Tekst źródłowy strony Anna świdnicka

[[Kategoria:0+]]
[[Kategoria:Strony importowane z polskiej Wikipedii]]
{{Uwaga polska|
|strona  = https://pl.wikipedia.org/wiki/Anna_%C5%9Bwidnicka
|autorzy = https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_%C5%9Bwidnicka&action=history
|nota    = polski
}}
{{W}}
{|
 |-style="vertical-align:top;"
 |
{{Redoslijed królowe|
|poprzedniczka      = [[Anna Wittelsbach]]
|gl_članak_funkcija = [[Plik:Armoiries Saint-Empire bicéphale.svg|22px]] [[Cesarzowe i niemieckie królowe|Cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]<br>1355–1362<br />'''Królowa Rzymian (Niemiec)'''<br />1353-1362
|współrządząca      = 
|następczyni        = [[Elżbieta pomorska|Elżbieta Pomorska]]
}} 
{{W}}
== Notka ==

'''Anna świdnicka''' (* 1339, † 11 lipca 1362 w [[Praga|Pradze]]) – księżniczka świdnicka, królowa czeska, królowa Rzymian, cesarzowa rzymska z dynastii [[Piastowie|Piastów]].

Córka [[książęta świdnicko-jaworscy|księcia świdnickiego]] [[Henryk II świdnicki|Henryka]] i Katarzyny, której pochodzenie nie jest znane. Żona [[władcy Czech|króla Czech]] i [[władcy Niemiec|cesarza rzymskiego]] [[Karol IV Luksemburski|Karola IV Luksemburskiego]]. Matka króla Niemiec i Czech [[Wacław IV Luksemburski|Wacława IV Luksemburskiego]].

== Życiorys ==
=== Pochodzenie i młodość ===
Anna, jedyne dziecko [[Henryk II świdnicki|Henryka]] i Katarzyny, urodziła się w 1339. Jej ojciec pochodził ze [[Piastowie świdnicko-ziębiccy|świdnicko-ziębickiej linii Piastów]]. Był synem [[książęta świdnicko-jaworscy|księcia świdnickiego]] [[Bernard świdnicki|Bernarda]], który ok. 1310 pojął za żonę [[Kunegunda Łokietkówna|Kunegundę]], córkę przyszłego [[władcy Polski|króla Polski]] [[Władysław I Łokietek|Władysława Łokietka]]. Nic nie wiadomo o pochodzeniu jej matki. Przez długi czas sądzono, że była ona córką [[władcy Węgier|króla Węgier]] [[Karol Robert|Karola Roberta]] z jego pierwszego małżeństwa z księżniczką bytomską [[Maria bytomska|Marią]]. Jednakże hipoteza ta została obalona.

Anna szybko straciła ojca. Henryk świdnicki zmarł między 1343 a 1345. Osieroconą księżniczką świdnicką zaopiekowała się siostra jej babki ze strony ojca, królowa-matka węgierska [[Elżbieta Łokietkówna]]. Na dworze w [[Budapeszt|Budzie]], jednym z najświetniejszych w tamtym czasie, Anna przebywała do 1353. Jej opiekunowie musieli zadbać o jej edukację, gdyż w późniejszym czasie Anna wykazywała biegłość w pisaniu.

=== Ślub z Karolem IV Luksemburskim ===
Jej stryj, książę świdnicko-jaworski [[Bolko II Mały|Bolko II]], był ostatnim niezależnym wobec króla Czech księciem śląskim. Po podpisaniu pokoju namysłowskiego 22 listopada 1348 pomiędzy [[władcy Czech|królem Czech]] [[Karol IV Luksemburski|Karolem]] a [[władcy Polski|królem Polski]] [[Kazimierz III Wielki|Kazimierzem]], którego był sojusznikiem, oraz zaangażowaniu się w politykę wschodnią polskiego monarchy i wygaśnięciu sojuszu z [[Wittelsbachowie|Wittelsbachami]] Bolko II musiał liczyć się z zagrożeniem ze strony Luksemburga, który mógł skorzystać z okazji podporządkowania sobie ostatniego niepodlegającego mu księstwa śląskiego. Postanowił więc zawrzeć z nim umowę sukcesyjną, którą podpisano 13 grudnia 1350. Na jej mocy miało dojść do zaręczyn pomiędzy synem Karola, urodzonym w tym roku Wacławem, a bratanicą Bolka II, jedenastoletnią Anną, która w przypadku nieposiadania męskiego potomka przez księcia świdnicko-jaworskiego wraz ze swym potomstwem dziedziczyła jego księstwo. W akcie sukcesyjnym Bolko II zobowiązał się sprowadzić z Węgier Annę, która odtąd miała wychowywać się wspólnie ze swoim przyszłym mężem na przemian na dworze w [[Praga|Pradze]] i w [[Świdnica|Świdnicy]]. Jednakże bezpieczny już o swoje władztwo Piast nie wywiązał się z tej obietnicy. W dodatku 30 grudnia 1351 zmarł Wacław i umowa sukcesyjna stała się nieaktualna. Karol nie chciał stracić świdnickiej sukcesji i gdy 2 lutego 1353 zmarła jego żona i matka Wacława, Anna Wittelsbach, postanowił sam poślubić sukcesorkę Bolka II. Pierwsze rozmowy w tej sprawie miały miejsce na zjeździe monarchów w [[Wiedeń|Wiedniu]] 10 marca 1353, już pięć tygodni po śmierci małżonki króla Czech. Ślub Karola i Anny odbył się 27 maja 1353 w [[Budapeszt|Budzie]]. Byli na nim obecni książę Bolko, królowie Kazimierz Wielki i [[Ludwik Węgierski]], książęta [[Ludwik VI Bawarski]], [[Rudolf I Saski]] i [[Albrecht II Mądry|Albrecht II Austriacki]], oraz przedstawiciele [[Wenecja|Wenecji]].

