194 odsłon

Rurykowicze w “Halicji”

HerbRuś Halicko-Wołyńska lub Ruś Halicko-Włodzimierska (st.rus. Галицко-Волинскоє князство, łac. Regnum Galiciae et Lodomeriae) – jednostka polityczna (dzielnica) powstała w wyniku rozpadu Rusi Kijowskiej z głównymi ośrodkami w Haliczu i Włodzimierzu Wołyńskim. Inne ważniejsze grody i zarazem ośrodki administracyjne księstwa: Bełz, Brześć, Chełm, Czerwień, Drohobuż, Dźwinogród, Lwów, Łuck, Peresopnica, Przemyśl, Szumsk i Trembowla.

Pierwsza pisemna wzmianka (898) wspominająca największy gród halicki w Haliczu z imienia kronikarza (z zapisu wynika, że w Haliczu przebywali wówczas Węgrzy), w najstarszej (981) kronice kronikarza ruskiego Nestora znajduje się pierwsza wzmianka o terenach, na których położony był obszar późniejszego księstwa halickiego: poszedł Włodzimierz na Lachów i zajął im grody ich Przemyśl, Czerwień i inne grody mnogie, które i do dziś są pod Rusią (Bolesław Chrobry przyłączył (1018) do monarchii wczesnopiastowskiej tereny zajęte przez Włodzimierza), Jarosław (1030) zdobył Bełz, Ruś Kijowska zajęła (1031) pozostałe „Grody Czerwieńskie” (wykorzystując kryzys monarchii wczesnopiastowskiej za panowania Mieszka II),

po śmierci (1054) Jarosława I Mądrego w Ruś rozpadła się na szereg księstw dzielnicowych (jako efekt podziału państwa Rurykowiczów między pięciu synów Jarosława) – każdorazowy podział władzy po kolejnych książętach kijowskich (następujący zgodnie z zasadą senioratu), prowadził do dalszego rozdrobnienia i osłabiał państwo (upadku nie powstrzymała ani ugoda książąt w Lubeczu (1097), ani silna władza książąt Włodzimierza II Monomacha (1113–1125) czy Mścisława I Wielkiego (1125–1132)) – ród Rurykowiczów pogrążył się w konfliktach wewnętrznych, zręcznie wykorzystywanych przez Bizancjum (po powstaniu Cesarstwa Łacińskiego (1204) Ruś straciła swe kontakty handlowe w basenie Morza Czarnego na rzecz Wenecji i Królestwa Węgier), księstwo (1240-1340) w zależności lennej od chanów tatarskich uzurpujących sobie prawo osadzania książąt w Haliczu.

Oto poczet władców w Haliczu:

1056-1060 – Rościsław Włodzimierzowic/Ростислав Володимирович (ok,1038-1066), syn Włodzimierza Jarosławowicza, wnuk Jarosława Mądrego, przypuszczalnie po śmierci Jarosława Mądrego otrzymał w spadku Grody Czerwieńskie i Księstwo Halickie (część badaczy uważa, że był księciem w Rostowie i Suzdalu, a potem w Włodzimierzu Wołyńskim), zmuszony (1060) do opuszczenia Wołynia napadł (1064) na Tmutarakań (wyrzucił stamtąd swojego przyrodniego brata Gleba Światosławowicza) – książę tmutarakański (1064-1066), prowadził wojny z plemionami kaukaskimi (część z nich sobie podporządkował), otruty (podczas uczty w Chersonezie) przez agentów Bizancjum, które obawiało się wzrostu jego władzy, żonaty z Iloną (?) – córką węgierskiego księcia Beli (późniejszego króla Beli I) i miał z nią dzieci: Ruryka (bd-1092) – współrządcę Wołynia (razem z braćmi po wygnaniu Jaropełka) oraz pierwszy książę przemyski (z woli (1085) wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda Jarosławicza), Wołodara (bd-1124) – współrządcę Wołynia (razem z braćmi po wygnaniu Jaropełka) oraz pierwszy książę zwenigrodzki (z woli (1085) wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda Jarosławicza) oraz Wasylka (ok.1062/6-1124/5) – współrządcę Wołynia (razem z braćmi po wygnaniu Jaropełka) oraz pierwszy książę trembowelski (z woli (1085) wielkiego księcia kijowskiego Wsiewołoda Jarosławicza);

1060-1084 – część dzielnicy kijowskiej

1084-1141 – okres rozbicia

1141-1145, 1145-1153 – Władymirko/Володимирко Володарович (1104-1153), syn Wołodara Rościsławowicza, książę dźwinogrodzki (od 1124), książę trembowelski (1126), książę przemyski (od 1129), książę halicki (od 1141) – stolicą księstwa ustanowił (1144) Halicz, zamierzał zjednoczyć pod swoim berłem również ziemie ruskie położone na wschodzie (doznał jednak porażki z rąk księcia kijowskiego Wsiewołoda II Olegowicza), rozgromił (1144) powstanie bojarów halickich, którzy na tron chcieli powołać jego krewnego Iwana Berładnika (na krótko udało mu się zdobyć Halicz), sojusznik księcia Jerzego Dołgorukiego w jego walce (pomógł mu zdobyć Kijów) z księciem Izjasławem, prowadził ciągłą walkę z Królestwem Węgier (w sojuszu z cesarzem bizantyjskim Manuelem Komnenem), zawarł (1152) pokój z królem węgierskim Gejzą II, dwukrotnie walczył z księciem polskim Bolesławem Krzywoustym, zorganizował (1124) udaną łupieżczą wyprawę na Biecz (spowodowało to odwetową wyprawę Bolesława Krzywoustego, zakończoną przegraną przez Władymirka bitwą pod Wilichowem), najechał (1135) Małopolskę i zdobył Wiślicę, przypuszczalnie żonaty (ok.1117-1145) z nieznana z imienia córką króla Węgier Kolomana Uczonego, miał z nią syna Jarosława (1130-1187);

