księcia polskiego Henryka Pobożnego w bitwie pod Lubuszem, jako posag pozyskał dla Brandenburgii Łużyce Górne, żonaty (1243) z Bożeną (Beatrycze) – córką króla Czech Wacława I, miał z nią dzieci: Jana (1244-1268), Ottona (ok.1246-1298), Albrechta (ok.1250-1300), Ottona (ok.1255-1303), Kunigunde/Kunegundę (ok.1252-1292) – żonę księcia Bela von Slawonien i księcia Walrama V. von Limburg oraz Mathilde (bd-1316) – żonę księcia pomorskiego Barnima I./ Barnima I;

1267-1268Johann III. der Prager / Jan III (ok.1244-1268), syn Ottona III Pobożnego, tytuł margrabiowski bracia dzielili także z trzema kuzynami ze Stendal, współrządził z braćmi, wskutek ran odniesionych na turnieju w Merseburgu zmarł bezpotomnie;

1267-1298Otto V. der Lange / Otton V Długi (ok.1246-1298), syn Ottona III Pobożnego, tytuł margrabiowski bracia dzielili także z trzema kuzynami ze Stendal, współrządził z braćmi, blisko związany z Czechami (za sprawą pokrewieństwa z królem czeskim Przemysłem Ottokarem II – był jego siostrzeńcem) i w większym stopniu zajmował się sprawami tamtejszymi, niż swoim własnym krajem (m.in. uczestniczył (1271) w czeskiej wyprawie na Węgry, wspierał też króla czeskiego w jego sporze z Rudolfem I Habsburgiem, wziął (1278) udział w bitwie pod Suchymi Krutami, po śmierci Ottokara objął wówczas nad jego synem i następcą młodym Wacławem II – w jego imieniu zawarł (1279) układ z Rudolfem, zrzekając się w imieniu Czech Austrii, Styrii i Karyntii oraz oddając mu na pięć lat Morawy (zagwarantował sobie regencję w Czechach – wywiózł wówczas młodego władcę do Brandenburgii, zaś jego rządy w Czechach nie były zbyt szczęśliwe dla tego kraju – wśród ludności narastała niechęć wobec regenta oskarżanego o okrucieństwo, jak również wobec cudzoziemców (głównie Niemców), którymi się otaczał, zatem zrezygnował (1283) z regencji na rzecz matki Wacława w zamian za wysokie odszkodowanie), uczestniczył w elekcji nowego króla niemieckiego (wdał się przy tym w spór o skorzystanie z praw elektorskich należnych władcom Brandenburgii ze swym kuzynem, Ottonem IV ze Strzałą, który przewodził młodszej linii rodu) – popierał Adolfa z Nassau, po śmierci (1281) szwagra Poppo przypadła mu część hrabstwa Hennebergu oraz Koburg, żonaty z Judith/Judytą/Juttą (bd-1298) – córką Hermanna I. von Henneberg, miał z nią dzieci: Matyldę (ok.1270-1298) – żonę księcia wrocławskiego i krakowskiego Henryka IV Probusa, Hermana (1280-1313), Ottona (bd-1307), Kunigunde/Kunegundę (1275-1317), Beatrix (1270/2-1315/6) – żonę księcia świdnickiego Bolka I Surowego, później księcia kozielskiego i bytomskiego Władysława, Judith/Jutta (ok.1275-1328) – żona księcia Saksonii-Wittenbergii Rudolfa I, Albrechta (1283-1296);

1267-1300Albrecht III. / Albrecht III (Brandenburgia) (ok.1250-1300), syn Ottona III Pobożnego, tytuł margrabiowski bracia dzielili także z trzema kuzynami ze Stendal, współrządził z braćmi, osobiście zarządzał (1284) w Stargardzie i Lychen (po śmierci synów uczynił swoim spadkobiercą księcia meklemburskiego Henryka II), jego żoną była Matylda – córka króla duńskiego Krzysztofa I, miał z nią dzieci: Ottona (przed 1276-1299), Jana (1299), Beatrix/Beatrycze (bd-1314) – żonę księcia meklenburskiego Heinricha II./Henryka II Lwa, Margarete/ Małgorzatę (1270-1315) – żonę króla polskiego Przemysła II i księcia Saksonii-Lauenburga Albrechta III;

