Districtus Valachorum

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Notka

Districtus Valachorum (pol. siedziby WołochĂłw) was an autonomous administrative unit of the Vlachs (or Romanians) in the medieval Kingdom of Hungary.

Początki

Information icon4.svg Zobacz artykuł: Romania in the Early Middle Ages

Najwcześniejsze wzmianki o osadnictwie rumuĹ„skim znajdują się w dokumentach urzędowych KrĂłlestwa Węgier (między 1200 a 1400 rokiem).

Według uczonych, ktĂłrzy twierdzą, ĹĽe Rumuni (lub Wołosi) wywodzili się od mieszkaĹ„cĂłw rzymskiej prowincji „Dacia Traiana”, organizację terytorialną RumunĂłw moĹĽna wywodzić ze wzorcĂłw rzymskich.[1] Ich wspĂłłĹĽycie ze Słowianami, ktĂłrzy osiedlili się na tych terenach we wczesnym średniowieczu, wywarło wpływ takĹĽe na lokalną administrację RumunĂłw, o czym świadczy tytułowy knez przywĂłdcĂłw RumunĂłw.[2] Jednak przed włączeniem przez KrĂłlestwo Węgier CriČ™any, Banatu, Siedmiogrodu i innych regionĂłw zamieszkałych przez RumunĂłw nie powstały ĹĽadne trwałe struktury terytorialne.[1] Jednostki terytorialne RumunĂłw były wymieniane w średniowiecznych statutach krĂłlewskich jako terrae („ziemie”), kneziatus („terytorium pod panowaniem kneza”), provinciae, sedes („siedziby”), ale najczęściej jako districtus Valachorum („okręg RumunĂłw”).[3]

Według konkurencyjnej teorii naukowej okręgi rumuĹ„skie powstały w wyniku zorganizowanej migracji w XIII-XV wieku. Knezowie,[4][5] ktĂłrzy organizowali osadnictwo pasterzy WołochĂłw na terenach gĂłrskich, stali się dziedzicznymi przywĂłdcami nowo zakładanych wsi.[6][5] Knezowie zajmowali się zbieraniem „pięćdziesiątki”, czyli podatku rzeczowego (dwie owce na sto owiec), charakterystycznego dla społeczności wołoskich.[6] W zamian mieli udział w dochodach podatkowych i byli uprawnieni do posiadania młynĂłw w swoich siedzibach.[7]

Administracja

Władze lokalne powiatĂłw znane są z dokumentĂłw wydanych w drugiej połowie XIV wieku.[8] Okręgi, posiadające własne zgromadzenia i urzędnikĂłw, miały charakter silnie korporacyjny. Przykładowo w 1360 r. na zgromadzeniu „wszystkich knezĂłw i męĹĽczyzn innego statusu” w powiecie HaČ›eg potwierdzono prawa własności miejscowych knezĂłw do dwĂłch wsi.[8] Zgromadzeniu przewodniczył kasztelan zamku krĂłlewskiego Hátszeg (obecnie HaČ›eg w Rumunii), a orzeczenie podejmowało jury złoĹĽone z dwunastu knezĂłw, sześciu księĹĽy i ​​sześciu gminnych.[8]

Lista siedziby rumuńskich

Siedziby w Banacie

Information icon4.svg Zobacz artykuł: Banat w średniowieczu

The walls of a ruined castle made of stone
Ruiny zamku krĂłlewskiego Severin (obecnie Drobeta-Turnu Severin w Rumunii): kilka rumuĹ„skich siedzib Banatu było administrowanych przez bana Severin

Almăj

Gmina Almăj połoĹĽona była w gĂłrnym biegu rzeki Nera, pomiędzy GĂłrami Semenickimi a GĂłrami Anina.[9] Z przywilejĂłw krĂłlewskich i innych dokumentĂłw z XV i XVI wieku wynika, ĹĽe ​​na terenie powiatu znajdowało się co najmniej czternaście wsi (m.in. Rudăria, GârliČ™te, PrilipeČ›, Prigor, LăpuČ™nicu Mare i Bozovici).[10] W piśmie pisanym 21 sierpnia 1430 roku Mikołaj z Radawitz, miejscowy dowĂłdca krzyĹĽacki, będący jednocześnie banem Sewerina, nawiązał do knezĂłw i szlachty Almăj, dając do zrozumienia, ĹĽe ​​dzielnica juĹĽ istniała.[10] Z listu wynika, ĹĽe ​​kneze i szlachta odmĂłwili przyjęcia wyroku Banu w ich konflikcie z Emericem Himfym.[10] Dzielnica Almăj (lub rum. pertinencis Halmas) została po raz pierwszy wzmiankowana, gdy jej przedstawiciele (Ioan z SăliČ™te, Blasiu z GârliČ™te i Ioan, syn Dragomira) byli obecni na wspĂłlnym posiedzeniu siedmiu rumuĹ„skich okręgĂłw w 1452 roku.[10]