1145 – Iwan Berładnik/Іван Берладник (ok.1112-1162), syn Rościsława Wołodarewicza, książę dźwinogrodzki (1129-1145), nazwany z powodu pobytu i rządzenia w grodzie Berład (obecnie Bârlad w Rumunii), który był miejscem spotkań różnego rodzaju uciekinierów, zarówno chłopów, jak i bojarów oraz książąt, z całej Rusi Kijowskiej (berładników) – uciekł tam po przegranej walce o Halicz w 1144, przebywał (1145- 1158) na dworze wielkoksiążęcym w Kijowie (później powrócił do Berładu), z nieznaną z imienia żoną miał syna Rościsława (bd-1189);

1153-1187 – Jarosław Ośmiomysł/Ярослав Осмомисл (1130-1187), syn Wołodymyrka Wołodarowicza, gdy wstąpił na tron halicki, księstwo było skonfliktowane z księstwem kijowskim i miastami wołyńskimi (był gotów uznać zwierzchność księcia kijowskiego Izjasława II, lecz bojarzy sprzeciwili się temu – Izjasław zaatakował (1153) Księstwo Halickie, zwyciężył haliczan w bitwie pod Trembowlą, przy olbrzymich stratach własnych, po śmierci (1154) Izjasława pomiędzy księstwami zapanował pokój), toczył walki o tron ze swoim bratem Iwanem Berładnikiem, brał udział w wyprawach przeciw Połowcom (utrzymując jednocześnie przyjazne stosunki z Polską, Węgrami, Bizancjum i cesarzem Fryderykiem Barbarossą), powiększył księstwo o ziemie położone na południu, między Dniestrem a Karpatami, w kierunku Dunaju, za jego panowania rozbudowano i umocniono wiele halickich miast, podzielił księstwo między synów, dwukrotnie żonaty: pierwszą (1150) była Olga – córka Jerzego Dołgorukiego, miał z nią syna Włodzimierza (), drugą (1972) była Nastazja Czahrowa – córka bojarska (jednak bojarzy sprzeciwili się temu postępkowi, i Olga powróciła na dwór, a Nastazję spalono na stosie), miał z nią syna Olega (bd-1187/8);

1187, 1188 – Oleg/Олег Ярославич (bd-1187/8), syn Jarosława Ośmiomysła, zgodnie z wolą ojca objął Halicz (z czym nie zgodzili się bojarzy i przekazali miasto bratu Włodzimierzowi), uciekł do Kijowa (nie znalazłszy wsparcia wyjechał do Polski, do księcia krakowskiego Kazimierza II Sprawiedliwego – z pomocą polskich wojów powrócił i osiadł na tronie książęcym w Haliczu), otruty przez swoich bojarów;

1187-1188, 1189-1199 – Włodzimierz/Володимир Ярославич (1151-1199), zgodnie z wolą ojca objął Przemyśl jednak bojarzy przekazali mu Halicz – nie przekazując go jego batu Olegowi (co było niezgodne z wolą zmarłego władcy), był kiepskim dowódcą wojskowym i słabym dyplomatą – większość czasu spędzał na rozrywce i nic nie robieniu, uciekł od ojca (1171) do Polski (stamtąd poprosił o pomoc księcia czerwieńskiego i beresteckiego Światosława Mścisławowicza – obiecał mu zwrócić Busk po dojściu do władzy w Haliczu), podczas nowej wewnętrznej politycznej konfrontacji (1172) uciekł z matką (od ojca) do Łucka, ale ojciec przy pomocy zaciężnych polskich oddziałów najechał na Wołyń zmuszając księcia łuckiego Jarosława Izasławowicza do zaprzestania wspierania Włodzimierza – ten został zesłany na Porossie (nad rzekę Ros) do Michała Jurijewicza, a stamtąd do teścia w Czernichowie, później wymieniony na schwytanych w Kijowie: Dawida Rościsławicza, Wsiewołoda III Wielkie Gniazdo oraz Jaropołka Rościsławowicza i odesłany do ojca, ponownie uciekł (1182) od ojca na Wołyń, ale Roman Mścisławowicz nie przyjął go, podobnie zachował się w książę dorohobuski Ingwar Jarosławicz, po dwóch latach tułaczki wrócił do Halicza, po śmierci ojca (1187) przy pomocy bojarów przejął tron – został jednak wygnany pod zarzutem podobnym do zarzutów przeciwko ojcu (tron przejął Roman Mścisławowicz wołyński), w poszukiwaniu wsparcia uciekł na Węgry, jedna tam został uwięziony wraz z rodziną przez króla Belę III (udało mu się uciec z tej niewoli), podczas jego nieobecności tron próbowali objąć Rościsław (syn Iwana Berladnik) i syn księcia kijowskiego Gleba Światosławicza – bezskutecznie, zdobył poparcie cesarza Fryderyka I Barbarossy i Polaków (pod warunkiem wniesienia opłaty rocznej w wysokości 2000 hrywien), przejął (1189) władzę i uzyskał ochronę księcia włodzimiersko-suzdalskiego Wsiewołoda III Wielkie Gniazdo, żonaty dwukrotnie: pierwszą (od 1167) była Bolesława – córka księcia kijowskiego Światosława III czernihowskiego, drugą (od 1188) nieznana z imienia żona księdza, miał dwóch synów: Wasylka (bd-po1218) – księcia ruskiego oraz Władimira/Jana/Iwana (?) (bd);