1267(80)-1286Otto VI. der Kleine / Otto VI Mały (ok.1255-1303), syn Ottona III Pobożnego, tytuł margrabiowski bracia dzielili także z trzema kuzynami ze Stendal, współrządził z braćmi, żonaty (1279-1286) z Hedwig/Jadwigą – córką króla niemieckiego (było to jednym z elementów układu zawartego z Rudolfem przez jego brata Ottona V, który został wówczas regentem królestwa czeskiego), zrezygnował z dziedzictwa politycznego i związku małżeńskiego (wstąpił do zakonu templariuszy, później przeniósł się do cystersów);

1298-1308 – Hermann / Herman (1280-1313), syn Ottona V Długiego, po śmierci wujka, hrabiego Hennebergu, wraz ze starszymi braćmi odziedziczył część Hennebergu oraz hrabstwo Koburga (gdy zmarł (1295) ostatni z jego starszych braci, dziedzictwo matki przypadło wyłącznie jemu, początkowo dzielił tutaj władzę z ostatnim z żyjących stryjów i zarazem współrządców ojca, Albrechtem III, dzielił także tytuł margrabiowski z licznymi kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Stendal, którym przewodził Otto IV ze Strzałą, podczas elekcji królewskiej (1298) próbował skorzystać z praw elektorskich przysługujących Brandenburgii, zawarł wówczas sojusz z kuzynem Ottona IV – jego efektem było nabycie (1303) Miśni (od margrabiego Diezmanna), oznaczało to zerwanie z teściem, królem Albrechtem Habsburgiem (także miał pretensje do tego terytorium), margrabiowie brandenburscy sprzymierzyli się wówczas z królem czeskim Wacławem II (po jego śmierci powstał plan wymiany Miśni (którą mieli zwrócić Albrechtowi) na Pomorze, które miał oddać im syn Wacława II Wacław III – z planów nic nie wyszło bo ten ostatni został zamordowany), po śmierci swego szwagra (męża siostry Beatrycze), został opiekunem jego małoletnich synów, Bernarda, Henryka I i Bolka II – rządy w księstwie sprawował do czasu uznania pierwszego z nich za pełnoletniego (w 1305) – dzięki temu posiadał duże wpływy na Śląsku, podjął (1308) wyprawę na Meklemburgię (wespół z kuzynem Ottonem IV), podczas której zmarł wskutek choroby, żonaty (1295-1308) z Anną – córką Albrechta I Habsburga, z którą miał dzieci: Judith/Juttę/Judytę (ok.1301-1353) – żonę hrabiego Heinricha VIII. von Henneberg-Schleusingen, Jana (1302-1317), Mathilde/Matyldę (1276-1323/9) – żonę księcia żagańskiego Henryka IV Wiernego, Elżbietę (bd), Agnes/Agnieszkę (ok.1298-1334) – żonę margrafa Brandenburgii Waldemara i księcia Brunszwiku Ottona Łagodnego;

1308-1317 – Johann V. / Jan V (1302-1317), syn Hermana, dzielił tytuł margrabiowski z licznymi kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Stendal, wraz z jego wczesną śmiercią wygasła linia askańskich margrabiów brandenburskich na Salzwedel – jego dziedzictwo przypadło Waldemarowi Wielkiemu z linii na Stendal.

