Notka
Bitka na Uni (pol. Bitwa nad Uną) toczyła się w dniach 29 i 30 października 1483 r. między regionalnymi siłami osmańskimi, głównie z Sanjaka z Bośni, a Królestwem Chorwacji pod Brodem Zrinskim (dzisiejszy Novi Grad w Bośni i Hercegowinie) nad rzeką Uną przejście i było jednym z pierwszych głównych zwycięstw Chorwacji przeciwko Imperium Osmańskiemu. Chorwackiej armii przewodził ban Dalmacji, Chorwacji i Slawonii Maciej Geréb i kilku członków rodu Frankopan, do których dołączyli inni chorwaccy arystokraci i Despot Serbii Vuk Grgurević. Ich celem było przechwycenie Turków zbliżających się do rzeki Una. W trwającej 2 dni bitwie Turcy zostali pokonani i wkrótce podpisano 7-letni rozejm z sułtanem Bayezidem II.
Tło
Po upadku Počitelj nad rzeką Neretwą w 1471 r. cały teren między rzekami Cetina i Neretva, z wyjątkiem wybrzeża, wpadł w ręce Turków. Aby zapobiec dalszej ekspansji osmańskiej, król Maciej Korwin nazwał Mikołaja z Iloka tytularnym królem Bośni. Królestwo Bośni zostało podbite przez Turków w 1463 r., a ich ostatni król, Stefana Tomaszevicia został ścięty na polecenie Mehmeda II. Wkrótce Mikołaj z Iloka został mianowany banem Dalmacji i Chorwacji, co uczyni je jedną jednostką administracyjną. Jego zadaniem było zajęcie części Bośni, które były jeszcze w posiadaniu Turków, ale nie udało mu się tego dokonać. Po jego śmierci król Macieja najechał Bośnię i dotarł do Sarajewa, jednak jego sukces był tymczasowy. W 1482 roku Turcy podbili wszystkie pozostałe warownie w Hercegowinie.[1] W tym samym roku siły osmańskie z Sandżaku splądrowały Krainę, zas w 1483 r. spustoszyły okolice Ptuj w Dolnej Styrii.[2]
Bitwa
Na początku października 1483 r. sułtan Bajazyd II wysłał dużą armię osmańską liczącą około 7000 akindżich, dowodzoną przez Harsi Paszę i Serli Hasana, która przepłynęła rzeki: Unę i Sawę i przedostała się do Chorwacji. Najbardziej dotknięte najazdem obszary to żupanie: Jastrebarsko i Petrovina. Armia osmańska została podzielona na 3 części, z których każda podążała własnym kursem, a jedna kontynuowała w kierunku Krainy i Karyntii 16 października.[3][4] Maciej Geréb, który w tym roku został banem Dalmacji, Chorwacji i Slawonii, był świadomy najazdu, ale brakowało mu sił, by stawić czoła Turkom. Dlatego zaczął gromadzić armię z chorwackimi arystokratami: księciem Bernardem Frankopanem, Ivanem Frankopanem Cetinskim, Mihovilem Frankopanem Slunjskim, Petarem Zrinskim i deputowanym Gašparem Perušićiem, do których później dołączyli despot Serbii Vuk Grgurević i Blaž Podmanicki. Część chorwackiej kawalerii została wysłana, by śledzić Turków z dystansu i jeśli nadarzy się okazja, aby ich przechwycić.[5][3]
W drodze powrotnej armie osmańskie połączyły się w jedną, prowadząc wielu jeńców, którzy ich spowalniali. Usłyszawszy o wielkiej armii, która ich śledziła, Turcy próbowali uniknąć walki i bez strat dotrzeć do bośniackiego Sandżaku. Armia chorwacka czekała na nich na przeprawie przez rzekę Una w pobliżu Brodu Zrinskiego (współczesny Novi Grad).[5] Ponieważ w pobliżu nie było innego brodu, walki rozpoczęły się 29 października. Bitwę zatrzymał zmrok, podczas którego Turcy zajęli pozycję u podnóża pobliskiego wzgórza. Walki trwały następnego dnia o świcie i zakończyły sie całkowitą porażka armii osmańskiej. Około 2 000 Turków zostało pojmanych[5][4], a ponad 1 000 poległo na polu bitwy.[3] Według raportu króla Macieja Korwina, uwolniono 10 000 chrześcijańskich pojmanych[6]. Król wysłał specjalny list wdzięczności banowi Maciejowi Gerébowi i chorwackiej arystokracji oraz 6 listopada poinformował o zwycięstwie papieża Sykstusa IV[3].
Skutki
Krótko po bitwie podpisano 7-letni rozejm z sułtanem Bajazydem II, który trwał do śmierci króla Macieja Korwina w 1490 roku. Chociaż w tym czasie nie toczyły się żadne większe bitwy, starcia na granicach lokalnych trwały nadal[7]. Sułtan wykorzystał ten rozejm, aby wzmocnić swoje rządy i przygotować nowe siły na nowe podboje i ekspansję swojego imperium na zachód, które rozpoczął w 1490 r.[3] Chorwacja odniosła kolejne zwycięstwo nad Turkami w bitwa w wąwozie Vrpile w 1491 r., ale także ogromną porażkę w bitwa na Krbavskim Polu w 1493 r.[8]
|
|
_(Border).svg){kind=small}