[[Plik:Karl Fourth Bohemia Anna Schweidnitz.jpeg|thumb|200px|Karol IV i Anna Świdnicka. Malowidło na zamku [[Karlštejn (zamek)|Karlštejn]]]]
Prosto z Budy małżonkowie udali się do Świdnicy. Tam 3 lipca 1353 Bolko II wydał nowy akt sukcesyjny, na mocy którego Anna i jej dzieci z małżeństwa z Karolem miały dziedziczyć w księstwie świdnicko-jaworskim, w przypadku gdyby Piast nie pozostawił męskiego potomka. Bolko II zastrzegł w akcie, że po jego śmierci dzielnicę w dożywotnie władanie przejmie jego żona, Agnieszka Habsburg. Dopiero po jej śmierci księstwo przypadnie Annie lub jej potomstwu. Następnego dnia Anna odebrała hołd od miast księstwa. Także w Świdnicy Karol zabezpieczył świdnicko-jaworski posag Anny zapisem 15 000 grzywien groszy praskich na wypadek wcześniejszej swojej śmierci.

=== Jako żona Karola IV Luksemburskiego ===
Ze Świdnicy małżonkowie udali się do Pragi, gdzie 28 lipca 1353 Anna została koronowana na królową czeską przez [[Biskupi i arcybiskupi prascy|arcybiskupa]] [[Arnoszt z Pardubic|Arnošta z Pardubic]]. Na początku następnego roku, 9 lutego 1354, [[Arcybiskupi Kolonii|arcybiskup Kolonii]] [[Wilhelm von Gennap]] koronował ją w [[Akwizgran]]ie na królową rzymską. W 1355 małżonkowie udali się do [[Rzym]]u, gdzie w niedzielę wielkanocną [[5 kwietnia]] odbyła się ich koronacja cesarska. Po tej uroczystości małżonkowie z powodu niepokojów w Italii w pośpiechu udali się w drogę powrotną, podczas której o mało nie stracili życia. W nocy z 19 na 20 maja w pałacu, w którym przebywali, wybuchł pożar. Podobno na wpół ubrana para monarsza uciekła z niebezpiecznego miejsca. Do Pragi Karol i Anna dotarli 15 września.

Podczas licznych podróży Anna poznała wielu znanych artystów tamtego czasu, m.in. [[Francesco Petrarca|Franciszka Petrarkę]], z którym korespondowała.

=== Potomstwo ===
Pierwszym dzieckiem ze związku Anny z Karolem była córka, [[Elżbieta Luksemburska (1358–1373)|Elżbieta]], urodzona 19 kwietnia 1358. Karol bardzo cieszył się z jej narodzin, natomiast Anna w liście do Petrarki wyrażała swoje rozczarowanie, że powiła córkę, a nie syna. Poeta w odpowiedzi przysłał cesarzowej ciepły list pocieszający. Natomiast Karol dla niej i jej dworu wybudował w pobliżu [[Karlštejn (zamek)|Karlštejnu]] pałac zwany Karlik. 19 marca 1366 Elżbieta poślubiła [[władcy Austrii|księcia Austrii]] [[Albrecht III Habsburg|Albrechta III Habsburga]]. Związek ten okazał się bezdzietny. Elżbieta zmarła po siedmiu latach jego trwania 4 września 1373, a półtora roku później Habsburg ożenił się z Beatrycze Hohenzollern, z którą doczekał się męskiego potomka.

