Bitka u klancu Vrpilama
| Strona | Autorzy | Nota |
| [1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku chorwackim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku chorwackim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
| Strona | Autorzy | Nota |
| [3] | [4] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaBitka u klancu Vrpilama (pol. Bitwa w wąwozie Vrpile lub Bitwa o Vrpile Gulch), znana również jako pierwsza bitwa o Krbavę, toczyła się między Królestwem Chorwacji a Imperium Osmańskim na początku września 1491 r. na przełęczy Vrpile w środkowej Chorwacji, niedaleko Korenicy w Krbavie. Armia chorwacka pod dowództwem bana Ladislava z Egervaru i księcia Bernardina Frankopana, pokonała Turków wracających z Krainy na zimowisko w Bośnii.[1] TłoWraz ze śmiercią króla Macieja Korwina w 1490 r. zakończył się 7-letni rozejm z sułtanem Bayazydem II, a Turcy ponownie rozpoczęli najazdy na Chorwację i południowo-zachodnie Węgry.[2] Turcy wykorzystali konflikty między zwolennikami Władysława II. Jagiellończyka i Maksimiliana Habsburga.[3] Nowo mianowany administrator bośniackiego paszałyku Jakub Paša wysłał tureckich Akinjich na wyprawę wyprawową w głąb terytorium Chorwacji. Od XIV wieku Turcy regularnie plądrowali Chorwację i inne kraje położone na zachód. Ich lekkie oddziały kawalerii przystąpiły do plądrowania, chwytając mieszkańców i zabierając ich w jasyr[4]. Jeden z takich najazdów rozpoczął się w 1491 r., gdy MihaloÄźlu Hasan Bey z Sandżaku przekroczył rzekę Unę i poprowadził armię około 10 000 lekkich jeźdźców, znanych jako akindżi, przez Chorwację do Dolnej Krainy. Przedarł się do Królestwa Chorwacji z Bośni, pustosząc ziemię od Zagrzebia aż do Kranjskie, pustosząc Novo Mjesto[2], Kostanjevicę i Krško.[3] Rozbili obóz w pobliżu Metliki na sv. Mihovila.[3] Zamierzali dotrzeć głęboko w ziemie Świętego Cesarstwa Rzymskiego, ale podnoszący się poziom wody w rzekach Kupa i Krka odstraszył ich od dalszej penetracji, dlatego w październiku postanowili wrócić do Bośni. Po udanym napadzie, podpaleniu i innych zniszczeniach akindĹľija wrócili z łupami przez Chorwację. Turcy spędzili prawie miesiąc w Krainie, plądrując i biorąc jeńców.[5] Siły osmańskie zostały teraz spowolnione i obciążone dużymi łupami i mnóstwem schwytanych ludzi. Obciążone dużą ofiarą utraciły zwrotność, która zawsze dawała im przewagę taktyczną. BitwaMiała miejsce w październiku 1491 r. Po splądrowaniu Krainy armia osmańska wracała na Sandżaku Bośni tradycyjnym szlakiem Vrhovine – Homoljac – Korenica – Vrpile – Krbava, prowadząc ze sobą ogromną liczbę jeńców. Miejscem bitwy był wąwóz Vrpila, niedaleko Korenice i Krbavskog polja. Ponieważ Turcy musieli przejść wąską przełęczą Vrpile, chorwaccy dowódcy zdecydowali się na zasadzkę. Chorwackiej armii przewodził ban Chorwacji Ladislav z Egerváru, hrabia Bernardin Frankopan i Mihovil Frankopan Slunjski.[3][6] W bitwie uczestniczył także Ivan Frankopan Cetinski. Chorwaci wpuścili większość armii osmańskiej do doliny, a następnie zamknęli przejście, rozdzielając główną część armii na 4 części. Połączone wojska chorwackiego bana i chorwackiej szlachty pokonały 10 000 tureckich jeźdźców. Zginęło 1 500 członków sił tureckich, a 1 500 uwięziono po bitwie.[3][6][7] Późniejsze zapisy historyczne wspominają, że uratowano 18 000 schwytanych chrześcijan[8][3]. NastępstwaPo tej bitwie Imperium Osmańskie nie dokonało żadnych najazdów. Po tym zwycięstwie Imperium Osmańskie nie najeżdżało Królestwa Chorwacji przez dwa lata. Król Władysław II przyznał banowi Władysławowi miasto Steničnjak w Kordunie w nagrodę za zwycięstwo i za 120 jeńców osmańskich wysłanych królowi.[9]. Ta porażka zmusiła Turków do powstrzymania najazdów i ataków w roku następnym 1492. Turcy ponownie rozpoczęli swoje kampanie w 1493 roku, wybierając Hadıma Yakupa PaĹźę na beja Sandżaku z Bośni. Ta porażka była przyczyną najazdu na Chorwację w 1493 r., który doprowadził do bitwy na polu Krbava w dniu 9 września 1493 r.[5][10]Konsekwencje Gdy tylko Jakub-paša dowiedział się o klęsce, zaczął przygotowywać odwetowy atak na Chorwację i na przygotowaniach spędził cały kolejny rok 1492. |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
_(Border).svg){kind=small}
Przypisy
- ↑ Dragutin Pavličević: Krbavska bitka i njezine posljedice, 1997, s. 77
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, s. 225.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Rudolf Horvat, Povijest Hrvatske, Tiskara „Merkur” D. D., Zagreb, 1924., s. 188.
- ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, s. 146.
- ↑ 5,0 5,1 Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, s. 38
- ↑ 6,0 6,1 Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, s. 41.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, s. 226.
- ↑ Rudolf Horvat: Povijest Hrvatske I. (od najstarijeg doba do g. 1657.)/Hrvatska god. 1491.—1495.
- ↑ Hrvoje Kekez: Bernardin Frankapan i Krbavska bitka: je li spasio sebe i malobrojne ili je pobjegao iz boja?, Modruški zbornik, Vol.3 No.3, 2009, s. 79.
- ↑ Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Školska knjiga, Zagreb, 2005, s. 42.
- ↑ Rudolf Horvat, 60. Povijest Hrvatske I. (R. Horvat)/Hrvatska god. 11491.—1495.
- ↑ Rudolf Horvat: 60. Povijest Hrvatske I. (R. Horvat)/Hrvatska god. 1491.–1495.