Erdélyi Fejedelemség (1711–1867)

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Strona Autorzy Nota
[2] [3] Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.
Strona Autorzy Nota
[4] [5] Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

Notka

Erdélyi Fejedelemség (pol. Księstwo Siedmiogrodu, od 1765 r. Wielkie Księstwo Transylwanii) było królestwem Korony Węgierskiej[1][2] rządzonym przez monarchów Habsburgów i Habsburgów-Lotaryngii z monarchii Habsburgów (później Cesarstwa Austriackiego) i rządzonym głównie przez Węgrów.[3][4][5] Po wyparciu Turków z większości terytoriów średniowiecznego Królestwa Węgier i po niepowodzeniu wojny o niepodległość Rakoczego (1703–1711) dynastia Habsburgów rościła sobie prawa do dawnych terytoriów Księstwa Transylwanii w ramach swojego tytułu „króla Węgier”.[6] Podczas rewolucji węgierskiej 1848 r. Rząd węgierski proklamował unię z Transylwanią w ustawach kwietniowych 1848 r.[7] (po zatwierdzeniu przez sejm transylwański 30 maja i zatwierdzeniu przez króla 10 czerwca[8][9] ponownego stania się integralną częścią Węgier). Po niepowodzeniu rewolucji marcowa konstytucja Austrii stanowiła, że ​​Księstwo Siedmiogrodu będzie odrębną krainą koronną, całkowicie niezależną od Węgier.[10] W 1867 r. w wyniku kompromisu austro-węgierskiego księstwo ponownie połączyło się z Węgrami właściwymi.

Historia

Information icon4.svg Zobacz także: History of Transylvania

Wielkie Księstwo Transylwanii w 1791 r.
Siedmiogród (na żółto - prawa strona) na mapie okręgów wojskowych monarchii habsburskiej (mapa z 1818 r. przedstawiająca sytuację pod koniec lat 90. XVIII w.)

Podczas Wielkiej Wojny Tureckiej cesarz Habsburgów Leopold I zajął wasalne osmańskie księstwo Transylwanii i zmusił księcia Michała I Apafiego do uznania jego zwierzchnictwa jako króla Węgier. Po śmierci Apafiego w 1690 r. cesarz Leopold wydał dekret Diploma Leopoldinum, który przyłączył terytorium Transylwanii do monarchii Habsburgów. W 1697 roku syn i następca Michała, książę Michał II Apafi, ostatecznie zrzekł się Transylwanii na rzecz Leopolda; przeniesienie na ziemie Habsburgów zostało potwierdzone traktatem karłowicowym z 1699 r. pomiędzy Ligą Świętą a Imperium Osmańskim.

Po niepowodzeniu wojny o niepodległość Rakoczego, w 1711 r. zawarto pokój w Szatmárze: kontrola Habsburgów nad Transylwanią została skonsolidowana, a książąt Transylwanii zastąpiono cesarskimi gubernatorami Habsburgów (niem. Gubernatoren). W 1765 roku Maria Teresa i jej syn, cesarz Józef II, proklamowali Wielkie Księstwo Transylwanii, utrwalając specjalny odrębny status Transylwanii w ramach monarchii habsburskiej, ustanowiony Diploma Leopoldinum w 1691 roku.

Od około 1734 roku południowa Transylwania stała się obszarem osadniczym niemieckojęzycznych ypedzonych transylwańskich Landlerów, krypto-protestantów z dziedzicznych ziem Habsburgów w Górnej Austrii, Styrii i Karyntii, którzy zostali zesłani do najbardziej wysuniętej na wschód placówki monarchii habsburskiej. Obszar wokół Sybinu (Hermannstadt) był kolonizowany przez Sasów transylwańskich od czasów średniowiecza; tutaj Landler musiał osiedlić się na terenach zdewastowanych podczas Wielkiej Wojny Tureckiej.

Większość ludności Transylwanii stanowili Rumuni, wielu z nich to chłopi pracujący dla węgierskich magnatów w niepewnych warunkach pańszczyzny. Jednak bunt Horei, Cloșca i Crișan w 1784 r. I wszelkie żądania równości politycznej nie pomogły.

