Újlaki III. Lőrinc
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaÚjlaki III. Lőrinc (pol. Wawrzyniec II Újlaki, chor. Lovro III Iločki) (* sierpień 1459, † czerwiec 1524), chorwacko-węgierski szlachcic, członek szlacheckiej rodziny Iločkich, bardzo zamożnej i potężnej w Królestwie Chorwacji. Jego tytulatura to: „Wojewoda (książę) Ilok”, ban Bośni, ban Maczwy (1477–1492), ban Belgradu (1511–1513), członek Królewskiej Rady (około 1516 r.) i sędzia królewski (1518–1524). BiografiaPochodzenie i rodzinaLőrinc urodził się między 6 sierpnia a 3 września 1459 r. Jego ojcem był Mikołaj V, ban Dalmacji i Chorwacji, wojewoda Siedmiogrodu, a także tytularny król Bośni. Matka zaś była Dorota Széchy z Gornja Lendava, druga żona ojca. Urodził się prawdopodobnie w Iloku, siedzibie rodziny, jako potomek niegdyś mniej szlachetnej rodziny z Dubicy w [żupania|żupanii]] Dolnej Slawonii (obszar odpowiadający współczesnej północno-zachodniej Bośni, na prawym brzegu rzeki Sawy), którego pierwszym znanym członkiem był Gug (w niektórych źródłach w Göge), który żył w XIII wieku. Był trzecim z rzędu, noszącym w rodzinie imię Lőrinc; jego pra-pra-pra-pradziadkiem był Lőrinc I, zwany Slaven (łac. Sclavus, węg. Tót), który zmarł w 1349 r., a bratanek tego ostatniego otrzymał imię Lőrinc II (fl. 1325-1367). Lőrinc urodził się między 6 sierpnia a 3 września 1459 r. Syn Mikołaja, bana (wicekróla) Chorwacji, wojewody Siedmiogrodu, a także tytularnego króla Bośni i jego drugiej żony Doroty Széchy de Felsőlendva, urodził się teraz Lőrinc prawdopodobnie w Iloku, siedzibie rodziny, jako potomek niegdyś niższej szlachty z hrabstwa Dubica w Dolnej Slawonii (obszar odpowiadający współczesnej północno-zachodniej Bośni, na prawym brzegu rzeki Sawy), którego pierwszym znanym członkiem był Gug (w niektórych źródłach Göge), który żył w XIII wieku. Był trzecim z rzędu, który nosił w rodzinie nazwisko Lőrinc; jego prapradziadek był Lőrinc I, zwany Slaven (łac. Sclavus, węg. Tót), który zmarł w 1349 r., a bratanek tego ostatniego miał na imię Lőrinc II (fl. 1325–1367). Pozostając jedynym męskim potomkiem ojca, odziedziczył duże majątki z mnóstwem zamków i warownych miast po śmierci ojca w 1477 r. Udało mu się zachować większość władzy i pozycji rodziny. Z dwóch jego małżeństw był tylko jeden syn, który zmarł w młodym wieku. Jego pierwszą żoną była Katarzyna Pongrác z Dengeleg, córka Jana Pongráca de Dengeleg, wojewody Transylwanii, który zmarł około 1510 roku. Potem poślubił Magdalenę Bakóci, która przeżyła go, a później poślubiła Władysława Morea z Csuli. Pozostając jedynym męskim potomkiem swego ojca, odziedziczył po śmierci ojca w 1477 r. duże majątki z wieloma zamkami i ufortyfikowanymi miastami. Teraz udało mu się zachować władzę i reputację rodziny. Z dwóch jego małżeństw miał tylko jednego syna, który zmarł w młodym wieku. Jego pierwszą żoną była Katarzyna Pongrác de Dengeleg, córka Jana Pongráca, wojewody Siedmiogrodu, zmarłego około 1510 roku. Następnie poślubił Magdalenę Bakóci, która go przeżyła i później wyszła za Władysława More de Csula. Orientacja politycznaLőrinc po raz pierwszy wspomniany jest w dokumentach już w 1460 r., a następnie w testamencie ojca w 1471 r. Lőrinc odziedziczył w 1477 r. nie tylko własność ojca Mikołaja, ale ciągłość jego orientacji politycznej. Stało się to widoczne po śmierci króla Macieja Korwina w 1490 r., ponieważ on, podobnie jak większość chorwackiej szlachty, silnie wspierał nieślubnego syna Macieja, Jana Korwina, by został nowym królem. Ponieważ węgierska szlachta preferowała i ostatecznie wybrała Władysława II Jagiellończyka, nie przyjął go, ale dołączył do zwolenników trzeciego kandydata na tron, Maksymiliana I Austrii, który rozpoczął wojnę z Jagiellonem. Po raz pierwszy wzmiankowany w dokumentach już w 1460 r., a następnie w testamencie swego ojca w 1471 r. Lőrinc odziedziczył w 1477 r. nie tylko cały majątek ojca, ale także ciągłość orientacji politycznej tego ostatniego. Stało się to widoczne po śmierci króla Macieja Korwina w 1490 r., gdy on, podobnie jak większość chorwackiej szlachty, mocno popierał nieślubnego syna Macieja, Jana Korwina, by został nowym królem. Ponieważ szlachta węgierska preferowała i ostatecznie wybrała Władysława II Jagiellończyka, nie przyjął go, ale przyłączył się do zwolenników trzeciego kandydata na