„Dynastia” Askańska – linia na Stendal

1220-1266Johann I. / Jan I Askańczyk (1213-1266), syn Albrechta II (ur.1150), założyciel starszej linii askańskiej, zwanej joannicką, jako małoletni pozostawał wraz z bratem pod opieką Heinricha, hrabiego v. Anhalt, na zjeździe otrzymali obaj (1231) Rzeszy w lenno (od cesarza Fryderyka II) Marchię Brandenburską z księstwem pomorskim, ich panowanie to ekspansja na wschód: zajęli ostatnie części Teltow i Barnim, Marchię Wkrzańską, ziemię stargardzką, ziemią lubuską, pierwsze tereny na wschód od Odry w Nowej Marchii, to również wzrost znaczenia politycznego i pozycji Świętym Cesarstwie Rzymskim mogły zaowocować (1256) nawet koroną królewską Rzeszy dla Ottona, Jan założył Cölln i Berlin, zamek w Spandau uczynił z swoją ulubioną rezydencją, wystawił (1257) przywilej lokacyjny Gorzowa Wielkopolskiego, ufundował razem z bratem klasztor cystersów Chorin jako mauzoleum rodowe, dwukrotnie żonaty: pierwszą (1230-1247) była Sofia/Zofia – córka duńskiego króla Waldemara II, miał z nią dzieci: Jana (1237(?)-1281), Ottona (ok.1238-1308), Eryka (ok.1242-1295) – arcybiskupa Magdeburga (1283-95), Konrada (ok.1240-1304), Helenę (1241/2-1304) – żonę Dietrich von Landsberg Dytryka Mądrego) oraz Hermana (1245-1291) – biskupa Havelbergu (1290-91); , drugą (1255-1266) była Jutta – córka księcia Saksonii Albrechta I, miał z nią: Agnes/Agnieszkę (po 1255-1304) – żonę króla Danii Eryka V Glippinga oraz hrabiego Holstein-Plön Gerharda II, Henryka (1256-1318) oraz Mechthild/Matyldę (1256-1280) – żonę księcia pomorskiego Bogusława IV, Albrechta (ok.1258-1290);

1266-1281Johann II. / Jan II (1237(?)-1281), syn Jana I Askańczyka, wraz ze swoimi młodszymi braćmi Ottonem IV ze Strzałą i Konradem po śmierci ojca objął władzę w Brandenburgii–Stendal, bracia dzielili tytuł margrabiowski z kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Salzwedel, uczestniczył w konflikcie z Magdeburgiem o obsadę arcybiskupstwa przez brata Eryka, żonaty (1258/62) z Hedwig/Jadwigą – córką Pana na Werle Nikolausa I. I miał z nią dwóch synów: Konrada (1261-1308) oraz Johanna/Jana (1263-1292) – biskupa Havelbergu (1291-1304),

1266-1304Konrad I. / Konrad I (ok.1240-1304), syn Jana I Askańczyka, wraz ze swoimi starszymi braćmi Ottonem IV ze Strzałą i Janem II po śmierci ojca objął władzę w Brandenburgii–Stendal (później do współrządów dopuszczony został jeszcze młodszy brat Henryk I), bracia dzielili tytuł margrabiowski z kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Salzwedel, jego udział w rządach był niewielki (wśród braci dominował Otto IV), uzyskał (1271) Gdańsk oddany mu przez księcia Pomorza Gdańskiego Mściwoja II (usunięty z niego (1272) przez Mściwoja wspomaganego przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego – uzyskał wówczas Darłowo), ożenił się (1260) z Konstancją – córką księcia wielkopolskiego Przemysła I, miał z nią dzieci: Jana (ok.1261-1305), Ottona (1262-1308) – templariusza, Waldemara (ok.1280-1319) oraz Agnes/Agnieszkę (ok.1270-1329) – żonę księcia Albrechta I. von Anhalt-Köthen;

1266-1308Otto IV. mit dem Pfeil / Otto IV ze Strzałą (1238-1308), syn Jana I Askańczyka, wraz ze swoimi starszymi braćmi Ottonem IV ze Strzałą i Janem II po śmierci ojca objął władzę w Brandenburgii–Stendal (później do współrządów dopuszczony został jeszcze młodszy brat Henryk I, a także synowie Konrada Jan IV i Waldemar) – wraz ze swoimi braćmi (starszym Janem II i młodszym Konradem) dzielili tytuł margrabiowski z kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Salzwedel, wzięty (1278) do niewoli przez Magdeburczyków podczas walk o osadzenie swego młodszego brata Eryka na tronie biskupim), po uwolnieniu (za wysoki okup) niezwłocznie rozpoczął (1280) działania wojenne (w walkach pod Staßfurtem trafiony został w głowę strzałą, której nie dało się usunąć – chodził więc przez następny rok z grotem wbitym w czaszkę i stąd wziął się jego przydomek), doprowadził (1283) do konsekrowania Eryka na arcybiskupa magdeburskiego, uczestniczył w walkach (od 1278) z książętami pomorskimi, a w Czechach brał udział w działaniach przeciwko Rudolfowi I Habsburgowi (doprowadziło to powstania (1283) sojusz przeciwko niemu – zawarły go: miasta bałtyckie (z Lubeką na czele), książęta sascy, książę pomorski Bogusław IV, książę rugijski Wisław II i książęta meklemburscy, wobec takiej przewagi przeciwników został zmuszony do podpisania (1284) układu z książętami Pomorza i Rugii, na mocy którego zrzekał się swoich wcześniejszych zdobyczy poczynionych kosztem północnych sąsiadów), rywalizował z margrabiami brandenburskimi ottońskiej linii dynastii askańskiej (na Salzwedel): pokonał (1290) swego kuzyna Ottona V Długiego, sprzymierzonego z książętami śląskimi (istniał spór o prawo do korzystania z godności elektorskiej – w końcu spór w rodzinie unormował być może dzięki Albrechtowi I Habsburgowi), próbował uzyskać dostęp do Bałtyku: doprowadził do konfliktu z księciem wielkopolskim Przemysłem II, później z księciem Władysławem I Łokietekiem, rozszerzył (1291) swoje posiadłości na południe (kupił od Albrechta II Wyrodnego margrabstwo Landsbergu), był dwukrotnie żonaty: pierwszą (1262-1308) była Heilwig – córka hrabiego Johanna I. von Holstein-Kiel , drugą (1308) Judith/Jutta – wdowa po margrabim Łużyc Diezmannie, zmarł bezpotomnie;