1188-1189, 1199-1205 – Roman II Halicki/Роман Мстиславич (1155/62-1205), syn Mścisława II Iziasławicza, książę Nowogrodu Wielkiego (1168-1170), włodzimiersko-wołyński (1170-1199), władca (1203-1205) Kijowa, władca (1183) Brześcia, ranny (1195) w Bitwie Mozgawskiej (walcząc po stronie Leszka I Białego), przeprowadził (1197-1198, 1201, 1204) serię zwycięskich kampanii przeciwko Połowcom, opanował (1199) Halicz, prowadził aktywną politykę zagraniczną (np. obiecując królowi Niemiec Filipowi Szwabskiemu pomoc zbrojną przeciwko Welfom), pokonany przez wojska księcia krakowskiego Leszka I Białego (poległ w bitwie pod Zawichostem), dwukrotnie żonaty: pierwszą (1177/78 lub 1185) była Predsława – córka księcia kijowskiego i owruckiego Ruryka II Rościsławowica (małżeństwo to zostało zerwane przez Romana najprawdopodobniej jesienią 1196 – najpóźniej 1198/99 – powód porzucenia żony przez Romana był jak najbardziej polityczny: teść odebrał mu przyznane (od 1194) grody: Torczesk, Trepol, Korsuń, Bogusław, Roman zarzucił Rurykowi spiskowanie przeciwko niemu z Wsiewołodem III Wielkie Gniazdo – obawiając się interwencji teścia uszedł do Polski, gdzie uczestniczył w bitwie nad Mozgawą) – miał z nią córkę Fedorę/Teodorę (1182/4-po 1241), drugą (najpóźniej 1199) Eufrozynę-Annę (ok.1185-1253) – córkę cesarza bizantyńskiego Izaaka II Angelosa, miał z nią dzieci: Олена/Helenę (1199/1201-po 1241) – żonę księcia czernihowskiego Michała I Wsiewołodowicza Świętego, Daniela (1201-1264) oraz Wasylkę (1203-1269) – księcia włodzimierskiego;

1205-1206, 1211-1213, 1230-1231/2, 1233/4-1235, 1238-1264 – Daniel I/Данило Романович (1201-1264), syn Romana II, książę wołyński (od 1228) i halicki (od 1245), na nowo zjednoczył ziemie Rusi Halicko-Wołyńskiej (rządził ze swej rezydencji w Chełmie), założył (ok. 1251) obronny gród Lwów (nazwany od imienia jego syna Lwa), uczestniczył (1223) w bitwie nad rzeką Kałką, opanował (1228) księstwo łuckie (w ten sposób zjednoczył w swych rękach praktycznie cały Wołyń), osiadł (1238) w Haliczu, na krótko zajął (1239) Kijów (musiał stamtąd uchodzić (1240) podczas najazdu tatarskiego), podczas najazdu Daniel musiał uciekać na Węgry (później na Mazowsze) – terytorium księstwa zostało bardzo zniszczone (spalono m.in. Kijów i Halicz), pokonał (1245) pod Jarosławiem Rościsława Michajłowicza wspomaganego przez wojska węgierskie (dowodzone przez wojewodę Filię) i oddziały Bolesława Wstydliwego (sprzymierzony z Konradem I mazowieckim i Mendogiem), uznał (1245) zwierzchnictwo Złotej Ordy, udzielił pomocy (1248) litewskim kunigasom Towtywiłł, Edywid i Wikint (w konflikcie ze swym krewniakiem Mendogiem), wywołało to konflikt pomiędzy państwem Romanowiczów a siłami sprzyjającymi Mendogowi (w tym zakonem inflanckim) – zakończył (1254) się kompromisem (korzystnym dla Rusi Halicko-Wołyńskiej – syn Daniela Roman otrzymał we władanie Ruś Czarną, jednak miał jednak pozostawać w jakiejś formie zależności od Mendoga), istotną rolę w jego polityce odgrywały kontakty z zachodnimi sąsiadami, przede wszystkim z Węgrami, Małopolską i Mazowszem – zaangażował się (1252-1253) po stronie króla Węgier Beli IV w wojnę o sukcesję austriacką po Babenbergach (wojska ruskie, małopolskie i oddziały z ks. opolskiego najechały (1253) Opawę, podjął próby zorganizowania wspólnej z kurią papieską krucjaty do walki z Tatarami (sprawującymi zwierzchność nad Rusią), koronowany na króla Rusi w Drohiczynie (1253) przez Opizona legata papieża Innocentego IV (w miejscowej cerkwi lub kościele) – do zawarcia unii kościelnej jednak nie doszło, zamierzał rozpocząć wojnę z Mongołami (jednak to oni pierwsi zaatakowali), uciekł na Węgry (gdy wódz mongolski Burundaj nakazał (1258) Romanowiczom wziąć udział w wyprawie na Litwę i zażądał (1258) od Romanowiczów – jako od poddanych – zniszczenie umocnień szeregu grodów, w tym Włodzimierza i Lwowa), spotkał się (1263) w Tarnawie (udział wzięli jego dwaj synowie Lew, Szwarn oraz Wasylko Romanowicz wraz z synem Włodzimierzem) z księciem polskim Bolesławem Wstydliwym, aby „uczynić radę o ziemi lackiej i ruskiej”, żonaty dwukrotnie: pierwszą (1217-1245) była Anna – córka księcia m.in. Nowogrodu Wielkiego i Halicza Mścisława Mścisławowicza zwanego Udatnym (Udałym) – jednego z najbarwniejszych Rurykowiczów pierwszej połowy XIII w., miał z nią dzieci: Іраклій/Herakliusza (ok.1223-ok.1240), Лвa/Lwa (ok.1228-ok.1301), Романa/Romana (ok.1231-1250/8) – księcia nowogródzkiego (1254-1258), Мстислава/Mścisława (bd-po 1300) – księcia łuckiego (1264-1292), Szwarna (1230-1269/70), Переяслава/Perejasławę (bd-1283) – żonę księcia mazowieckiego Siemowita I, Устинья/Anastazję (?) – żonę księcia włodzimiersko-suzdalskiego Andrzeja Jarosławowicza oraz Софіі/Zofia (1244-1290) – prawdopodobnie żona hrabiego Heinricha V von Schwarzburg-Blankenburg, drugą (przed 1252-1264) była nieznana z imienia córka kunigasa litewskiego Dowsprunka (bratanica późniejszego króla Litwy Mendoga), miał z nią syna Mścisława (bd);

