Tekst źródłowy strony Carlo Roberto d'Angiò

[[Kategoria:0]]
[[Kategoria:Strony importowane z polskiej Wikipedii]]
{{Uwaga polska|
|strona  = https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_Robert
|autorzy = https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Karol_Robert&action=history
|nota    = polski
}}

{|
|
|}

{|
 |-style="vertical-align:top;"
 |
{|
|
|}

'''Carlo Roberto d'Angiò''' lub '''''Carlo I d'Ungheria''''', '''''Caroberto''''' i '''''Carlo I Roberto''''' (pol. ''Karol Robert'' lub ''Karol I Robert''<ref>O. Balzer: ''Genealogia Piastów'', Akademia Umiejętności, 1895.</ref><ref>M. J. Serwański, J. Dobosz: ''Słownik władców średniowiecznych'', Poznańskie, Wydawnictwo Sp. z o.o., 1998.</ref>, węg. ''I. Károly'' lub ''Károly Róbert'', chor. ''Karlo I. Robert'', słow. ''Karol I. Róbert'', cz. ''Karel I. Robert'') (* [[1288]],&nbsp;† 16 lipca [[1342]]) – pierwszy z [[Andegawenowie|Andegawenów]] na tronie węgierskim (od 1308), [[koronacja|koronowany]] w 1310 roku. Członek [[Andegawenowie (Kapetyngowie)|bocznej linii dynastii Kapetyngów]]. Najstarszy syn [[Karol Martel Andegaweński|Karola Martela]] (tytularnego króla [[Węgry|Węgier]] w latach [[1290]]-[[1295]]) z rodu [[Andegawenowie (Kapetyngowie)|Andegawenów]] i [[Klemencja Habsburg|Klemencji Habsburg]] (córki króla [[Rudolf I Habsburg|Rudolfa I Habsburga]]).

Jego siostrą była [[Klemencja Węgierska]], królowa [[Królestwo Francji (987–1791)|Francji]] jako druga żona [[Ludwik X Kłótliwy|Ludwika X]], matka króla [[Jan I Pogrobowiec|Jana I Pogrobowca]].

== Polityka wewnętrzna ==
Władca popierał rozwój rzemiosła i handlu, wprowadził nową walutę (złoty [[floren]]). Przeprowadził reformę sił zbrojnych. Dwa lata walczył o władzę z opozycją mieszczan pochodzenia niemieckiego. Jego następcą był [[Ludwik Węgierski|Ludwik I Wielki]], któremu zapewnił sukcesję w [[Polska|Polsce]] po [[Kazimierz III Wielki|Kazimierzu Wielkim]]. Tocząc długie starcia zbrojne ograniczył suwerenną władzę możnowładców węgierskich, w tym [[Amadej Aba|Amadeja Aby]] i [[Mateusz Czak|Mateusza Czaka]].

== Stosunki z Polską ==
Z Karolem Robertem początkowo Łokietek miał złe stosunki, zwłaszcza od czasu, gdy ten rozprawił się z północnowęgierskimi możnowładcami, w tym z rodem [[Aba (ród)|Amadejów]] będących w sojuszu z [[Władysław I Łokietek|Władysławem Łokietkiem]]. Sytuacja zmieniła się po podwójnej elekcji w [[Niemcy|Niemczech]] w roku 1314, gdy rozpętał się ostry konflikt i w rywalizacji o tron cesarski [[władcy Czech|król Czech]] [[Jan Luksemburski]] poparł [[Ludwik IV Bawarski|Ludwika IV Bawarskiego]], a Karol Robert – [[Fryderyk III Piękny|Fryderyka Pięknego Habsburga]]. Wobec wznowienia roszczeń czeskich do tronu polskiego stanowiska Polski i Węgier zaczęły się do siebie zbliżać. W 1320 roku, zapewne wnet po koronacji Łokietka, doszło do małżeństwa Karola Roberta z [[Elżbieta Łokietkówna|Elżbietą Łokietkówną]]. Związek ten stał się fundamentem długotrwałego sojuszu obu państw, który mocno zaważył na przyszłości Polski. Między innymi interwencja dyplomatyczna Karola Roberta w 1327 roku zapobiegła podporządkowaniu Janowi Luksemburskiemu ziem będących pod władzą króla Władysława Łokietka. Wziął udział w [[Zjazdy w Wyszehradzie#Zjazd w 1335|zjeździe w Wyszehradzie]] w [[1335]] roku<ref>August Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, Poznań 1860, str. 73.</ref>.