Podczas rewolucji 1848 r. węgierscy powstańcy wzywali do ponownego zjednoczenia Transylwanii z Węgrami – sprzeciwiali się im rumuńscy (wołoscy) rewolucjoniści pod wodzą Avrama Iancu i siły austriackie dowodzone przez Karla von Urbana – ale także do zniesienia pańszczyzny. Ustawy kwietniowe z 1848 r. głosiły ponowne zjednoczenie, jednak po stłumieniu powstania węgierskiego Transylwania przez kilka lat pozostawał pod administracją wojskową, a marcowa konstytucja Austrii określała Księstwo Siedmiogrodu jako odrębną krainę koronną, całkowicie niezależną od Węgry.[10]

W 1853 r. zniesiono Transylwańskie Pogranicze Wojskowe, które istniało od 1762 r., i ponownie włączono do Transylwanii.Na sejmie transylwańskim zwołanym w Sybinie w latach 1863-1864 (pierwsze posiedzenie władz Siedmiogrodu po rewolucji 1848 r.) ogłoszono, że naród rumuński, język i kulty (greckokatolicki i prawosławny) mają zostać wyniesione do tej samej rangi co rumuńskie innych narodów, przyznając tym samym Rumunom całkowitą równość praw z resztą mieszkańców Siedmiogrodu. Również przy tej okazji Rumuni po raz pierwszy na mocy tymczasowego, liberalnego rozporządzenia zajmowali względną większość mandatów w sejmie siedmiogrodzkim (Rumuni: 48 posłów na 1 300 913 mieszkańców lub jeden poseł na 28 280 mieszkańców; Węgrzy: 44 posłów na 568 172 mieszkańców lub jeden poseł na 12 913 osób; Sasi: 33 posłów na 204 031 mieszkańców lub jeden poseł na 6370 osób).[11]

We wrześniu 1865 roku cesarz, pragnący obecnie pojednania z Węgrami w obliczu naglącego austriackiego kryzysu militarnego i gospodarczego, rozwiązał sejm sybiński i zwołał w Klużu nowy sejm, wybrany zgodnie z inną ordynacją wyborczą, rażąco faworyzującą Węgrów. strona. 19 listopada 1865 r. nowy sejm transylwański głosował za przynależnością do Węgier. Wraz z późniejszym kompromisem austro-węgierskim (Ausgleich) skończył się wielowiekowy autonomiczny status węgierskiej szlachty, Seklerów i Sasów transylwańskich, a Wielkie Księstwo Transylwanii zostało włączone do właściwych Węgier w ramach Podwójnej Monarchii, skodyfikowanej 6 grudnia 1868 r.[12]

W następstwie kompromisu, 3 maja 1868 r., podczas zgromadzenia ludowego, w którym wzięło udział około 60 000 chłopów z całej Transylwanii, przedstawiciele Rumunów Transylwanii wydali Oświadczenie Blaj, deklarację polityczną przeciwko węgierskiemu systemowi rządów, która zniosła długoletnią tradycję Transylwanii. autonomia. Wezwał do autonomii Transylwanii, ponownego otwarcia jej sejmu na podstawie reprezentacji proporcjonalnej i uznania ustaw zatwierdzonych przez sejm w Sybinie. Określono, że Rumuni nie uznają parlamentu Węgier ani jego prawa do stanowienia prawa dla Transylwanii. Jednocześnie dokument wyrażał zasady pasywnej doktryny o odmowie uznania węgierskich instytucji i bojkocie życia politycznego kraju.

Granice

Przed zniesieniem w 1867 r. Księstwo Transylwanii graniczyło z Królestwem Węgierskim Habsburgów na północnym zachodzie i zachodzie, z Habsburgami na północnym wschodzie, z Habsburgami na południowym zachodzie oraz ze Zjednoczonymi Księstwami Mołdawii i Wołoszczyzny na południu. i wschód.

Demografia

Rok Total Rumuni Węgrzy i Seklerzy Niemcy Uwagi
1700 ~500,000 ~50% ~30% ~20% Szacowanie Benedek Jancsó[13]
1700 ~800,000–865,000 Najnowsze szacunki[14]
1712–1713 34% 47% 19% Oficjalne szacunki[13]
1720 806,221 49.6% 37.2% 12.2% Szacowanie Károly Kocsis & Eszter Kocsisné Hodosi[15]
1721 - 48,28% 36.09% 15.62% Szacowanie Ignác Acsády[16]
1730 ~725,000 57.9% 26.2% 15.1% Austriacki statystyki
1765 ~1,000,000 55.9% 26% 12% Szacowanie Bálint Hóman i Gyula Szekfü
1773[17] 1,066,017 63.5% 24.2% 12.3%
1784 1,440,986 - - - Oficjalny spis ludności
1790[18] 1,465,000 50.8% 30.4% -
1835 - 62.3% 23.3% 14.3%
1850 2,073,372 59.1% 25.9% 9.3%

Lista gubernatorów

Wiek XVII

Okres Beneficjent Monarcha Notatki Źródło
1691–1708 hrabia György Bánffy Leopold I
Joseph I 		[19][20]