tron Maksymiliana I z Austrii, który rozpoczął wojnę z Jagiellonem. Był to długotrwały związek między Habsburgami a rodziną Újlakich, ponieważ jego ojciec Mikołaj był zwolennikiem Fryderyka III na długo przed urodzeniem Lőrinca, a nawet stał się ojcem chrzestnym nowo narodzonego syna Fryderyka Maksymiliana w 1459 roku. Był to długotrwały związek między Habsburgami a rodem Újlakich, ponieważ jego ojciec Mikołaj był zwolennikiem Fryderyka III na długo przed urodzeniem Lőrinca, a nawet został ojcem chrzestnym nowo narodzonego syna Fryderyka Maksymiliana w 1459 roku. W wojnie między dwoma pretendentami do korony, która trwała od 1490 do 1491 roku i zakończyła się podpisaniem pokoju w Pozsony , był zdecydowanie po stronie Habsburga. Pod koniec działań wojennych nadal nie uznawał traktatu i Jagiellona za nowego króla. Gdy armia Jagiellona zaatakowała go w 1494 r., został zmuszony do wycofania się i ucieczki, tracąc prawie wszystkie posiadłości. W końcu jednak zmienił zdanie i przy pomocy wpływowych doradców króla zdołał dotrzeć do króla na audiencję w Peczu, aby go przeprosić i pogodzić. Dopiero w 1496 r. jego majątki zostały mu zwrócone pod warunkiem przejęcia po jego śmierci w razie nie pozostawienia męskiego spadkobiercy. W wojnie między dwoma pretendentami do korony, która trwała od 1490 do 1491 roku i zakończyła się podpisaniem pokoju w Pozsony, był on zdecydowanie po stronie Habsburgów. Pod koniec działań wojennych nadal nie uznawał traktatu i Jagiellończyka jako nowego króla rządzącego. Gdy wojska Jagiellończyka zaatakowały go w 1494 r., został zmuszony do wycofania się i ucieczki, tracąc prawie wszystkie swoje majątki. W końcu zmienił zdanie i z pomocą kilku wpływowych doradców królewskich, udało mu się dotrzeć do króla na audiencji w Peczu, aby go przeprosić i pogodzić. Dopiero w 1496 r. zwrócono mu jego majątki, pod warunkiem przejęcia po jego śmierci bez pozostawienia męskiego dziedzica. Wiek dojrzały i ostatnie lataPo odzyskaniu swoich nieruchomości, podobnie jak jego ojciec, starał się je utrzymać, a także budować i odnawiać fortyfikacje, wobec z każdym dniem zwiększającego się zagrożenia ze strony Osmanów. Najbardziej narażone ze wszystkich jego ziem były ziemie w północno-wschodniej Bośni i południowej części Maczwy. Wspierał Kościół katolicki i był jego patronem. Finansował budowę nowych obiektów sakralnych i odnowienie starych. Szczególnie skoncentrował swoje wysiłki na zachęcaniu papieża do kanonizacji Jana Capistrano, ponieważ ten katolicki męczennik zmarł w Iloku i został tam pochowany w miejscowym kościele franciszkańskim, lecz bez powodzenia. Po pojednaniu z królem pełnił kilka wysokich funkcji państwowych, np. bana Belgradu (1511–1513), członek Królewskiej Rady (około 1516 r.) i sędzia królewski (1517–1524). Lőrinc zmarł między 23 maja a 15 czerwca 1524 r. i został pochowany w kościele franciszkanów pw. św. Jana z Capistrano w jego mieście Ilok, obok grobów jego pierwszej żony Katarzyny i jego ojca Mikołaja. Choć nieco uszkodzony, jego nagrobek jest dość dobrze zachowany i jest dziś dostępny dla publiczności.
Wspierał Kościół katolicki i był jego patronem. Sfinansował wzniesienie nowych obiektów sakralnych i odnowę starych. Szczególnie skoncentrował swoje wysiłki na wezwaniu papieża do kanonizacji Jana Kapistrana, ponieważ ten katolicki męczennik zmarł w Iloku i został tam pochowany w miejscowym kościele franciszkańskim, lecz bezskutecznie. Po pojednaniu z królem pełnił kilka wysokich obowiązków państwowych, m.in. bana Belgradu (1511–1513), członka Królewskiej Rady Izby (ok. 1516) i sędziego królewskiego (1517–1524). Zmarł między 23 maja a 15 czerwca 1524 r. i został pochowany w kościele franciszkańskim św. Jana Kapistrana w swoim mieście Ilok, obok grobów jego pierwszej żony Katarzyny i ojca Mikołaja. Chociaż nieco uszkodzony, jego nagrobek jest raczej dobrze zachowany i jest dziś dostępny dla zwiedzających. Zobacz takżeLinki zewnętrzne
|
|
- 0+
- 0p
- Strony przetłumaczone z angielskiej Wikipedii
- Ród
- Iločki
- Újlaki
- Banowie
- Banowie Maczwy
- Chorwaccy szlachcice
- Historia Slawonii
- Historia Syrmii
- Historia Chorwacji
- Urzędnicy Królestwa Węgier
- Węgierscy dygnitarze historyczni
- Węgierscy urzędnicy królewscy
- Sędziowie królewscy
- Urodzeni w XV wieku
- Urodzeni w 1459
- Zmarli w 1524
- Zmarli w XVI wieku