Aba II. Lőrinc
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
Aba II. Lőrinc (* nieznana, † po 1290), węgierski szlachcic, trzykrotny Mistrz skarbu na dworze króla Węgier Władysława IV. Przodek rodziny szlacheckiej Atyinai, która funkcjonowała do połowy XV wieku. RodzinaUrodził się w Atyina–Gagy (lub także Nyék), gałęzi potężnego i rozbudowanego klanu Aba. W genealogii gałąź została nazwana na cześć Atyiny (dzisiejszy Voćin, Chorwacja), tytułowego majątku synów Lőrinca. Jest jedynym znanym synem ojca także o imieniu Lőrinc, który był wiernym stronnikiem króla Węgier Beli IV.[1] Za swoją lojalność i służbę wojskową Lőrinc uzyskał rozległe nadania ziemi w komitacie Sopron.[2] KarieraPrzez współczesna mu dokumenty był także nazywany jako Lőrinc z Nyék lub Lőrinc z Sopronu (od nazwy jego rezydencji).[1] Po raz pierwszy pojawia się w źródłach w 1279 r., gdy podarował majątek Limpach opactwu cystersów Klostermarienberg (Borsmonostor, dziś część Mannersdorf an der Rabnitz, Austria) z intencją na duchowe zbawienie zmarłego ojca, który został pochowany w klasztorze[2]. Lőrinc był uważany za bliskiego powiernika Władysława IV i jego matki, wdowy królowej Elżbiety Kumańskiej. Zgodnie z listą zasług wydaną przez nią w 1290 r. Lőrinc „zwykle bezinteresownie udostępniał swoją własność królowi” i kilkakrotnie negocjował za granicą na własny koszt jako wysłannik króla[3]. Został mistrzem skarbu w grudniu 1279 r.[4], gdy Władysław IV uwięził legata papieskiego Filipa z Fermo i zreorganizował radę królewską, aby wypełnić ją swoimi lojalnymi zwolennikami. Jednak później i sam Władysław został schwytany przez niektórych spośród baronów W niespełna dwa miesiące zarówno legat, jak i król zostali uwolnieni. Jest prawdopodobne, że Lőrinc zachował swoją godność do wiosny 1280 r., gdy Csák III. Ugrin zajął stanowisko zgodnie z umową i pojednaniem między królem a najpotężniejszymi baronami[5]. Gdy Władysław IV odzyskał swobodę manewru, Lőrinc ponownie pełnił funkcję mistrza skarbu od ok. 1280 r. do kwietnia 1281 r.[4], ale ostatecznie został zastąpiony przez swojego dalekiego krewnego, Piotra Abę z bardziej wpływowej gałęzi Széplak.[5] Od wczesnych lat 80. XIII wieku potężna rodzina Kőszegi stopniowo rozszerzyła swoje wpływy na komitat Sopron, w tym region Locsmánd, gdzie położona była większość ziem Lőrinca. Według historyka Gyuli Kristó, Iwan Kőszegi przejął cały komitat Sopron pod swoją jurysdykcją do 1285 r. i przyłączył go do swojej powstającej prowincji oligarchicznej (kilku lokalnych szlachcicach określiło się jako familiaris rodziny Iwana). Gdy Mikołaj I Kőszegi podarował ziemię opactwu Klostermarienberg w 1285 roku, Lőrinc pojawił się między innymi jako świadek wydarzenia i został określony jako „nasz drogi”, co odzwierciedliło jego polityczną lojalność, gdyż zapewne był zmuszony przejść na służbę Kőszegich.[2] W 1284 r. Kőszegi ponownie zajęli swoje stanowiska w radzie królewskiej. W tym czasie Lőrinc po raz trzeci pełnił funkcję mistrza skarbu, prawdopodobnie między 1284 a 1285 r., aż do ostatniego buntu Kőszegich przeciwko Władysławowi IV.[4] Poza tym w 1285 r. pełnił także funkcję ispána komitatu Sáros[4]. Ciągłe rabunki Iwana Kőszegiego w Austrii i Styrii doprowadziły do wojny na dużą skalę („Güssing Feud”; niem. Güssinger Fehde). W 1289 r. Albert I, książę Austrii, rozpoczął potężną kampanię królewską przeciwko liczącej 15.000 żołnierzy armii Iwana i jego rodziny. Austriacy zdobyli co najmniej 30 fortec i osad wzdłuż zachodnich granic, w tym trzy zamki Lőrinca: Lánzsér, Nyék i Locsmánd (obecnie Landsee, Neckenmarkt i Lutzmannsburg w Austrii), ponieważ Lőrinc i jego sojusznicy odmówili przyłączenia się do armii austriackiej, by pokonać rodzinę Kőszegi.[2] Najemnicy księcia Alberta całkowicie spalili i zdewastowali twierdzę Nyék, rezydencję Lőrinc, podczas gdy jej mieszkańcy zostali wiosną 1289 roku uwięzieni i wysłani do Austrii. Zamek w Nyéku nigdy nie został odbudowany.[3] Za jego lojalność królowa Elżbieta, za zgodą swojego syna Władysława IV, przekazała opactwo św. Marcinowi w żupanii Virovitica w 1290 r.[3] Gdy Władysław IV został zamordowany kilka miesięcy później, Lőrinc przyrzekł lojalność wobec nowego króla Węgier Andrzeja III i otrzymał od nowego węgierskiego monarchy ziemie w żupanii Križevci. Przejęcia w Slawonii stały się podstawą do ekspansji jego potomków, a także udanego powrotu rodziny z Lánzsér do królewskiej wojennej kampanii Andrzeja przeciwko Austrii[3]. Lőrinc zmarł jakiś czas po 1290 r.[4] RodzinaZ małżeństwa z niezidentyfikowaną szlachcianką Lőrinc II miał czterech synów:
Podczas Interregnum poparli oni roszczenia Karola Roberta. Mikołaj poślubił jedną z córek potężnego niegdyś barona Monoszló Egyeda. Dzieki temu ślubowi bracia nabyli prawa do Darnóc (dziś Slatinski Drenovac w Chorwacji) i Atyinę, a po gwałtownych walkach z Kőszegimi zostali przodkami rodziny Atyinai (ok.1317)[2], która była aktywna aż do lat 30. XV wieku.[1] Przypisy
Źródła
|
|