Wiek XVIII

Okres Beneficjent Monarcha Notatki Źródło
1709–1710 Baron István Haller Joseph I [19][20]
1710–1713 hrabia István Wesselényi Joseph I
Charles III 		[19][21]
1713–1731 hrabia Zsigmond Kornis Charles III [19][22]
1731–1732 hrabia István Wesselényi Charles III [23]
1732–1734 hrabia Francis Paul Anthony Wallis Charles III [19][22]
1734–1755 hrabia János Haller Charles III
Maria Theresa 		[19][22]
1755–1758 hrabia Frances Wenceslaus Wallis Maria Theresa [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1762–1763 Adolf Nikolaus von Buccow Maria Theresa [19][24]
1764–1767 or 1768 hrabia András Hadik Maria Theresa [19][22]
1767 or 1768–1770 Karl O'Donnell Maria Theresa [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1771–1773 or 1774 Joseph Auersperg Maria Theresa [19][22]
1774 or 1777–1787 Baron Samuel von Brukenthal Maria Theresa [19][22]
1787–1822 hrabia György Bánffy Maria Theresa
Joseph II
Leopold II
Francis I 		[19][potrzebna weryfikacja] [24]

XIX wiek

Okres Beneficjent Monarcha Notatki Źródło
1822–1834 Baron János Jósika Francis I [19][potrzebna weryfikacja] [22][potrzebna weryfikacja]
1835–1837 Archduke Ferdinand Karl Joseph of Austria-Este Ferdinand V [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1838–1840 hrabia János Kornis Ferdinand V [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1842–1848 hrabia József Teleki Ferdinand V [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1848 hrabia Imre Mikó Ferdinand V
Francis Joseph I 		first rule [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1849–1851 Ludwig von Wohlgemuth Francis Joseph I [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1851–1858 Karl von Schwarzenberg Francis Joseph I [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1858–1861 Friedrich von Liechtenstein Francis Joseph I [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1860–1861 hrabia Imre Mikó Francis Joseph I [19][potrzebna weryfikacja] [24]
1861–1867 Ludwig Folliot de Crenneville Francis Joseph I [19][potrzebna weryfikacja] [24]