1291-1297Ota VII. / Otton VII (1262-1297), syn Konrada I, współrządca jako margrabia, abdykował, templariusz, zmarł bezpotomnie;

1294-1318Heinrich I. ohne Land / Henryk I bez Ziemi (1256-1318), syn Jana I Askańczyka, po śmierci ojca (1266) rządy w Brandenburgii–Stednal objęli starsi bracia (z pierwszego małżeństwa ojca) Jan II, Otto IV ze Strzałą i Konrad, którzy dzielili tytuł margrabiowski z kuzynami z innej linii dynastii askańskiej, panującymi w Salzwedel a on nie został uwzględniony w podziale ziem po ojcu (przez co otrzymał później przydomek „bez Ziemi”) – po zakupie (1291) od Albrechta II Wyrodnego przez jego braci margrabstwa Landsbergu, otrzymał go od nich jako rekompensatę, utracił czasowo (1293) to terytorium, podczas wojny braci z synami Albrechta Wyrodnego, otrzymał (od 1294) udział w Brandenburgii i nosił formalnie tytuł współrządcy (faktyczne rządy sprawował jednak nadal starszy brat Otton), został seniorem – jako ostatni z synów Jana I – starszej linii dynastii askańskiej w Brandenburgii (po śmierci (1308) Ottona), w związku z czym próbował wykorzystać (1314) przysługujące mu formalnie uprawnienia elektora Rzeszy (jednak wobec opozycji bratanka, Waldemara bezskutecznie), żonaty (1303-1318) z Agnes/Agnieszką – córką księcia Górnej Bawarii Ludwika II, miał z nią dzieci: Henryka (ok.1308-1320), Sophię/Zofię (1300/2-1356) – żonę księcia Brunszwiku Magnusa I, Judith/Judytę () – żonę księcia Brunszwiku-Grubenhagen Henryka II oraz Margarethę/Małgorzatę (1301/4)-1347) – zakonnicę w Weißenfels;

1304–1305 – Johann IV. / Jan IV (ok.1261-1305), syn Konrada I, dopuszczony (1286) przez ojca do współrządów, a po jego śmierci (1304) współrządca Brandenburgii–Stendal przy stryju Ottonie IV ze Strzałą wraz z młodszym bratem Waldemarem i innym stryjem Henrykiem I bez Ziemi, żonaty (1302-1305) z Jadwigą – córką księcia legnickiego i wrocławskiego Henryka V Brzuchatego, zmarł bezpotomnie;