1206-1208/9, 1210-1211 – Włodzimierz III Igorowicz/Володимир Ігорович (1170-1211/2), syn księcia czernihowskiego Igora Światosławowicza, schwytany podczas bitwy w niewoli (1185) u Połowców, powrócił na Ruś (po roku), wyprawił się (1205) na Halicz (razem z braćmi: Olegiem, Światosławem i Romanem) i przejął (1206) tron, popadł (1208) jednak w konflikt z braćmi i musiał uchodzić do Putywla, po kilku miesiącach wrócił na tron (na wezwanie części bojarów z prośbą o ochronę przed Węgrami), stłumił bunt onnej części bojarów, którzy znaleźli sobie obrońców w osobie węgierskiego króla Andrzeja II, Polaków i książąt wołyńskich – buntownicy zajęli (1211) Dźwinogród i Przemyśl, pojmali braci księcia Światosława (księcia przemyskiego) i Romana (księcia dźwinogrodzkiego) – później zostali powieszeni, żonaty (1185-1211?) ze Swobodą/Nastazją – córką hana Połowców Коnczaka, miał z nią dzieci: Изяслава/Izasława (1186-1236) – księcia Теребовльский (1210), Путивльский, Новгород-Северский (do 1235), wielkiego księcia kijowskiego (1235-1236) oraz Всеволода/Wsiewołoda (po 1188-1210 lub później) – według Введенскому синодику занимал черниговский стол.

1208/1209, 1209 – Roman Igorowicz/Роман Ігорович (bd-1211), syn księcia czernihowskiego Igora Światosławowicza (brat Włodzimierza III), po śmierci Daniela I (wobec małoletności jego następcy) wyprawił się (1205) na Halicz (razem z braćmi: Olegiem, Włodzimierzem i Światosławem) i przy wsparciu części bojarstwa z Kormilczycami na czele objął tron książęcy w Dźwinogrodzie, z pomocą węgierską przegnał (1208) swojego brata Włodzimierza III do Putywla i objął tron książęcy w Haliczu – by umocnić swoją władzę, kazał stracić około 500 bojarów (pozostali bojarzy wezwali na pomoc króla węgierskiego Andrzeja II – wojska węgierskie powtórnie zajęły Halicz, Roman trafił do ich niewoli, bojarzy haliccy wykupili go z niewoli węgierskiej, i powiesili razem z bratem Światosławem, z nieznaną z imieniz żoną miał dzieci: Иванa/Iwana (bd), Константинa/Konstantego (bd) oraz Михаилa/Michała (bd);

1209 – Rościsław Rurykowicz/Ростислав Рюрикович (ok.1172-po 1218), syn wielkiego księcia kijowskiego Ruryka II Wasyl, książę torczewski (1195-1205), wielki książę kijowski (1204-1205) i książę wyszogrodzki (1205-po 1218), żonaty (1188-1218) z Wierchosławą – córką Wsiewołoda III Wielkie Gniazdo (w chwili ślubu panna młoda miała 8 lat), miał z nią córkę Евфросиния/Eufrozynę (1198-bd);

1213 – Mścisław Jarosławowicz Niemy/Мстислав Німий (przed 1227), syn księcia wołyńskiego i kijowskiego Jarosława Izasławicza, uczestnik (1183) wyprawy na Połowców (na czele wojsk galicyjskich i perejesławskich – razem ze Światosławem III czernihowskim i Rościsławem Rurykowiczem) zakończonej zwycięstem nad rzeką Oril (na obecnej Ukrainie, lewy dopływ Dniepru), wyprawił się (1207) na Włodzimierz Wołyński (razem z księciem bełzkim Aleksandrem), wspomógł Daniela w jego walce z braćmi Włodzimierzem i Romanem Igorowiczami (wraz z Węgrami, Polakami i innymi książętami wołyńskimi), zaproszony (1212) na tron galicyjski (po wygnaniu przez bojarów galicyjskich Daniela i jego matki i powtórnym objęciu władzy przez króla Węgier Andrzeja II) – jednak tron objął bojar Władysław Kromiliczyc, władzę przejął po interwencji Leszka Białego, książę peresopnicki i łucki (1220-1226) – po śmierci brata Ingwara, uczestnik (1223) bitwy nad Kałką gdzie poległ – przed śmiercią przekazał Łuck Danielowi polecając mu przekazania go synowi Iwanowi (wkrótce zmarłemu), z naruszeniem praw swoich starszych bratanków Jarosława i Władymira Ingwarewiczów – Jarosław zabrał Łuck, ale dał go Danielowi w zamian za inne udzielna księstwo (międzyborskie (od 1228), z nieznaną z imienia żoną miał syna Иван/Iwana (bd-1227) – księcia łuckiego (1225-1227);

