Zajkányi csata
| Strona | Autorzy | Nota |
| [1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
| Strona | Autorzy | Nota |
| [3] | [4] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku węgierskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku węgierskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaZajkányi csata (pol. Bitwa pod Zlaticą, serb. Bitka na Zlatici, bułg. Битка при Златица, serb. Битка код Златице) została stoczona 12 grudnia 1443 r. na Bałkanach[1][2] między wojskami Imperium Osmańskim a serbsko-węgierskimi.[3] Bitwa toczyła się na przełęczy Zlatitsa (bułg. Златишки проход, tur. Izladi Derbendi) w pobliżu miasta Zlatitsa na Bałkanach w Imperium Osmańskim (współczesna Bułgaria). Niecierpliwość króla Polski i surowość zimy zmusiły Jana Hunyadiego (luty 1444 r.) do powrotu do domu, ale nie wcześniej niż po całkowitym złamaniu władzy sułtana w Bośni, Hercegowinie, Serbii, Bułgarii i Albanii. TłoW 1440 r. Jan Hunyadi został zaufanym doradcą i najbardziej cenionym wodzem króla Polski Władysława III. Hunyadi został nagrodzony tytułem komendanta twierdzy Belgrad i głównodowodzącym operacjami wojskowymi przeciwko Turkom. Król Władysław uznając zasługi Hunyadi, przyznał mu posiadłości we wschodnich Węgrzech. Hunyadi wkrótce pokazał i wykazał się niezwykłą zdolnością do organizowania obrony, mając do dyspozycji ograniczone zasoby. Zwyciężył Isak-Bega w Semendrii w 1441 r., niedaleko Nagyszeben w Siedmiogrodzie, unicestwił siły osmańskie i odzyskał dla Węgier zwierzchnictwo nad Wołoszczyzną. W lipcu 1442 r. w Żelaznnej Bramie pokonał 80-tysięczną armie osmańską dowodzoną przez Sehabbedina. Zwycięstwa te sprawiły, że Hunyadi stał się najsłynniejszym wrogiem Turków i był znany w całym chrześcijaństwie, co stało się dla niego główną motywacją do rozpoczęcia w 1443 r. kamapnii, wraz ze słynną wyprawą króla Władysława znanej jako długa kampania, z bitwą o Nisz jako jedną z bitew tej kampanii. Podczas tej kampanii Hunyadi wspierany był przez legata papieskiego na Węgrzech [https://pl.wikipedia.org/wiki/Giuliano_Cesarini_(1398%E2%80%931444) Giuliano Cesariniego.[4] Bitwa odbyła się na równinie między Bolvani i Niszem 3 listopada 1443 r.[2] Siły osmańskie były dowodzone przez Kasima Paszę, beglerbega Rumelii, Turakhan Bega i Isak-Bega.[5] Po klęsce osmańskiej wycofujące się siły Kasima Paszy i Turakhana Bega spaliły wszystkie wioski między Niszem a Sofią[6]. Źródła osmańskie uzasadniają porażkę osmańską brakiem współpracy między armiami osmańskimi dowodzonymi przez różnych dowódców[7]. BitwaDo bitwy pod Zlaticą krzyżowcy nie spotkali żadnych dużych formacji armii osmańskiej, na ich drodze do Adrianopola były tylko garnizony miejskie.[8] Dopiero w Zlaticy spotkali silne i dobrze ustawione siły obronne armii osmańskiej.[8] Ciężka zimowa pogoda sprzyjała osmańskim obrońcom[9]. Siłami osmańskimi dowodził Kasim Pasza[10]. Krzyżowcy zamierzają kontynuować swą wyprawę w kierunku Adrianopola przez lasy Srednej Góry[10]. Kiedy dotarli do Zlaticy, nie byli w stanie kontynuować natarcia, ponieważ przełęcz została zablokowana przez bardzo silną armię osmańską, pogoda była bardzo zimno, bardzo trudno było im regularnie zdobywać zapasy swoich sił i wielokrotnie siły osmańskie Kasima Paszy zaatakował ich.[10] SkutkiPo bitwie pod Zlaticą i późniejszym odwrocie krzyżowców z pola bitwy, cały otaczający je region zostały całkowicie zniszczone. Serbia została zdewastowana, a Sofia zniszczona i spalona, zamieniona w „czarne pole”, a okoliczne wsie zamienione w „czarny węgiel drzewny”[11] . Tylko Đurađ Branković zyskał na kampaniizw 1443 r.[12] Podczas marszu do domu krzyżowcy zastawili zasadzkę i pokonali pobili turecki pościg w bitwie pod Kunowicą, gdzie Mahmud Bey, zięć sułtana i brat wielkiego wezyra Çandarlı Halila Paszy zostali wzięci do niewoli[13]. Upamiętnienie6 września 1896 r., w 454. rocznicę bitwy pod Zajkány, komitat Hunyad wzniósł czterometrowy żeliwny pomnik w Przełęczy Żelaznej Bramy, między wioskami Paucsinesd i Zajkány, na wzgórzu zwanym Vámoszajkány, który pokazywał walki na maczugi. Na pomniku widniał herb Jánosa Hunyadiego i napis: „6 września 1442 r. János Hunyadi pokonał w tym wąwozie armię Sehabeddina Beglerbéga, który wraz z piętnastoma tysiącami rycerzy podbił Siedmiogród. Ta kolumna została wzniesiona przez obywateli komitatu Hunyad w tysięcznym roku podboju jako wieczne wspomnienie wspaniałej broni ”. Los pomnika HunyadiW komitacie Hunyad, na przełęczach Karpat Południowych, wzniesiono jednocześnie pięć innych podobnych pomników. Po okupacji rumuńskiej po I wojnie światowej część została zniszczona. Ostatni, na przełęczy nad miastem Zsilyvajdejvulcan, został zniszczony w połowie lat sześćdziesiątych. 22 czerwca 1992 roku „nieznani” sprawcy za pomocą ciężkich maszyn zburzyli ostatni pomnik Hunyadiego w Zajkányi, i zniszczyli jego buławę. Rok później żelazną buławę wyłowiono z jeziora Austria i przewieziono do Muzeum Sarmizegetusa, które znajduje się w sąsiedztwie miejscowej policji. Stąd, w listopadzie 1994 roku, żelazna buława zniknęła na dobre. W 2002 roku strony DAHR i RSZDP doszły do porozumienia w sprawie zachowania pozostałości zabytku i przygotowań do renowacji. Jednak w kwietniu 2003 r. zniknęły również pozostałości zburzonego pomnika Zajkány na tym miejscu, w Przełęczy Żelaznej Bramy, cokół pomnika został zburzony. Nikt nie jest odpowiedzialny, nie wszczęto żadnego dochodzenia. Źródła
Źródła historyczneWśród historyków trwa debata na temat zwycięzcy bitwy.[14][15] Według Halila Inalcika „İzladi ve Varna Savaşları (1443-1444) Üzerinde Gazavatnâme” nieznanego autora jest teraz najbardziej wiarygodnym ze wszystkich kronik osmańskich na temat bitwy pod Zlaticą i bitwy pod Warną.[16] Przypisy
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
_(Border).svg){kind=small}