Districtus Valachorum
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
Notka
Districtus Valachorum (pol. siedziby WołochĂłw) was an autonomous administrative unit of the Vlachs (or Romanians) in the medieval Kingdom of Hungary.
Początki
Zobacz artykuł: Romania in the Early Middle Ages
Według uczonych, ktĂłrzy twierdzą, ĹĽe Rumuni (lub Wołosi) wywodzili się od mieszkaĹ„cĂłw rzymskiej prowincji „Dacia Traiana”, organizację terytorialną RumunĂłw moĹĽna wywodzić ze wzorcĂłw rzymskich.[1] Ich wspĂłłĹĽycie ze Słowianami, ktĂłrzy osiedlili się na tych terenach we wczesnym średniowieczu, wywarło wpływ takĹĽe na lokalną administrację RumunĂłw, o czym świadczy tytułowy knez przywĂłdcĂłw RumunĂłw.[2] Jednak przed włączeniem przez KrĂłlestwo Węgier CriČ™any, Banatu, Siedmiogrodu i innych regionĂłw zamieszkałych przez RumunĂłw nie powstały ĹĽadne trwałe struktury terytorialne.[1] Jednostki terytorialne RumunĂłw były wymieniane w średniowiecznych statutach krĂłlewskich jako terrae („ziemie”), kneziatus („terytorium pod panowaniem kneza”), provinciae, sedes („siedziby”), ale najczęściej jako districtus Valachorum („okręg RumunĂłw”).[3]
Według konkurencyjnej teorii naukowej okręgi rumuĹ„skie powstały w wyniku zorganizowanej migracji w XIII-XV wieku. Knezowie,[4][5] ktĂłrzy organizowali osadnictwo pasterzy WołochĂłw na terenach gĂłrskich, stali się dziedzicznymi przywĂłdcami nowo zakładanych wsi.[6][5] Knezowie zajmowali się zbieraniem „pięćdziesiątki”, czyli podatku rzeczowego (dwie owce na sto owiec), charakterystycznego dla społeczności wołoskich.[6] W zamian mieli udział w dochodach podatkowych i byli uprawnieni do posiadania młynĂłw w swoich siedzibach.[7]
Administracja
Władze lokalne powiatĂłw znane są z dokumentĂłw wydanych w drugiej połowie XIV wieku.[8] Okręgi, posiadające własne zgromadzenia i urzędnikĂłw, miały charakter silnie korporacyjny. Przykładowo w 1360 r. na zgromadzeniu „wszystkich knezĂłw i męĹĽczyzn innego statusu” w powiecie HaČ›eg potwierdzono prawa własności miejscowych knezĂłw do dwĂłch wsi.[8] Zgromadzeniu przewodniczył kasztelan zamku krĂłlewskiego Hátszeg (obecnie HaČ›eg w Rumunii), a orzeczenie podejmowało jury złoĹĽone z dwunastu knezĂłw, sześciu księĹĽy i ​​sześciu gminnych.[8]
Lista siedziby rumuńskich
Siedziby w Banacie
Zobacz artykuł: Banat w średniowieczu
AlmÄj
Gmina AlmÄj połoĹĽona była w gĂłrnym biegu rzeki Nera, pomiędzy GĂłrami Semenickimi a GĂłrami Anina.[9] Z przywilejĂłw krĂłlewskich i innych dokumentĂłw z XV i XVI wieku wynika, ĹĽe ​​na terenie powiatu znajdowało się co najmniej czternaście wsi (m.in. RudÄria, GârliČ™te, PrilipeČ›, Prigor, LÄpuČ™nicu Mare i Bozovici).[10] W piśmie pisanym 21 sierpnia 1430 roku Mikołaj z Radawitz, miejscowy dowĂłdca krzyĹĽacki, będący jednocześnie banem Sewerina, nawiązał do knezĂłw i szlachty AlmÄj, dając do zrozumienia, ĹĽe ​​dzielnica juĹĽ istniała.[10] Z listu wynika, ĹĽe ​​kneze i szlachta odmĂłwili przyjęcia wyroku Banu w ich konflikcie z Emericem Himfym.[10] Dzielnica AlmÄj (lub rum. pertinencis Halmas) została po raz pierwszy wzmiankowana, gdy jej przedstawiciele (Ioan z SÄliČ™te, Blasiu z GârliČ™te i Ioan, syn Dragomira) byli obecni na wspĂłlnym posiedzeniu siedmiu rumuĹ„skich okręgĂłw w 1452 roku.[10]