1213-1214/5 – Władysław Kormilczyc/Владислав Кормиличич (bd-po 1214), bojar halicki, wygnany (1199) przez Romana za wspieranie konkurencyjnych pretendentów do tronu halickiego – nowogrodzko-sewerskich książąt, synów Igora Światosławowicza i wnuków Jarosława Ośmiomysła, powrócił z wygnania (po śmierci Romana), wspomógł Igorowiczów w Galicji, ale po tym jak rozpoczęła się rozprawa przeciwko szlachcie, ponownie został razem z rodziną zmuszony – przygarnął ich król Węgier Andrzej II (wcześniej przygarnął Romanowiczów wraz z ich matką), niebawem (1211) armia węgiersko-polska-wołyńska pokonała Igorowiczów i tron przekazała Danielowi Romanowiczowi – szlachta pod wodząWładysława, nie spodziewałą się, że oddadzą ster rządów w ręce księżnej Romanowiczowej i książąt – dlatego też znowu musieli uciekać z Halicza, zatrzymany przez Andrzeja, więziony na Węgrzech, przy pomocy wojsk węgierskich zdobył (1213) Halicz i obwołał się księciem, pozbawiony tronu (podczas (1214) rozmów w Spiszu król Węgier Andrzej II i książę Leszek Biały postanowili podzielić między siebie ziemię halicką i wołyńską – wojska węgierskie zajęły ziemię halicką, Andrzej II zawarł porozumienie z wdową po księciu Romanie i poddał represjom zbuntowanych bojarów), uwięziony, poddany torturom, a następnie wywieziony na Węgry, gdzie zmarł;

1214/5-1217, 1219-1221 – Koloman/Коломан (1208-1241), syn Andrzeja II (siostrzeniec św. Jadwigi Śląskiej i królowej Francji Agnieszki), tron halicki objął w wyniku porozumienia jakie jego ojciec zawarł z księciem Leszkiem Białym (koronowany (1214) przez arcybiskupa Ostrzyhomia koronowany na króla Halicza, otrzymanego w związku z zaręczynami z córką Leszka I Białego, Salomeą), uszedł (1216) na Węgry gdy jego wojska zostały pobite przez księcia Mścisława II Udałego, ponownie (1219) na tronie (po zwycięstwie wojsk polsko-węgierskich), pobity (1221) i wzięty do niewoli przez Mścisława a – wolność odzyskał za cenę zrzeczenia się przez Węgry praw do Halicza, objął (1226) rządy w Chorwacji, zmarł wskutek ran, odniesionych w bitwie z Tatarami nad rzeką Sajo, żonaty (1214-1241) z Salomeą – córką księcia Leszka I Białego (później pierwszą klaryska polskiej gałęzi zakonu oraz błogosławiona Kościoła katolickiego), zmarł bezpotomnie;

1217-1219, 1221-1227 – Mścisław II Udały/Мстислав Удатний (1180-1228), syn księcia nowogrodzkiego Mścisława Rościsławicza, książę nowogrodzki (1210-1218), uczestnik wielu bitew (m.in z Połowcami (1193, 1203), z zakonem kawalerów mieczowych w Inflantach (1212-1214), pobił (1216) swojego konkurenta do tronu halickiego – Kolomana, pobił (1221) go ponownie, wziął do niewoli i wypuścił za obietnicą zrzeczenia się Halicza przez Węgry, przydomek zawdzięcza energii i pomysłowości, jaką wykazywał na polach bitew (jego brawura stała się później główną przyczyną klęski wojsk ruskich w bitwie nad Kałką), żonaty (bd) z Marią – księcia połowieckiego Kocjana/Котяна, miał z nią dzieci: Мстиславa/Mścisława (bd), Васильa/Wasyla (bd-1218) – księcia nowotorżskiego, Ізяслава/Izasława (1186-1255) – wielkiego księcia kijowskiego, Ростислава (Феодосия)/Rościsławę (bd-1244) – żonę wielkiego księcia włodzimierskiego Jarosława II (matka Aleksandra Newskiego), Олена-Мария/Helenę (bd) – żonę księcia Andrzeja (syna króla węgierskiego Andrzeja II), Анна/Annę (bd-przed 1248) – żonę króla halickiego Daniela, Семёнa/Siemiona (bd), Ярославa/Jarosława (bd) oraz Юрия/Jerzego (bd) księcia pskowskiego;

