Kościół Uniwersytecki |
 |
|
Dedykacja |
|
Od Wydawcy Zakon Jezuitów pojawił się we Wrocławiu około roku 1638. W roku 1659 reskryptem cesarza Leopolda I otrzymali oni stary zamek piastowski (zał. w pocz. XIII w. przez Henryka Brodatego) położony w północnej części miasta nad Odrą. Przenieśli tam siedzibę swojego Kolegium założonego we Wrocławiu w r. 1646, adaptując stare pomieszczenia zamkowe do szkolnych potrzeb i w tym samym roku rozpoczęli pierwszy rok nauki. W związku z przekształceniem uczelni na akademię jezuici zaplanowali budowę nowego gmachu z kościołem. Akademia Jezuicka – kontynuatorka tradycji Kolegium – jeszcze blisko ćwierć wieku funkcjonowała w starym zamku. Równocześnie władze Akademii czyniły starania o utworzenie w nowej projektowanej strukturze, uczelni z pełnym programem studiów – Uniwersytetu. Po kilkuletnich zmaganiach z protestancką Radą Miejską katolicki dwór w Wiedniu – konkretnie cesarz Leopold I Złotą Bullą Fundacyjną w roku 1702 wyraził zgodę na utworzenie we Wrocławiu Uniwersytetu. Jeszcze w starych murach zamku piastowskiego w Akademii Jezuickiej nastąpiło uroczyste poświęcenie i inauguracja Uniwersytetu, którego patronem został św. Leopold, margrabia Austrii, przodek cesarza. Budowę nowej uczelni rozpoczęto od wzniesienia kościoła w latach 1689-1700 a potem głównego gmachu w la-tach 1728-1742. Wzniesiona część UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS LEOPOLDINAE istniejąca obecnie jako główny budynek Uniwersytetu Wrocławskiego stanowi fragment projektu pomyślanego na imponującą skalę, a nie zrealizowanego na skutek wojen śląskich w połowie XVIII w. Kompozycyjną oś całości założenia miała stanowić brama przejazdowa (Brama Cesarska), zwieńczona wysoką wieżą zw. Wieżą Dzwonów, centralną do dwóch bocznych niższych części – do skrzydła zachodniego, zrealizowanego z Wieżą Matematyczną (Astronomiczną) oraz skrzydła wschodniego z wieżą wschodnią – niezrealizowanego. Nieznany jest autor projektu architektonicznego (Dominik Martinelli a po jego śmierci K. Tausch ?), wymienia się natomiast głównych budowniczych – architektów J. B. Peintnera, K. Hacknera, J. Frischa oraz współdziałających artystów rzeźbiarzy i malarzy: F.A. Schefflera – ucznia sławnego K.D. Asama, J.M. Rottmayra von Rosenbrunn, J.K. Handkego i wielu innych. Wnętrza gmachu uniwersytetu są wspaniałym zbiorowym dziełem wymienionych wyżej twórców. Należy tu wyszczególnić fragmenty takie jak portale wejściowe, westybule, klatki schodowe, korytarze, sale – zwłaszcza wspaniałą Aulę Leopoldinę. Westybul Budynku Bramnego łączy południowe skrzydło uczelni z kościołem jezuickim p.w. Najświętszego Imienia Jezus. Kościół powstał już w latach 1689-1700 w miejscu dawnego wschodniego skrzydła zamku książęcego, zachowana jego część stanowi obecnie zakrystię kościoła. Autorem projektu kościoła jest prawdopodobnie Włoch Teodor Moretti; wznosili zaś budowniczowie-architekci M. Biener i J.J. Knoll. Autorem wnętrza z ołtarzem głównym (ok. 1722) jest jezuita Krzysztof Tausch – architekt, rzeźbiarz i malarz. Znakomite freski sklepienne wykonał wiedeński artysta malarz J.M. Rottmayr von Rosenbrunn (1703-1706). Bogate wyposażenie rzeźbiarskie zrealizowali J. Mangoldt i J.A. Siegwitz. Kościół ma układ trójnawowy – do nawy głównej przylega szereg kaplic i empory. Całość utrzymana jest w duchu późnego bogatego baroku. Zespół architektoniczny nad Odrą, dawna uczelnia jezuicka a obecnie Collegium Maximum Uniwersytetu Wrocławskiego jako wspaniały zabytek europejskiej architektury barokowej i pomnik kultury dominuje w panoramie Starego Wrocławia przypominając o wielkiej i bogatej wyobraźni jego fundatorów i promotorów – Księży Jezuitów z Towarzystwa Jezusowego. Ad maiorem Dei gloriam!