1304-1319Waldemar der Große/ Waldemar Wielki (ok.1280-1319), syn margrabiego Brandenburgii-Stendal Konrada I./Konrada I, zajął (1306) ziemię sławieńską na Pomorzu, zbrojnie najechał (1308) Pomorze Gdańskie (razem z Otto IV ze Strzałą), spalił Chmielno i obległ Gdańsk (wyparli go Krzyżacy!), zrezygnował (1309) z roszczeń do Pomorza Gdańskiego na rzecz Zakonu krzyżackiego w zamian za 10 000 srebrnych marek (na mocy układu w Myśliborzu) – zatrzymał sobie Słupsk i Sławno (przekazał (1317) te tereny wraz z Darłowem księciu Warcisławowi IV, prowadził wojnę (1312) z margrabią Miśni Fryderykiem I – wziął go do niewoli i zmusił do podpisania (1312) układu w Tangermünde, zajął (1316) Drezno, Sulechów i Świebodzin (1319), zdobył (1315) zdobył ziemię stargardzką, przegrał bitwę pod Gransee z Henrykiem II meklemburskim – musiał na mocy pokoju (1317) w Templin zwrócić zajęty obszar, przejął dziedzictwo (1317) po Janie V – ostatnim przedstawicielu drugiej linii brandenburskich Askańczyków, margrabiach na Salzwedel, żonaty z Agnes/Agnieszką – córką margrabiego Hermanna/ Hermana von Brandenburg (a młodszej linii Askańczyków), małżeństwo było bezpotomne;

1318-1320Heinrich II. das Kind / Henryk II Dziecię (ok.1307-1320), syn Henryka I bez Ziemi, jako małoletni był pod opieką księcia saskiego Rudolfa I oraz księcia pomorskiego Warcisława I, odziedziczył (1319) ziemie kuzyna Waldemara Wielkiego (z wyjątkiem Górnych Łużyc, które ottońska linia margrabiów otrzymała jako posag czeskiej królewny Bożeny, żony margrabiego Ottona III, które powróciły do Czech do czasu osiągnięcia pełnoletniości przez następcę), ogłoszony (1320) pełnoletnim przez króla niemieckiego Ludwik Bawarski (mimo że ten nie osiągnął odpowiedniego wieku), zmarł miesiąc później jako ostatni z askańskiej linii margrabiów brandenburskich.

Dynastia Wittelsbachów (1320-1356)

1320-1351Ludwig I.(V. von Bayern) der Brandenburger / Ludwik I(V Bawarski) (1315-1361), syn Ludwika I(IV Wittelsbacha), współrządca (1341-1361) w hrabstwie Tyrolu (razem z matką Małgorzatą Maultasch), książę (1327-1349) Bawarii, książę (1349-1351) Górnej Bawarii, rządy w księstwach bawarskich sprawował razem z braćmi, żonaty dwukrotnie: pierwszą (1324-1340) była Małgorzata – córka króla Danii Krzysztofa II i miał z nią córkę Elizabeth von Bayern (1345), drugą (1342-1361) Margarete/Małgorzata – córka księcia karynckiego Heinricha/Henryka VI. I miał z nią dzieci: Hermanna (1343-1360), Meinharda (1344-1363) – księcia Górnej Bawarii i hrabiego Tyrolu, N.N. (bd) oraz N.N. (bd);

1351-1356Ludwig III(VI). / Ludwik III(VI Rzymianin) (1351-1365), syn Ludwika I(IV Wittelsbacha), książę Górnej Bawarii, pierwszy elektor Brandeburgii (na mocy (1356) Złotej Bulli), żonaty dwukrotnie: pierwszą (bd-1257) była Kunegunda – córka króla polskiego Kazimierza III Wielkiego (miał nadzieję, że w przyszłości zostanie królem Polski), drugą (1360-1365) Ingeborga – córka księcia Albrechta II. von Mecklenburg, zmarł bezpotomnie;

1366-1373Otto V. der Faule Otto V Leniwy (1346-1379), syn Ludwika IV Bawarskiego, wychowywał się w ojczyźnie matki (Niderlandach), pod opieką brata, Ludwika V, od którego razem z bratem Ludwikiem VI Rzymianinem otrzymał (1351) Marchię Brandenburską, przejął rządy po śmierci Ludwika VI, zaniedbywał obowiązki władcy poświęcając wiele czasu rozrywkom, sprzedał (1367) Karolowi IV Dolne Łużyce (wcześniej były zastawione Wettynom), utracił (1368) Wałcz na rzecz króla Polski, Kazimierza Wielkiego, formalnie pozostał margrabią brandenburskim do 1373, ale krajem zarządzał Karol IV – układem (1373) w Fürstenwalde sprzedał Karolowi IV Marchię Brandenburską za 500 000 talarów zatrzymując dożywotnio godność elektora, zamieszkał w Bawarii, gdzie brat, Stefan II, uznał go za współwładcę, poślubił (1366) Katarzynę, córkę Karola IV, wdowę po Rudolfie Założycielu, małżeństwo okazało się bezpotomne. Na mocy układu z cesarzem Karolem IV po jego bezpotomnej śmierci Marchię miał dziedziczyć syn cesarski, Wacław IV.