1227-1230, 1231/2-1233/4 – Andrzej Węgierski/Андраш II (1176-1235), syn Beli III, lennik królewskiego brata Emertka (jako władca Chorwacji i Dalmacji), opiekun (od 1204) małoletniego króla Władysława III, ściągnął (1211) do Siedmiogrodu krzyżaków (osadził ich w Burzenlandzie z zadaniem obrony królestwa przed pogańskimi Połowcami – wygnał ich z kraju (1225), gdy zorientował się on, iż Krzyżacy bardziej zainteresowani są stworzeniem u niego własnego, odrębnego państwa niż walką z poganami), zawarł (1214) porozumienie (w Spiszu) z Leszkiem Białym w sprawie podziału między siebie ziemii halickiej i wołyńskiej – wojska węgierskie zajęły ziemię halicką (gwarancją jego realizacji stało się małżeństwo syna Andrzeja – Kolomana z córką Leszka – Salomeą), zawarł również porozumienie z wdową po księciu Romanie i poddał represjom zbuntowanych bojarów – w efekcie osadził swego Kolomana na tronie w Haliczu, wyprawił się (1131) na Halicz z zamiarem osadzenia na tronie syna Andrzeja (został pokonany przez Daniela Halickiego), przyznał (1224) liczne przywileje Sasom siedmiogrodzkim (tzw. Diploma Andreanum), chcąc pozyskać rycerstwo i możnych wydał (1222) Złotą bullę (przywilej zwalniający ich z podatków, a także gwarantujący im nietykalność osobistą, prawo wyboru urzędników ziemskich oraz kontrolę rządów przez sejm zwoływany raz do roku – obiecał też nie rozdawać lenn i urzędów obcym), uczestnik (1217-1218) V wyprawy krzyżowej (bronił Akki), pochowany w katedrze w Wielkim Waradynie (obecnie Oradea), król Chorwacji jako Andrija II., król (1227-1230) halicko-włodzimierski (łac. rex Galiciae et Lodomeriae) jako Ендре II/Андрій II, trzykrotnie żonaty: pierwszą (ok.1200-1213) Gertruda – córka hrabiego Bawarii i księcia Meranii (Istrii i części Dalmacji) Bertolda IV (III) (siostrą m.in. Jadwigi Śląskiej), miał z nią dzieci: Annę Marię (1204-1237) – żonę cara Bułgarii Iwana Asena II, Belę (1206-1270), Elżbietę (1207-1231) – żonę landgrafa Turyngii Ludwika IV Świętego, świętą Kościoła Katolickiego, Kolomana (1208-1241) – króla halickiego i rządcę Chorwacji oraz Andrzeja (bd-1234), drugą (1215-1233) była Jolanta de Courtenay – córka cesarza łacińskiego Piotra II, miał z nią córkę Jolandę (Jolantę) (1215-1251) – żonę Jakuba I Aragońskiego (matkę królowej Francji – Izabeli Aragońskiej), trzecią (1234) była Beatrycze – córka Aldobrandino I d’Este, która urodziła Andrzejowi pogrobowego syna Stefana Pogrobowca (1236-1271) – faktycznie jego ojcem był magnat węgierski Dénes, syn Apolda, który został oślepiony z rozkazu Beli IV – syna i następcy Andrzeja II;

1235-1238 – Michał Wsiewołodowicz/Михайло Всеволодович (1179-1246), syn wielkiego księcia kijowskiego i księcia czernihowskiego Wsiewołoda Czermnego, książę: perejasławski (1206), nowgorodzki (1224, 1229) i czernihowski (1223-1246), wielki książę kijowski (1238-1239, 1241-1243), uczestnik (1223) bitwy nad Kałką (po śmierci Mścisława Światosławowicza przejął księstwo czernihowskie), wziął (1228) udział w nieudanym oblężeniu (razem z Rościsławem Światopołczyczem i Włodzimierzem Rurykowiczem) miasta Kamieniec (obecnie Kamień Koszyrski) – wówczas w posiadaniu Daniela Halickiego, wsparł (1223) Izasława IV w walce o tron kijowski (przeciwko Włodzimierzowi Rurykowiczowi i Danielowi Halickiemu) – po wygranej bitwie w pobliżu Torcheska (Daniel uciekł, a Włodzimierz został schwytany) został księciem halickim, święty kościoła prawosławnego, żonaty (bd) z Олена/Oleną – córką księcia halickiego Romana, miał z nią dzieci: Марія/Marię (bd-1271) – żonę księcia rostowskiego Wasilki Konstantynowicza, Ростислава/Rościsława (1219-po 1264), Евфросиния/Teodulię (bd-1250) – prawosławną mniszką i świętą jako Eufrozyna Suzdalska, Романа/ Romana Starego (bd-po 1288) – księcia briańskiego (od 1246) i czernihowskiego (od 1263), Семена/Semena (bd) – księcia głuchowskiego, Мстислава/Mścisława (1220-1280) – księcia karaczewskiego oraz Юрійа/Jerzego () – księcia taruskiego;

