Abaúj vármegye
| Strona | Autorzy | Nota |
| [1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku węgierskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku węgierskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaAbaúj vármegye (pol. komitat Abaúj, słow. Abovská župa) − komitat w Królestwie Węgier (XIII wiek − 1881 i 1945 − 1950). Obejmował obszar od Koszyc do Szikszó wzdłuż dolnego biegu rzeki Hernád. Jego poprzednikiem był komitat Újvár, utworzony przez Stefana I w pierwszej tercji XI wieku. W okresie Arpadów, obejmujący:
Obszary te były posiadłościami Samuela Aby i zostały zorganizowane w komitat, gdy Samuel dołączył do Stefana. Dwie części komitatu Újvár znajdowały się na południowy zachód i północny wschód od komitatu Borsod do połowy XIII wieku jako odpowiednio komitaty Heves i Sáros, które uzyskały niepodległość w XIII wieku, a pozostały obszar nazwano komitatem Abaúj. Pod koniec epoki Arpadów można było doszukać się 257 osad w dokumentach. Siedzibą komitatu był Abaújvár (do 1647) i od 1667 r. Kassa (Koszyce). Jego terytorium i granice prawie się nie zmieniły na przestrzeni wieków, ale za Józefa II, potem Franciszka I i wreszcie w okresie absolutystycznym w latach pięćdziesiątych XIX wieku, na krótkie okresy połączony był z komitatem Torna. W 1881 roku oba komitaty zostały po raz ostatni zjednoczone pod nazwą Abaúj-Torna. Po drugiej wojnie światowejJednak nazwa ta została uproszczona w czasie nowego podziału w 1945 r., więc na krótki okres 5 lat została ponownie umieszczona na mapie administracyjnej jako niezależny komitat Abaúj na Węgrzech. Część dawnego terytorium Abaúj, która pozostała jako część Węgier, od 1950 r. należy do komitat Borsod-Abaúj-Zemplén, a pozostała należąca do Słowacji od 1996 r. do kraju koszyckiego. Walki królówW 1526 r. János Szapolyai poinformował przywódców komitatu, że został wybrany królem kraju i zażądał od nich pobrania podatku w wysokości 1 forinta za "dym" na potrzeby kraju. Ferdynand stwierdzał w drukowanych apelach, że wybór Szapolyai był nielegalny i piętnował jego zwolenników jako buntownikóœ. Naczelnym főispánem komitatu Abaúj w tym czasie był Piotr Perényi, który stał po stronie Ferdynanda, wraz z zastępcą Miklósem Némethy. Perényi przez pewien czas trzymał powierzoną mu koronę w zamku Füzér, a następnie przekazał ją Habsburgom. Rozpoczęły się walki między dwoma królami i jego zwolennikami. Początkowo Szandrő w sąsiednim komitacie było oblegane przez wojska króla Jana, ale zostają one odparte przez Ferenca Bebka. Walki szybko rozprzestrzeniły się na komitat Abaúj. W 1527 roku Ferenc Bebek zajął Szádvár, a później zamek Torna. W 1528 roku Jan osobiście wziął udział w bitwie pod Szinai, ale wojska Ferdynanda zadały im decydującą klęskę. Ferdynand przejął później zamek Torna. W 1529 roku Péter Perényi wraz z żoną i synem zostali pojmani przez Szapolyai i w zamian za wolność przeszedł na stonę Szapolyai. Król Jan i jego wojska zajęły zamek Boldogkő, Ferenc Bebek nie był w stanie go odzyskać po 6 tygodniach oblężenia. W 1553 roku Ferdynand mianował Feledy Eustacha głównym kapitanem Górnych Węgier. W 1538 r. obaj królowie zawarli pokój w Waradynie. Wkrótce potem większość komitatu znalazła się w rękach Jánosa, wspieranego przez Pétera Perényi i Ferenca Bebeka. Wojska tureckie po raz pierwszy wtargnęły do komitatu w latach pięćdziesiątych XV wieku, kiedy zaatakowały Szikszó. Wycofujące się wojska zostały złapane w Sajókaza przez głównego kapitana Górnych Węgier Imre Thelekessy. W 1567 r. przebywał w sąsiedztwie tureckich Gagybátor i Felsővadász. W 1588 roku Zsigmond Rákóczi pokonał licznijsze wojska tureckie pod Szikszó. Za panowania króla Miksy zjazdy komitatowe odbywały się w Vámosnémeti, Gönc, Garadna i Nagynémeti. Za panowania Rudolfa arcyksiążę Miksa zebrał wojsko z komitatu na wyprawę do Polsce. Większość armii poległa w bitwie pod Pitchen. Kiedy Rudolf zakazał przesłuchań parlamentarnych w sprawach religijnych, komitat stanął po stronie Stefana Bocskaia i odegrał znaczącą rolę w walce o wolność wyznania i ideały narodowe. Károli został ukończony w 1590 roku wraz z węgierskim tłumaczeniem całej Biblii. István Bocskai został wybrany na księcia Węgier i Siedmiogrodu w 1605 roku w parlamencie Lucky. Po śmierci Bocskaya komitat poddało się Rudolfowi. W 1619 roku Gábor Bethlen wypowiedział wojnę w parlamencie w Kassa przeciw królowi Ferdynandowi II. W pokoju, który zakończył wojnę, Abaúj przypadł Bethlenowi, a Torna królowi. Kiedy Bethlen zmarł w 1629 roku, Abaúj przeszedł w ręce króla. Naczelni ispánieZobacz takżePrzypisyŹródła
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.jpg){kind=small}