Bârzava

Siedziba Bârzava (lub Borzafeu) połoĹĽona była w najwyĹĽszym biegu rzeki Bârzava.[11] Według dokumentĂłw z XIV i XV wieku na terenie powiatu znajdowało się co najmniej trzynaście wsi (m.in. Câlnic, Vasiova i Bratova). Pierwsza wzmianka o tej siedziba pochodzi z 1370 roku w przywileju krĂłlewskim, w ktĂłrym mowa była o jednej z wsi Piotrowych „in pertinencibus Borzafeu”.[12]

CaraČ™

Siedziba CaraČ™ (lub Crasofeu) znajdował się pomiędzy gĂłrami Dognecea a gĂłrami Anina, w gĂłrnym biegu rzeki Karaš.[12] Statut wspomina o posiadłościach przyłączonych do krĂłlewskiej twierdzy CaraČ™ova („castro Crasofeu”) w 1358 r.[12] Z dokumentĂłw z XIV-XVI w. wynika, ĹĽe ​​na terenie siedizby znajdowało się co najmniej siedemnaście wsi (m.in. Goruia i Agadici).[11]

Comiat

Siedziba Comiat (lub Comyath) połoĹĽona była w gĂłrnym biegu rzeki PogăniČ™.[13] Po raz pierwszy została wymieniona jako provincia Comyath w statucie wydanym 13 marca 1369 roku, opisującym granice sąsiedniej domeny.[13] Na terenie siedziby znajdowało się co najmniej piętnaście wsi (m.in. DelineČ™ti, OhabiČ›a i Apadia).[13] „szlachta i knezes” okręgu uczestniczyli w spotkaniu, ktĂłremu przewodniczył ban Severina w 1391 r. W latach 1435–1437 krĂłl Węgier Zygmunt Luksemburski oddał siedzibę Janowi Hunyadiemu.[14] Miejscowi mieszkaĹ„cy spłacili dług, a w 1457 r. zastaw został anulowany, co świadczyło o chęci miejscowych RumunĂłw do obrony swojej autonomii.[14]

Cuiești

Siedziba CuieČ™ti (lub Kuesd) połoĹĽona była wzdłuĹĽ rzeki Bârzava, na zachodnich zboczach gĂłr Dognecea.[15] Pierwsza wzmianka o dzielnicy pojawiła się w krĂłlewskim przywileju nadania, ktĂłry został wydany 4 lipca 1349 roku.[15]

Siedziby w Transylwanii

Făgăraș

Siedziby w Crișaniea

MaramureČ™

Information icon4.svg GłĂłwny artykuł: Voievodatul MaramureČ™ului

W MaramureČ™ was present the Romanian Voivodeship of MaramureČ™.

Przypisy

Źródła

  • Köpeczi BĂ©la; Barta Gábor; BĂłna István; Makkai LászlĂł; Szász Zoltán; Borus Judit; (eds.). LászlĂł "The Emergence of the Estates (1172–1526)". W: History of Transylvania. wyd. AkadĂ©miai KiadĂł. (1994) ss. 178–243. ISBN 963-05-6703-2.
  • Pop Ioan-Aurel; Bolovan Ioan; (eds.). Ioan-Aurel "Romanians in the 14th–16th centuries: From the "Christian Republic" to the "Restoration of Dacia"". W: History of Romania: Compendium. wyd. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). (2005) ss. 209–314. ISBN 978-973-7784-12-4.
  • Martyn Nobility, Land and Service in Medieval Hungary. wyd. Palgrave. (2000) ISBN 0-333-80085-0.
  • Dumitru Mountainous Banat in the Middle Ages. wyd. University Press Cluj. (2002) ISBN 973-610-141-X.