1238 – Rościsław Michajłowicz/Ростислав Михайлович (1219-po 1264), syn Michała Wsiewołodowicza, uczestnik (1238-1239) wyprawy na Litwę (pod wodza ojca) – sytuację wykorzystał Daniel i zajął Halicz (Rościsław schronił się na Węgrzech, potem na Mazowszu, a w końcu w Czernihowie), wyprawił (1241) się na Halicz (razem z bołochowcami – w odwecie Daniel złupił ziemię plemienną), podczas kolejnej (1242) wyprawy (przy pomocy Władysława Kormilczyca) zajął na krótko Przemyśl i Halicz (uzyskał wsparcie dwóch miejscowych biskupów) – w Przemyślu osadził księcia pronskiego Кonstantego Władymirowicza (niebawem obaj uciekli na wieść o zbliżających się wojskach Daniela), po klęsce w sosnowym lesie z rąk Mongołów (wracających z Węgier) ponownie schronił się na Węgrzech, ponownie zdobył (1244) na krótko Przemyśl (na czele wojsk węgierskich), przegrał (1245) bitwę pod Jarosławiem (w czasie bitwy zabito pod nim konia) – znów schronił się na Węgrzech, od króla Węgier Beli IV otrzymał komitat Bereg (z zamkiem Füzár), później banat Slawonii (1247-1248) i banat (1248-1262) Maczwa, prowadził (1256) wojnę z Bułgarią (w imieniu swojej córki) – przyjął tytuł cara Bułgarii (uznawali go tylko Węgrzy), żonaty (od 1243) z Anna/Anną – córką króla Węgier Beli IV, miał z nią dzieci: Бела/Belę (1243-1272) – bana serbskiej Maczwy і Slawonii, Михаила/Michała (ok.1245-1269/88) – bana Bośni, Єлизавета/Elżbietę (1245/46-1272/98) – żonę carów bułgarskich: Michała I Asena i Kolomana II Asena oraz palatyna węgierskiego Moys Daroia, Маргарита/Margaretę (1250-1290) – opatkę klasztoru klarysek, Кунегунда/Kunegundę (1245-1285) – 2. żonę Przemysła Ottokara II i burgrabiego Falkensteinu i Rosenbergu Zawiszy oraz Агрипина/Gryfinę (ok.1248-1303/9) – żonę księcia sieradzkiego Leszka Czarnego;

1264-1269 – Szwarno/Шварно Данилович (ur.1230-1269/70), młodszy syn Daniela I, uczestnik (1255) wyprawy rusko-litewskiej na Lublin i najazdu (1262) wielkiego księcia litewskiego Mendoga na Mazowsze (po zdobyciu Płocka, oddziały litewskie (a także ruskie oraz – według niektórych źródeł – jaćwieskie) obległy w Jazdowie władcę Mazowsza, Siemowita I – w wyniku zdrady napastnicy zdobyli Jazdów, w trakcie bitwy zginął Siemowit I, a jego syn, Konrad II, dostał się do niewoli), wygrał (1262) bitwę pod Długosiodłem (rycerstwo mazowieckie zostało pokonane przez połączone siły Jaćwingów, Litwinów i Rusinów pod wodzą Mendoga i Szwarna), władał (do 1264) dzielnicą halicką, po śmierci Daniela I otrzymał ziemię chełmską i bełską oraz sprawował nominalne zwierzchnictwo nad Rusią Halicko-Wołyńską podzieloną zgodnie z wolą zmarłego władcy na cztery księstwa (faktycznie największym autorytetem cieszył się jego stryj książę włodzimierski Wasylko Romanowicz), prowadził politykę jednoczenia sił litewskich i ruskich przeciw polskim książętom (wraz z Jaćwingami (lub Litwinami) dokonał najazdu (1264) na Małopolskę), najechał (1266) przy wsparciu wojsk Wasylki i litewskich ziemię sandomierską (najeźdźcy zostali rozbici przez Bolesława Wstydliwego pod Wrotami), podczas walk o tron wielkoksiążęcy po zamordowaniu (1263) Mendoga wspomógł zbrojnie syna Mendoga Wojsiełka (sojusz szwagrów miał przez pewien czas postać współwładzy na Litwie, kiedy to Swarno rządził Rusią Czarną – następnie Wojsiełk przekazał (1267) mu władzę nad Litwą, a sam powrócił do stanu zakonnego), po zamordowaniu Wojsiełka (zaproszony przez Lwa I Daniłowicza i Wasylka Romanowicza na zjazd ugodowy został zanordowany (1267) przez Lwa) – jako prawy dziedzic upomniał się zbrojnie o władzę, ale został pokonany przez Trojdena i jego zwolenników, Rusią Halicko-Wołyńską rządził ze swej stolicy i rezydencji w Chełmie, żonaty (od 1255) z nieznaną z imienia córką Mendoga, zmarł bezpotomnie;

1269-1300 – Lew I Halicki/Лев Данилович (ok.1228-ok.1301), syn króla Daniela I Halickiego, książę bełski (1245–1264), po śmierci Bolesława V Wstydliwego zgłosił pretensje do tronu krakowskiego (jako potomek Bolesława III Krzywoustego po kądzieli), próbował zbrojnie opanować dzielnicę krakowską, przeniósł (1272) stolicę królestwa z Chełma do założonego przez ojca Lwowa (nazwanego tak na jego cześć), na czele wojsk tatarsko-ruskich uderzył (1280) na Leszka II Czarnego (został pobity w bitwie pod Goźlicami i pod Koprzywnicą), wspierał posiłkami Władysława I Łokietka, w jego walkach z Wacławem II (sprowokowało to wyprawę odwetową wojsk wiernych Wacławowi, które zdobyły (1301) Lublin), książę halicko-włodzimierski (1293-1301), żonaty (1246/7-po 1287/8) z Konstancją – córką króla Węgier Beli IV, miał z nią dzieci: Юрія/Jerzego (1247/54-1308), Анастасія/Anastazję (bd-1335) – żonę księcia kujawskiego Siemowita dobrzyńskego (brata Władysława Łokietka) oraz Святослава/Świętosławę (bd-1302) – mniszkę;

