Csák I. Máté (pol. Mateusz I Czak, słow. Matúš I Čák Trenčiansky) († 1245/9), węgierski szlachcic, pierwszy znany członek gałęzi Trencsén rodu Csáków, mistrz skarbu (1242-1246), stolnik królewski (1235-1242) i ispán kilku komitatów. Dokumenty noszą daty od 1235 do 1245. Máté jest dziadkiem znanego władcy prowincji Mateusza III. [1]
Życiorys
Jego imię pojawia się na kartach w 1235, IV. po koronacji Beli IV (14 października) jako stolnik królewski. Imię jego ojca nigdy nie jest wspomniane w źródłach, co oznacza, że nie był on wówczas znaną postacią, która wyróżniałaby się własnym imieniem lub funkcją. Najwyraźniej mógł przez pewien czas służyć Beli jako młodszemu królowi za panowania Andrzeja II i jako stary powiernik nagle objął wysokie stanowisko na dworze młodszego króla już za jego panowania. Od koronacji do 23 września 1241 r. był stolnikiem królewskim, zaś od 1235 do 1238 r. był ispánem komitatu Temes, a od 1240 do 1241 r. ispánem komitatu Nyitra. Jako mistrz skarbu po raz pierwszy pojawił się 18 marca 1242 r., zwany także również wtedy kamaraispánem. Oznacza to, że zmiana urzędu miała miejsce między wrześniem 1241 r. a marcem 1242 r. Ucieka wraz z królem Belą przed Tatarami, i na początku 1242 r. odnajduje się w Splicie. W 1242 r. Był przez krótki czas ispánem komitatu Nyitra, następnie komitatu Sopron, a ostatecznie aż do 1245 r. komitatu Pozsony [1].
W 1243 roku Béla podarował Chrenóc w komitacie Nyitra, a w 1244 roku Pruszkę w Trenczynie z powodu śmierci byłego właściciela bez spadkobierców, lecz ten wymienił to na Tunig w komitacie Pozsony. Zgodnie z zarządzeniem z 1249 r. Racsic z komitatu Nyitra zdobył przychylność „Mateusza z dobrą pamięcią”, stąd IV. Béla podarował go swojemu wiernemu stronnikowi. Dzięki „dobrej pamięci” wiemy, że do 1249 r. Máté już nie żył, chociaż w 1276 r. jego żona Margit, która od dawna mieszkała jako zakonnica dominikańska na wyspie Małgorzaty, twierdziła, że ma 51 lat i 22 lata temu owdowiała, co znaczyłoby że Máté zmarł w 1254 r., lecz dokument z 1249 r. jest niewątpliwie bardziej wiarygodnym źródłem, Znamy tylko trzy posiadłości Mateusza, nie jego odziedziczone dobra, ale nie przekazał tych trzech swoim synom.[1]
Rodzina
Z żoną Małgorzatą miała 4 synów i córkę: [1]
- Marka, ispána Hont, (fl. 1247-59
- Stefana († przed 1288), stolnika królewskiego (1275–1276; 1277–1278), ispána Pozsony
- Mateusza (II) († 1283/4), palatyna, wojewodę Siedmiogrodu, sędziego królewskiego, bana Slawonii, mistrza skarbu
- Piotra, ojca Mateusza (III)
- Leány; żonę Zdzisława Sternberga, matkę Stefana Czecha, jedynego spadkobiercy rodziny
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Kristó Gyula. Családja eredete, Csák Máté (Magyar história). Gondolat Budapest 1983. ISBN 963-281-736-2
|
|