26 lutego 1361 w [[Norymberga|Norymberdze]] Anna wydała na świat upragnionego syna, [[Wacław IV Luksemburski|Wacława]]. Pełna radości i dumy poinformowała o jego narodzinach samego [[poczet papieży|papieża]] [[Innocenty VI|Innocentego VI]]. Karol był równie szczęśliwy, gdyż spełniło się jego największe pragnienie, o które modlił się w czasie długiej pielgrzymki do miejsc świętych w 1357. Odtąd zaczął nazywać Annę „najukochańszą żoną”. Wacław po śmierci ojca odziedziczył po nim trony w Niemczech i Czechach.

W niedługim czasie Anna po raz trzeci zaszła w ciążę. 11 lipca 1362 na świat przyszedł drugi syn. Jednakże zarówno on jak i Anna zmarli w trakcie porodu.

=== Śmierć ===
Anna zmarła 11 lipca 1362 w [[Praga|Pradze]] w wieku zaledwie 23 lat. Jej ciało zostało złożone w tamtejszej [[katedra św. Wita w Pradze|katedrze św. Wita]].

== Genealogia ==
<!-- to drzewo genealogiczne zostało wygenerowane skryptem , jeżeli potrzebujesz podobne, skontaktuj się z wikipedystą WarX lub Wiktoryn--><!-- Przodkowie -->
{| width="100%" style="text-align:center; vertical-align:middle;" cellspacing="0" cellpadding="0"
|-
| colspan="2" | [[Bernard świdnicki|Bernard]]<br />ur. 1288/1291<br />zm. 6 V 1326
| colspan="2" |
| colspan="2" | [[Kunegunda Łokietkówna]]<br />ur. przed 1298<br />zm. 9 IV 1331
| colspan="2" |
| colspan="2" | NN<br />
| colspan="2" |
| colspan="2" | NN<br />
|-
| style="border-right:1px black solid;" | &nbsp;
| colspan="4" style="border-bottom:1px black solid; border-right:1px black solid;" |  &nbsp;
| colspan="4" style="" |  &nbsp;
| colspan="4" style="border-bottom:1px black solid; border-left:1px black solid;" |  &nbsp;
| style="border-left:1px black solid;" |  &nbsp;
|-
| colspan="3" |  &nbsp;
| colspan="8" style="border-left:1px black solid; border-right:1px black solid;" |  &nbsp;
| colspan="3" |  &nbsp;
|-
| colspan="2" |  &nbsp;
| colspan="2" | [[Henryk II świdnicki|Henryk]]<br />ur. 1316/1324<br />zm. 14 VIII 1343/28 VI 1345
| colspan="6" |
| colspan="2" | Katarzyna<br /><br />
| colspan="2" |
|-
| colspan="3" style="border-right:1px black solid;" |  &nbsp;
| colspan="8" style="border-bottom:1px black solid;" |  &nbsp;
| colspan="3" style="border-left:1px black solid;" |  &nbsp;
|-
| colspan="7" style="border-right:1px black solid;" |  &nbsp;
| colspan="7" |  &nbsp;
|-
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
| width="7.14%"|
|-
|}
<!-- Żony i dzieci -->
{| style="width:100%; text-align:center; vertical-align:top;" cellspacing="0" cellpadding="0"
|- style="vertical-align:top;"
| colspan="2"  |
| colspan="2"  | [[Karol IV Luksemburski|<br />Karol IV Luksemburski]]<br />ur. 14 V 1316<br />zm. 29 XI 1378<br /><span style="letter-spacing: -6pt;">OO</span> &nbsp;&nbsp;27 V 1353
| colspan="2" style="vertical-align:middle;" | '''Anna'''<br />ur. 1339<br />zm. 11 VII 1362
| colspan="2"  |
| colspan="2"  |
|-
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
|-
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
|- style="text-align:left;"
| style="width:10%;"|  &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;border-top:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;border-top:1px solid black;"|  &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;border-top:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;border-top:1px solid black;"|  &nbsp;
| style="width:10%;border-left:1px solid black;"| &nbsp;
| style="width:10%;"|  &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
| style="width:10%;"|  &nbsp;
| style="width:10%;"| &nbsp;
|- style="vertical-align:top;"
| colspan="2" | [[Elżbieta Luksemburska (1358–1373)|Elżbieta Luksemburska]]<br />&nbsp;ur. 19 IV 1358<br />&nbsp;zm. 4 IX 1373<br />&nbsp;
| colspan="2" | [[Wacław IV Luksemburski]]<br />&nbsp;ur. 26 II 1361<br />&nbsp;zm. 16 VIII 1419<br />&nbsp;
| colspan="2" | syn<br />&nbsp;ur. 11 VII 1362<br />&nbsp;zm. 11 VII 1362<br />&nbsp;
| colspan="2" |
| colspan="2" |
|-
|}