Zobacz także

Przypisy

  1. ↑ Zsolt Transylvania in the Habsburg Empire. wyd. Akadémiai Kiadó. (2002) [dostęp: 10 marca 2016].
  2. ↑ Zsolt From the Enlightenment to Reaction Under Emperor Francis (1771–1830): The Diet of 1790–91;The 'Supplex Libellus Valachorum'. wyd. Akadémiai Kiadó. (2002) [dostęp: 10 marca 2016].
  3. ↑ Penny Cyclopaedia of the Society for the Diffusion of Useful Knowledge. wyd. C. Knight. (1843) ss. 162–.
  4. ↑ Encyclopædia Americana: A Popular Dictionary of Arts, Sciences, Literature, History, Politics, and Biography, Brought Down to the Present Time; Including a Copious Collection of Original Articles in American Biography; on the Basis of the Seventh Edition of the German Conversations-Lexicon. wyd. Desilver, Thomas, & Company. (1836) ss. 320–.
  5. ↑ Transylvania. wyd. Bradt Travel Guides. ss. 22–. ISBN 978-1-84162-419-8.
  6. ↑ Michael Hochedlinger. Austria's Wars of Emergence: War, State and Society in the Habsburg Monarchy, 1683–1797. wyd. Pearson Education. (2003) s. 227. ISBN 9780582290846.
  7. ↑ Laszlo Péter, Hungary's Long Nineteenth Century: Constitutional and Democratic Traditions in a European Perspective, BRILL, 2012, s. 56.
  8. ↑ {{{first1}}}. Unió Erdéllyel. Múlt-Kor 29 maja 2003. |Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego adresu cytowanej strony (parametr url=|). }}
  9. ↑ {{{first1}}}. unió Erdélylyel. Magyar Katolikus Lexikon. |Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego adresu cytowanej strony (parametr url=|). }}
  10. ↑ 10,0 10,1 Austrian Constitution of 4 March 1849. (Section I, Art. I and Section IX., Art. LXXIV)
  11. ↑ {{{first1}}}. Dieta de la Sibiu din 1863. 3 lipca 2020. |Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego adresu cytowanej strony (parametr url=|). }}
  12. ↑ Prof. dr. PÁL Judit - Unió vagy autonómia? Erdély uniójának törvényi szabályozása. Magyar Kisebbség. Nemzetpolitikai szemle. Új sorozat. XIV. évf. 2009. 1-2. (51-52.) ss. 64-80. - Prof. dr. PÁL Judit - Union or autonomy? The legal reagulation of the union of Transylvania. Magyar Kisebbség. Nemzetpolitikai szemle. Új sorozat. XIV. évf. 2009. 1-2. (51-52.) ss. 64-80.
  13. ↑ 13,0 13,1 Trócsányi, Zsolt (2002). A NEW REGIME AND AN ALTERED ETHNIC PATTERN (1711–1770) (Demographics), In: Béla Köpeczi, HISTORY OF TRANSYLVANIA Volume II. From 1606 to 1830, Columbia University Press, New York, 2002, ss. 2-527, ISBN 0-88033-491-6
  14. ↑ Trócsányi, Zsolt (2002). A NEW REGIME AND AN ALTERED ETHNIC PATTERN (1711–1770) (Demographics), In: Béla Köpeczi, HISTORY OF TRANSYLVANIA Volume II. From 1606 to 1830, Columbia University Press, New York, 2002, ss. 2 - 522/531, ISBN 0-88033-491-6
  15. ↑ Károly Kocsis, Eszter Kocsisné Hodosi, Ethnic Geography of the Hungarian Minorities in the Carpathian Basin, Simon Publications LLC, 1998, s. 102 (Tabela 19) [1]
  16. ↑ Acsády Ignác: Magyarország népessége a Pragamtica Sanctio korában, Magyar statisztikai közlemények 12. kötet - Ignác Acsády: The population of Hungary in the ages of the Pragmatica Sanction, Magyar statisztikai közlemények vol. 12.
  17. ↑ {{{first1}}}. A Growing Population in the Grip of Underdeveloped Agriculture. . |Błąd w składni szablonu {{Cytuj stronę}}. Brak podanego adresu cytowanej strony (parametr url=|). }}
  18. ↑ Peter Rokai – Zoltan Đere – Tibor Pal – Aleksandar Kasaš, Istorija Mađara, Beograd, 2002, pages 376–377.
  19. ↑ 19,00 19,01 19,02 19,03 19,04 19,05 19,06 19,07 19,08 19,09 19,10 19,11 19,12 19,13 19,14 19,15 19,16 19,17 19,18 19,19 19,20 19,21 19,22 Treptow, Popa 1996, s. lx.
  20. ↑ 20,0 20,1 Fallenbüchl 1988, s. 67.
  21. ↑ Fallenbüchl 1988, ss. 67-68.
  22. ↑ 22,0 22,1 22,2 22,3 22,4 22,5 22,6 Fallenbüchl 1988, ss. 68, 106.
  23. ↑ Markó 2006, s. 432.
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 24,11 24,12 Fallenbüchl 1988, s. 68.
Wielkie Księstwo Transylwanii
Erdélyi Nagyfejedelemség
Großfürstentum Siebenbürgen (niem.)
Marele Principat al Transilvaniei
Ziemie Korony Węgierskiej (w ramach Monarchii Habsburgów (1711–1804) i Cesarstwa Austriackiego (1804–1849)
Ziemia państwowa Cesarstwa Austriackiego (1849–1867)
1711 — 1867
Flag of Transylvania before 1918.svg
Flaga 		Transylvania - Siebenbürgen - Erdély - Transilvania v1.svg
Herb
Siebenbuergen Donaumonarchie.png
Transylwania (kolor zielony) na mapie monarchii Habsburgów
Stolica Hermannstadt (Nagyszeben, Sibiu) 1711–1791, 1848–1861
Klausenburg (Kolozsvár, Cluj) 1791–1848, 1861–1867
Język/i codz. niemiecki, węgierski, rumuński
Religia chrześcijaństwo (katolicy, protestanci, ortodoksi)
Mieszkaniec Transylwańczyk
Monarcha
1711–1740 (pierwszy) Karol III
1848–1867 (ostatni) Franciszek Józef I
Historia
• 15 czerwca 1703 – 1 maja 1711 Powstanie Rakoczego
• 29 kwietnia 1711 Pokój w Szatmár
• 7 stycznia 1764 Masakra w Madéfalva
• 31 października 1784 – 14 grudnia 1784 Powstanie chłopskie
• 15 marca 1848 – 4 października 1849 Powstanie węgierskie
• 29 maja 1867 Ugoda austriacko-węgierska
Wcześniej Później
Transylvanian flag, 1601.svg Księstwo Transylwanii (1570–1711)
 Zemlje Krune sv. Stjepana Flag of Hungary (1867-1918).svg
Dzisiaj Flag of Romania.svg Rumunia
Źródło: „https://natusiewicz.pl/europa/index.php?title=Erdélyi_Fejedelemség_(1711–1867)&oldid=37797”