Bârzava
Siedziba Bârzava (lub Borzafeu) połoĹĽona była w najwyĹĽszym biegu rzeki Bârzava.[11] Według dokumentĂłw z XIV i XV wieku na terenie powiatu znajdowało się co najmniej trzynaście wsi (m.in. Câlnic, Vasiova i Bratova). Pierwsza wzmianka o tej siedziba pochodzi z 1370 roku w przywileju krĂłlewskim, w ktĂłrym mowa była o jednej z wsi Piotrowych „in pertinencibus Borzafeu”.[12]
CaraČ™
Siedziba CaraČ™ (lub Crasofeu) znajdował się pomiędzy gĂłrami Dognecea a gĂłrami Anina, w gĂłrnym biegu rzeki Karaš.[12] Statut wspomina o posiadłościach przyłączonych do krĂłlewskiej twierdzy CaraČ™ova („castro Crasofeu”) w 1358 r.[12] Z dokumentĂłw z XIV-XVI w. wynika, ĹĽe ​​na terenie siedizby znajdowało się co najmniej siedemnaście wsi (m.in. Goruia i Agadici).[11]
Comiat
Siedziba Comiat (lub Comyath) połoĹĽona była w gĂłrnym biegu rzeki PogÄniČ™.[13] Po raz pierwszy została wymieniona jako provincia Comyath w statucie wydanym 13 marca 1369 roku, opisującym granice sąsiedniej domeny.[13] Na terenie siedziby znajdowało się co najmniej piętnaście wsi (m.in. DelineČ™ti, OhabiČ›a i Apadia).[13] „szlachta i knezes” okręgu uczestniczyli w spotkaniu, ktĂłremu przewodniczył ban Severina w 1391 r. W latach 1435–1437 krĂłl Węgier Zygmunt Luksemburski oddał siedzibę Janowi Hunyadiemu.[14] Miejscowi mieszkaĹ„cy spłacili dług, a w 1457 r. zastaw został anulowany, co świadczyło o chęci miejscowych RumunĂłw do obrony swojej autonomii.[14]
Cuiești
Siedziba CuieČ™ti (lub Kuesd) połoĹĽona była wzdłuĹĽ rzeki Bârzava, na zachodnich zboczach gĂłr Dognecea.[15] Pierwsza wzmianka o dzielnicy pojawiła się w krĂłlewskim przywileju nadania, ktĂłry został wydany 4 lipca 1349 roku.[15]
Siedziby w Transylwanii
FÄgÄraČ™
Siedziby w Crișaniea
MaramureČ™
GłĂłwny artykuł: Voievodatul MaramureČ™ului
W MaramureČ™ was present the Romanian Voivodeship of MaramureČ™.
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Pop 2005 ↓.
- ↑ Pop 2005 ↓.
- ↑ Pop 2005 ↓.
- ↑ Makkai 1994 ↓.
- ↑ 5,0 5,1 Rady 2000 ↓.
- ↑ 6,0 6,1 Makkai 1994 ↓.
- ↑ Makkai 1994 ↓.
- ↑ 8,0 8,1 8,2 Makkai 1994 ↓.
- ↑ Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 11,0 11,1 Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 14,0 14,1 Čšeicu 2002 ↓.
- ↑ 15,0 15,1 Čšeicu 2002 ↓.
Źródła
- Köpeczi BĂ©la; Barta Gábor; BĂłna István; Makkai LászlĂł; Szász Zoltán; Borus Judit; (eds.). LászlĂł "The Emergence of the Estates (1172–1526)". W: History of Transylvania. wyd. AkadĂ©miai KiadĂł. (1994) ss. 178–243. ISBN 963-05-6703-2.
- Pop Ioan-Aurel; Bolovan Ioan; (eds.). Ioan-Aurel "Romanians in the 14th–16th centuries: From the "Christian Republic" to the "Restoration of Dacia"". W: History of Romania: Compendium. wyd. Romanian Cultural Institute (Center for Transylvanian Studies). (2005) ss. 209–314. ISBN 978-973-7784-12-4.
- Martyn Nobility, Land and Service in Medieval Hungary. wyd. Palgrave. (2000) ISBN 0-333-80085-0.
- Dumitru Mountainous Banat in the Middle Ages. wyd. University Press Cluj. (2002) ISBN 973-610-141-X.