== Bibliografia ==
* [[Lidia Korczak|Korczak L.]], ''Anna'', [w:] [[Krzysztof Ożóg|K. Ożóg]], [[Stanisław Szczur|S. Szczur]] (red.), ''Piastowie. Leksykon biograficzny'', Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999, {{ISBN|isbn=83-08-02829-2}}, ss. 599-601.

== Literatura uzupełniająca ==
* Krystyna Pieradzka, w: ''Polski Słownik Biograficzny''. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, ss. 119–120.  Reprint: [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich]], Kraków 1989, {{ISBN|isbn=83-04-03484-0}}.

|
{{królowa infobox
 |królowa           = Anna Świdnicka
 |imiona            = 
 |tytulatura        = księżniczka świdnicka
 |grafika           = AnnaSvidnicka hlava.jpg
 |opis grafiki      = 
 |1x0 = tak
 |herb              = Silesian_Eagle.svg
 |opis herbu        = Herb Piastów Śląskich
 |faksymile         = 
 |opis faksymile    = 
 |dewiza            = 
 |państwo = Księstwo świdnickie<br>Królestwo Czech<br>Królestwo Niemiec<br>Cesarstwo Rzymskie 
 |1. tytuł          = [[Cesarzowe i niemieckie królowe|Królowa rzymska (Niemiec)]]
 |1. od             = [[1353]]
 |1. do             = [[1362]]
 |1. koronacja      = 9 lutego 1354
 |1. jako           = żona
 |1. kogo           = [[Karol IV Luksemburski]]
 |1. poprzedniczka     = [[Anna Wittelsbach]]
 |1. następczyni       = [[Elżbieta pomorska|Elżbieta Pomorska]]

 |2. tytuł          = Królowa Czech
 |2. od             = [[1353]]
 |2. do             = [[1362]]
 |2. koronacja      = 28 lipca 1353
 |2. jako           = żona
 |2. kogo           = [[Karol IV Luksemburski]]
 |2. poprzedniczka     = [[Anna Wittelsbach]]
 |2. następczyni       = [[Elżbieta pomorska|Elżbieta Pomorska]]

 |3. tytuł          = [[Cesarzowe i niemieckie królowe|Cesarzowa Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]
 |3. od             = [[1355]]
 |3. do             = [[1362]]
 |3. koronacja      = 
 |3. jako           = żona
 |3. kogo           = [[Karol IV Luksemburski]]
 |3. poprzedniczka     = [[Małgorzata II z Hainaut|Małgorzata Holenderska]]
 |3. następczyni       = [[Elżbieta pomorska|Elżbieta Pomorska]]

 |dynastia          = [[Piastowie]]
 |data urodzenia    = [[1339]]
 |miejsce urodzenia = 
 |data śmierci      = [[11 lipca]] [[1362]]
 |miejsce śmierci   = [[Praga]]
 |przyczyna śmierci = 
 |miejsce spoczynku = [[Katedra św. Wita w Pradze]]
 |ojciec            = [[Henryk II świdnicki|Henryk II]] świdnicki
 |matka             = [[Anjou Katalin świdnicai hercegné|Katarzyna]]
 |rodzeństwo        = 
 |1. związek        = Mąż
 |1. związek z      = [[Karol IV Luksemburski]]
 |1. związek od     = [[27 maja]] [[1353]]
 |1. związek do     = [[11 lipca]] [[1362]]
 |1. dzieci         = [[Elżbieta Luksemburska (1358–1373)|Elżbieta Luksemburska]]<br />[[Wacław IV Luksemburski]]<br />syn
 |odznaczenia       = 
 |commons           = Category:Anne of Świdnica
 |wikiźródła        = 
 |wikicytaty        = 
}}
|}

{{SORTUJ:Piastowie Anna 1339}}

[[Kategoria:Piastowie]]
[[Kategoria:Piastowie świdniccy i ziębiccy]]
[[Kategoria:Cesarzowe Świętego Cesarstwa Rzymskiego]]
[[Kategoria:Czeskie królowe (1307–1526)]]
[[Kategoria:Żony władców Niemiec]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1339]]
[[Kategoria:Zmarli w 1362]]