Dynastia Luksemburgów (1373-1415)

1373-1378Karl IV. / Karol IV (1316-1378), syn Jana Luksemburskiego, margrabia morawski (od 1334), hrabia Luksemburga (1346-1353), król Królestwa Niemieckiego (od 1346), król Czech (od 1346) jako Karel I./Karol I, Świętego Cesarza Rzymskiego (od 1355), na chrzcie otrzymał imię Wacław (zwyczajowe u Przemyślidów), przy bierzmowaniu przyjął imię Karol. Większość życia spędził w Czechach, a jej stolicę Pragę rozbudowywał i rozwijał (fundując między innymi Uniwersytet Praski – obecnie Uniwersytet Karola (1348), co zjednało mu popularność w kręgach uczonych niemieckich). Pozyskał (1353) dla królestwa Czech tzw. Czeski Palatynat, który inkorporował (1355), przesuwając zachodnią granicę państwa do Wolnego Miasta Norymbergi i księstwa biskupiego Bambergu. Na zdobytych ziemiach wznosił zamki (m.in. w Lauf – dziś najcenniejsza czeska galeria heraldyczna), nadawał prawa miejskie (m.in. Lauf, Pegnitz, Eschenbach). Przyłączył także Erlangen (1361) i Łużyce Dolne (1367), wykorzystując spory wewnętrznętrzne między Wittelsbachami, zapewnił swojemu synowi Wacławowi IV, w drodze kombinacji spadkowych Marchię Brandenburską, której oddanie (1373) wymusił na margrabim brandenburskim Ottonie (położone w Starej Marchii miasto Tangermünde Karol uczynił swoją drugą rezydencją po Pradze). Wydał Złotą Bullę (1366), która sankcjonowała nowy ustrój Rzeszy, ustalając liczbę elektorów na siedmiu i ustanawiając: arcybiskupa Moguncji – jako kanclerza Rzeszy, arcybiskupa Kolonii – jako kanclerza Włoch, arcybiskupa Trewiru – jako kanclerza Burgundii, króla Czech – jako cześnika Rzeszy, palatyna reńskiego – jako stolnika Rzeszy, księcia sasko-wittenberskiego – jako marszałka Rzeszy i margrabię Brandenburgii – jako komornika Rzeszy. Żonaty cztery razy: pierwszą (1329-1348) była Blanka de Valois – córka Karola de Valois (przyrodnia siostra Filipa VI, króla Francji), miał z nią: Małgorzatę (1335-1349) – żonę Ludwika I Węgierskiego (króla Węgier i Polski) oraz Katarzynę (1342-1386) – żonę Rudolfa (Habsburga) IV Założyciela (później później Ottona V Leniwego, księcia Bawarii i elektora Brandenburgii); drugą (1349-1351) była Anna – córka Rudolfa II, elektora Palatynatu – miał syna Wacława (1350-1351), trzecią (1353-1362) była Anna –córka księcia świdnickiego Henryka II – miał Elżbietę (1358-1373) – Albrechta III Habsburga i Wacława (1361-1419); czwartą (1363-1378) była Elżbieta – córka księcia pomorskiego Bogusława V i Elżbiety Kazimierzówny – najstarszej córki Kazimierza III Wielkiego – miał z nią dzieci: Annę (1366-1394) – żonę Ryszarda II (króla Anglii), Zygmunta (1368-1437), Jana (1370-1396) – księcia zgorzeleckieho Karola (1372-1373), Małgorzatę (1373-1410) – żonę burgrabiego Norymbergi Jana III, oraz Henryka (1377-1378). Karol miał także nieślubnego syna Wilhelma/Guillaume (ok.1365-bd), którego matka była Francuzką;