1300-1308 – Jerzy I/Юрій Львович (1247/54-1308), syn króla Daniela I Halickiego, książę bełski (1264-1301), dwukrotnie żonaty: pierwszą (1282-1286) była z nieznana z imienia córka księcia twerskiego Jarosława III Jarosławowicza – miał z nią syna Михайло/Michała (1283-ok.1286), drugą (1290-1308) była Eufemia – córka księcia kujawskiego Kazimierza I, miał z nią dzieci: Марія /Marię (1290/1-1341) – żonę księcia mazowieckiego Trojdena, Андрія/Andrzeja (1291/1300-1323), Льва/Lwa II (po 1292/1300-1321/3) – księcia łuckiego oraz Анастасія/Anastazję (przed 1308-1365) – żonę księcia twerskiego Aleksandra I (kek wnukiem jest Władysław Jagiełło i Świdygiełło);

1308-1323 – Lew II/Лев II Юрійович (bd-przed 1323), syn Jerzego I, władzę piastował wraz z starszym bratem Andrzejem (rezydował w Haliczu), utrzymywał pokojowe stosunki z Polską i zakonem krzyżackim, zginął wraz z bratem podczas jednej z wypraw wojennych (istnieją spory, czy przeciw Wielkiemu Księstwu Litewskiemu, czy raczej przeciw Tatarom), zmarł bezpotomnie;

1308-1323 – Andrzej II/Андрій Юрійович (bd-1323), syn Jerzego I, władzę piastował wraz z starszym bratem Lwem, pierwszy ich wspólny list (1316) podpisali jako „z bożej łaski, królowie wszystkich ziem (?), Halicza i Włodzimierza” (w liście tym odnawiają unię z Krzyżakami, którym obiecują obronę od Tatarów oraz „innych najeźdźców”– pod tym terminem należy rozumieć Litwę, naruszającą nie tylko jedność ale i istnienie halickiego państwa, Litwini wzmocnili nacisk na Wołyń poprzez zdobycie Drohiczyna oraz Brześć), jako ostatni ruski król halicko-wołyński umocnił stosunki z polskim królem Władysławem Łokietkiem oraz Krzyżakami, starał się zmniejszyć zależność od Złotej Ordy, walczył z Mongołami oraz Litwą, rezydował we Włodzimierzu, prawdopodobnie otruty, zmarł bezpotomnie;

1323-1340 – Bolesław Jerzy II/Юрій II Болеслав (), najstarszy syn księcia mazowieckiego Trojdena I (wnuk księcia halicko-wołyńskiego Jerzego I Lwowicza), na chrzcie otrzymał imię Bolesław (po objęciu tronu w Haliczu i przyjęciu prawosławia przybrał imię Jerzy na cześć dziadka – obrządek prawosławny wkrótce jednak porzucił za namową papieża Jana XXII), gdy

dwaj ostatni książęta z dynastii Rurykowiczów halickich (Romanowiczów) – Andrzej II i Lew II odeszli z tego świata (w 1323 zapewne otruci) pretensje do bogatej ziemi wysunęli władcy: polski Władysław Łokietek, węgierski Karol Robert, mazowiecki Trojden I, oraz litewski Giedymin – kandydatura mazowiecka początkowo wydawała się najsłabsza, syn Trojdena I – Bolesław był jednak osobą, na którą mogły się zgodzić wszystkie strony konfliktu, licząc że będą w stanie roztoczyć pełne zwierzchnictwo nad młodym (15-letnim) Piastowiczem (wyprawa zbrojna ruszyła (1323) na Ruś pod wodzą Władysława Łokietka, z posiłkami Karola Roberta), wybrany (1325) przez bojarów wołyńskich jako Jerzy/Jurij, otrzymał tytuł „urodzonego księcia i władcy Rusi” (natus dux et dominus Russiae), stolicę księstwa ustanowił we Włodzimierzu Wołyńskim, przez cały okres rządów musiał się liczyć z dość silną opozycją wewnętrzną – niechętną zbyt mocnej władzy, drugim czynnikiem potęgującym stan ciągłego zagrożenia byli – ciągle niezwykle silni – Tatarzy (uzurpujący sobie prawo swobodnego osadzania w Haliczu książąt), swoje rządy oparł na dobrych stosunkach z Polską Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego (na swoją stronę księcia bezskutecznie próbowała przeciągnąć dyplomacja krzyżacka), nawiązał kontakty z Giedyminem (za pośrednictwem stryja księcia płockiego Wacława) – formalny sojusz umocnił ślubem (1331) z córką Giedymina Eufemią, otaczał opieką mieszczan i cudzoziemcami, łagodnie traktował katolicki kler, ograniczał wpływy panów wołyńskich, wziął udział (1338) w zjeździe w Wyszehradzie(wspólnie z Kazimierzem Wielkim i Karolem Robertem zastanawiał się nad kwestią pomocy wojskowej dla Halicza w celu rozgromienia opozycji) – na spotkaniu tym podpisano również układ przewidujący, że w razie bezpotomnej śmierci Bolesława władzę nad jego księstwem miał przejąć król Polski, lokował (1339) na prawie magdeburskim miasto Sanok (jako pierwsze na Rusi Halickiej), żonaty (1333-1340) z Eufemią – córką wielkiego księcia litewskiego Giedymina, zmarł bezpotomnie (najprawdopodobniej przez swoich bojarów otruty);

Po śmierci braci Lwa i Andrzeja wygasł ród Romanowiczów;

Na wieść o przyczynie śmierci Jerzego II, król Polski Kazimierz III Wielki wyprawił się na Ruś, gdzie po zdobyciu Lwowa a przed powrotem do Królestwa ustanowił spośród swoich rycerzy starostę dla ziemi lwowskiej i miasta Lwowa, a w samym mieście pozostawił część swojego wojska dla zabezpieczenia przyrzeczenia o wierności złożonego przez ruskich panów królowi Kazimierzowi Wielkiemu.