Karol Robert po śmierci został pochowany w [[Katedra Panny Marii w Székesfehérvár|katedrze w Székesfehérvár]], starym, tradycyjnym miejscu pochówku [[Arpadowie|dynastii Arpadów]].

== Małżeństwa i potomstwo ==
[[Plik:Karoly Robert eskuvoje Erzsebettel.jpg|thumb|Ślub Elżbiety z Karolem Robertem (miniatura z Kroniki Ilustrowanej)]]
Karol Robert był żonaty trzykrotnie. W latach 1306-1317 jego żoną była [[Maria bytomska|Maria]], córka księcia [[Kazimierz bytomski|Kazimierza bytomskiego]]. 24 czerwca 1318 ożenił się z [[Beatrycze Luksemburska|Beatrycze]], córką [[cesarz]]a [[Henryk VII Luksemburski|Henryka VII Luksemburskiego]]. Z Beatrycze miał jedno dziecko urodzone i zmarłe 11 października 1319.

6 lipca 1320 poślubił [[Elżbieta Łokietkówna|Elżbietę]], córkę [[Władysław I Łokietek|Władysława I Łokietka]], króla polskiego. Para miała 5 synów:
* Karol (ur. i zm. 1321),
* Władysław (1324–1329),
* [[Ludwik Węgierski|Ludwik]] (1326–1382) – król Węgier (1342-1382) i Polski (1370-1382)
* [[Andrzej Andegaweński|Andrzej]] – książę Kalabrii i Salerno (1327–1345)
* [[Stefan Andegaweński|Stefan]] – książę Dalmacji i Slawonii (1332–1354)

Przed poślubieniem Elżbiety, Karol doczekał się syna ze związku pozamałżeńskiego:
* [[Koloman (biskup Györ)|Koloman]] (1316/1317 – po 1376) – biskup Györ; jego matką była bliżej nieznana konkubina, pochodzącą z wyspy Csepel na [[Dunaj|Dunaju]]. Jeszcze w 1328 Koloman pozostawał pod opieką swojego wychowawcy Pawła. Już w 1332 roku był kantorem w kapitule waradyńskiej, po czym od 1337 do śmierci – biskupem Györ. 6 maja 1337 roku papież [[Benedykt XII]] legitymizował Kolomana, uwalniając go od jego nieprawego pochodzenia<ref>''Koloman, nieślubny syn Karol Roberta'', [w:] Stanisław A. Sroka, ''Genealogia Andegawenów Węgierskich'', Kraków 2015, str. 67.</ref>.

W dawniejszej historiografii utrzymywał się pogląd, że druga lub trzecia żona Karola Roberta powiła dwie córki: Katarzynę i Elżbietę, poślubione książętom śląskim, odpowiednio, [[Henryk II świdnicki|Henrykowi II świdnickiemu]] i Bolesławowi niemodlińskiemu. Dziś ich istnienie, jako niepotwierdzone w żaden sposób w źródłach, jest zgodnie odrzucane<ref>Sroka S.A., ''Genealogia Andegawenów węgierskich'', Kraków 1999, str. 46-47.</ref>.