Rejestr zapisu graficznego
Universitätskirche der Jesuiten in Wrocław Die Jesuiten ließen sich in Wrocław um 1638 nieder. Im Jahre 1659 bekamen sie mit dem Erlaß von Kaiser Leopold I. die an der Oder im nördlichen Teil der Stadt gelegene Piastenburg /gegründet von Henryk Brodaty am Anfang des 13. Jhs/. Sie zogen dorthin den Sitz ihres in Wrocław im Jahre 1646 gegründeten Kollegiums um, indem sie alte Burgräume den Schulbedürfnissen anpaßten. In demselben Jahr begannen sie das erste Schuljahr. Im Zusammenhang mit dem Umwandlung der Unterrichtsanstalt in die Akademie haben die Jesuiten den Bau eines neuen Gebäudes mit der Kirche geplant. Die Jesuitenakademie – die Fortsetzerin der Traditionen von Kollegium – wirkte noch ein Vierteljahrhundert hindurch im alten Schloß. Zu gleicher Zeit bemühte sich die Akademiebehörde um die Errichtung in der neuen beabsichtigten Struktur einer Lehranstalt mit dem vollen Studienprogramm – der Universität. Nach mehrjährigem Kampf mit dem protestantischen Stadtrat willigte 1702 der katolische Hof in Wien – konkret Kaiser Leopold I. – mit der Goldenen Fondationsbulle in die Eröffnung der Universität in Wrocław ein. Noch in alten Mauern der Piastenburg fand in der Jesuitenakademie feierliche Einweihung und Eröffunung der Universitätstatt, deren Patron der Heilige Leopold, Markgraf von Österreich, der Ahne von dem Kaiser wurde. Der Bau der neuen Lehranstalt wurde mit der Errichtung der Kirche in der Jahren 1689 – 1700 und danach des Hauptgebäudes in den Jahren 1728 – 1742 begonnen. Der gebaude Teil von UNIVERSITATIS WRATISLAVIENSIS LEOPOLDINAE, bestehend gegenwärtig als das Hauptgebäude der Universität in Wrocław, bildet ein Fragment des imponierenden Enwurfs, der infolge der Schlesischen Kriege in der Mitte des 18. Jhs nich vollendet wurde. Die Kompositionsachse der ganzen Anlage sollte das Durchfahrtstor /das Kaisertor/ bilden, abgeschlossen mit einem hohen Turm, sog. Glockenturm, zentral gelegen im Verhältnis zu den seitlichen, niedrigeren Teilen – dem Westflügel, ausgeführt mit dem Mathematischen /Astronomischen/ Turm und dem unvollendeten Ostflügel mit dem Ostturm. Der Autor des architektonischen Enwurfs ist unbekannt /Dominik Martinelli und nach seinem Tod Ch. Tausch?/. Erwähnt werden dagegen Hauptbaumeister – Architekten J.B. Peintner, Ch. Hackner, J. Frisch und die mit ihnene zusammenarbeitenden anerkannten Bildhauer und Maler: F.A. Scheffler /Schüler des berümten K.D. Asam/, J.M. Rottmayr von Rosenbrunn, J.K. Handke und viele anderes. Die Innenräume des Unversitätsgebäudes sind ein prachtvolles Sammelwerk der o.e. Schöpfer. Es sind hier solche Fragment zu erwähnene, wie Eingangsportale, Vestibüle, Treppenhäuser, Korridore, Säle – insbesondere prächtigte Aula Leopoldina. Das Vestibül des Torbaus verbindet den Südflügel der Lehranstalt mit der Jesuitenkirche, genannt Jesuskirche. Die Kirche entstand schon in der Jahren 1689- 1700 an der Stelle des Ostflügels der ehemaligen Burg. Der erhalten gebliebene Teil dient heute als Sakristei der Kirche. Der Autor des Enwurfs der Kirche ist wahrscheinlich der Italiener Theodor Moretti; die Baumeister – Architekten sind M. Biener und J.J. Knoll. Der Autor des Innenraumes mit dem Hauptaltar /um 1722/ ist der Jesuiter Christoph Tausch – Architekt, Bildhauer und Maler. Der architektonische Gebäudekomplex an der Oder, ehemalige Jesuitenakademie und gegenwärtig Collegium Maximum der Universität in Wrocław dominiert in der Panorama des alten Wrocław als das prächtige Beispiel der europäischen Barockarchitektur und das Kulturdenkmal und erinnert an die große und reiche Einbildungskraft seiner Stifter und Veranstalter – der Mönche aus dem Jesuitenorden. Ad maiorem Dei gloriam!
|
Stan: nakład wyczerpany
ISBN: 83-86533-30-7
Rok: 1995
Pozycja wydawnicza:
Numer: 7
Typ: Teka
04 **
05 *
07 *
12 *
13 *
17 ***
18 *
19 *
20 **