1378-1388, 1411-1415Sigismund von Luxemburg / Zygmunt (1368-1437), syn Karola I, król węgierski (od 1387) – jako Zsigmond i chorwacki (od 1387) – jako Žigmund Luksemburški oraz niemiecki (od 1410) – jako Sigismund von Luxemburg, księcia Luksemburga (od 1419), króla włoskiego (od 1431) – jako Sigismondo di Lussemburgo, Świętego Cesarza Rzymskiego (od 1433), króla Czech (od 1419 / objął władzę w 1436) – jako Zikmund. Jako obrońca chrześcijaństwa, pragnął zjednoczyć świat chrześcijański, aby ten mógł skuteczniej przeciwstawić się zarówno naporowi potęgi muzułmańskiej, jak również narastającym ruchom protestanckim, duchowy i militarny przywódca kilku krucjat, wyprawiał się wielokrotnie przeciw czeskim husytom (porażki pod: Witkowem i Pragą (1420), Niemieckim Brode (1422), Uściem (1426), Tachowem (1427) i Domażlicami (1431). Przyczynił się do zwołania soboru w Konstancji (1414), doprowadzając do zakończenia Wielkiej Schizmy kościoła katolickiego.Notorycznie wyprzedawał dobra królewskie i cesarskie, zaciągał długi, nakładał nadmierne podatki by sfinansować swoje liczne wojny.Jako prawnuk Kazimierz Wielkiego planował (!) rozbiór Polski pomiędzy Rzeszę Niemiecką, zakon krzyżacki, Węgry i Morawy (plan odrzucony przez wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego – Konrada Wallenroda w 1392 r.). Po bitwie grunwaldzkiej (i podpisaniu I pokoju toruńskiego w 1411 roku), podpisał w Lubowli pokój z Polską (1412), na podstawie którego zawarto przymierze polsko-węgierskie oraz postanowiono, że Ruś Czerwona i Podole pozostaną przy Polsce do śmierci jednego z dwóch władców, zaś Mołdawia miała pozostać lennem Korony Polskiej (miała obowiązek do posiłkowania Zygmunta przeciw Turkom). W zamian za pożyczkę 37 tys. kop groszy praskich przekazał Polsce część Spisza w tzw. zastaw spiski (8 listopada 1412), dwukrotnie żonaty: pierwszą (1385-1395) była Maria/Mária – córka króla Polski i Węgier Ludwika (siostra św. Jadwigi, króla Polski), drugą (1498-1437) Barbara – córka Hermanna II. von Cilli, której córką była Elżbieta (1409-1442) – żona Albrechta Habsburga – dzięki temu małżeństwu schedę po Luksemburgach objęli Habsburgowie (Elżbieta była ostatnia z linii cesarsko-królewskiej Luksemburgów);

1388-1411Jobst von Mähren / Jodok z Moraw (1350/4-1411), syn margrabiego morawskiego Jana Henryka (bratanek Zygmunta), współrządził (od 1374) Morawami wraz z bratem Prokopem (toczył z nim ustawiczną wojnę o hegemonię nad tą dzielnicą Czech), z nominacji (1383) Wacława IV został wikariuszem Włoch, jako człowiek majętny potrafił wykorzystać swoją fortunę do własnych celów politycznych (dzięki pożyczkom udzielanym krewnym powiększył swoją domenę), w wyniku umowy finansowej (1386) otrzymał od Zygmunta Luksemburskiego w zastaw Brandenburgię (zadłużony u niego Wacław IV oddał (1388) mu w zastaw Luksemburg, co pozwoliło mu zbudować silne stronnictwo możnowładcze (Jednota Pańska), którego celem stało się odsunięcie od władzy króla w Czechach – doprowadził (1394) do uwięzienia Wacława IV i przejął na rok faktyczną władzę w królestwie, zawiązał sojusz polityczny z pretendującym do tronu niemieckiego Ruprechtem III Wittelsbachem i włączył się w wir polityki sukcesji tronu w Niemczech – był ostatnim antykrólem w Niemczech, dwukrotnie żonaty: pierwszą (bd-1374) była Elżbieta – córka Władysława Opolczyka, drugą (1374-1409) Agnieszka – córką Bolesława II opolskiego, zmarł bezpotomnie.

Po jego śmierci margrabiami brandenburskim zostali z woli cesarza Hohenzollernowie (1415-1806). O nich tutaj