== Wywód genealogiczny ==
<center>{{MiniDrzewoGenealogiczne
|style=font-size: 90%; line-height: 110%;
|border=1
|boxstyle=padding-top: 0; padding-bottom: 0;
|boxstyle_1=background-color: #999;
|boxstyle_2=background-color: #bbb;
|boxstyle_3=background-color: #ddd;
|boxstyle_4=background-color: #eee;
|1= '''Karol I Robert'''
|2= '''[[Karol Martel Andegaweński|Karol Martel]]''' (1271-1295), ks. Salerno
|3= [[Klemencja Habsburg]] (ok. 1271-1295)
|4= '''[[Karol II Andegaweński|Karol II]]''' (1254-1309), kr. Sycylii
|5= '''[[Maria Węgierska]]''' (ok. 1257-1323)
|6= [[Rudolf I Habsburg]] (1218-1291), kr. Niemiec
|7= [[Gertruda von Hohenberg]] (ok. 1230/1235-1281)
|8= '''[[Karol I Andegaweński|Karol I]]''' (1226-1285), kr. Sycylii
|9= '''[[Beatrycze Prowansalska|Beatrycze z Prowansji]]''' (1234-1267)
|10= '''[[Stefan V]]''' (1239-1272), kr. Węgier
|11= '''[[Elżbieta Kumanka]]''' (1239/1240 – po 1290)
|12= [[Albrecht IV von Habsburg]] (1188-1239), hr. Aargau
|13= Jadwiga von Kyburg (1192-1260)
|14= Burchard V, hr. Hohenberg
|15= Mechthild von Tübingen
}}</center>

== Przypisy ==
{{izvori}}

|
{{Dynasta infobox
 |dynasta           = Carlo Roberto d'Angiò (wł.)<br>Carlo I d'Ungheria (wł.)<br>Caroberto (wł.)<br>Carlo I Roberto (wł.)<br>Karol Robert (pol.)<br>Karol I Robert (pol.)<br>I. Károly (węg.)<br>Károly Róbert (węg.)<br>Karlo I. Robert (chor.)<br>Karol I. Róbert (słow.)<br>Karel I. Robert (cz.)
 |imiona            = 
 |tytulatura        = 
 |grafika           = Chronicon Pictum I Karoly Robert.jpg
 |opis grafiki      = 
 |herb              = Coa Hungary Country History Charles I (1310-1342).svg
 |opis herbu        = 
 |faksymile         = 
 |opis faksymile    = 
 |dewiza            = 
 |1. tytuł          = [[Władcy Węgier|Król Węgier i Chorwacji]]
 |1. od             = [[27 sierpnia]] [[1310]]
 |1. do             = [[16 lipca]] [[1342]]
 |1. koronacja      = 
 |1. poprzednik     = [[Otto III Bawarski|V. Béla]]
 |1. następca       = [[I. Lajos]] (Ludwik Węgierski / Ludwik I Wielki)
 |dynastia          = [[Kapetyngowie]]
 |gałąź             = [[Andegawenowie]]
 |linia             = [[węgiersko-polska]]
 |pochodzenie       = francusko-niemieckie
 |państwo           = [[Królestwo Węgier]]
 |data urodzenia    = [[1288]]
 |miejsce urodzenia = [[Neapol]]
 |data śmierci      = [[16 lipca]] [[1342]]
 |miejsce śmierci   = [[Wyszegrad]]
 |przyczyna śmierci = 
 |miejsce spoczynku = 
 |ojciec            = [[Carlo Martello d'Angiò|Carlo Martello]] (Karol Martel Andegaweński)
 |matka             = [[Klementia von Habsburg]]
 |rodzeństwo        = 
 |1. związek        = żona
 |1. związek z      = [[Maria bytomska]]<br />[[Beatrix Lucemburská]]<br />[[Elżbieta Łokietkówna]]
 |1. związek od     = 
 |1. związek do     = 
 |1. dzieci         = Károly<br />László<br />[[I. Lajos]] [[Plik:Crown of Saint Stephen.svg|16px]] ([[Ludwik Węgierski|Ludwik I]])<br />[[Andrzej Andegaweński|András]]<br />[[Stefan Andegaweński|István]]<br>'''nieślubne:'''<br>[[Kálmán győri püspök|Kálmán]]<br>[[Anjou Katalin świdnicai hercegné|Katalin]]
 |dokonania         = 
 |odznaczenia       = 
 |commons           = Category:Charles I of Hungary
 |wikiźródła        = 
 |wikicytaty        = 
}}
|}

{{SORTUJ:Andegawenowie, Carlo Roberto}}

[[Kategoria:Andegawenowie]]
[[Kategoria:Andegawenowie węgierscy]]
[[Kategoria:Dynasta]]
[[Kategoria:Władcy Węgier]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1288]]
[[Kategoria:Urodzeni w XIII wieku]]
[[Kategoria:Zmarli w 1342]]
[[Kategoria:Zmarli w XIV wieku]]