Gyula ostroma (1529–30)

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Notka

A gyulai vár ostroma (pol. oblężenie zamku Gyula) trwało od 17 lipca 1529 do 16 marca 1530. Zamek był oblegany przez Imrego Czibaka, biskupa Váradu, a broniony przez żołnierzy prohabsburskich. Choć oblężenie uważane jest za najdłuższą bitwę węgierskiej wojny domowej, wokół zamku nie doszło do większych starć, a faktycznie w oblężeniu nastąpiła ponad dwumiesięczna przerwa.

Historia

Po wyborze Jánosa Szapolyaia i arcyksięcia Ferdinánda I z Austrii na Węgrzech rozpoczęły się walki między zwolennikami obu królów. Był to okres wojny domowej charakteryzującej się partyzantką, zdradami i interwencjami tureckimi. Napięte od lat konflikty między panami a indywidualnymi obszarnikami oraz losy wojenne zdeterminowały także stronniczość.

Wydarzenia, które miały miejsce w regionie Gyula w komitacie Békés, stanowią dobry przykład tego chaotycznego wydarzenia. Właścicielem regionu był wicehrabia György Brandenburgi, który stanął po stronie Ferdynanda Habsburga. W latach 1526-1527 teren ten został zniszczony przez powstańcze oddziały Serbów południowych, które przysięgały wierność Austriakom, mimo to chłopi pańszczyźniani Györgyego i pozostałe na tym terenie wojsko walczyli po stronie Imre Czibaka i wojewody Transylwanii Pétera Perényiego przeciwko powstańcom, których bezpośrednią przyczyną było okrucieństwo i grabieże Serbów.

Żołnierze zamku Gyula bali się spodziewanego ataku Szapolyaia, więc starali wzmocnić się i byli cały czas w gotowości. Po tym, jak György nakazał swoim majątkom stanąć po stronie Ferdynanda, Gyula i większości zamków (Világos, Zaránd, Borosjenő, Dézna i Pankota) uczynili to, a urzędnicy miasta Gyula przejęli podatki dla księcia i dezmy Zaránd, co wywołało gniew Simona Erdődiego, dlatego nałożył na ten teren interdykt kościelny..[1]

W okolicy nadal toczyły się walki z Serbami, tym razem z Serbami, którzy stali po stronie Jánosa, którzy wówczas osiedlili się w Lippie. Później ich liczbę powiększyli inni, którzy uciekli przed bitwą pod Szinai, przed pokonaną armią Szapolyai.

W październiku 1527 r. Serbowie splądrowali miasto targowe Simánd, a w marcu 1528 r. założyli wzmocnione pozycje w Lippie.

Tymczasem oficerowie w Gyuli obawiali się, że Czibak może ich zaatakować, więc zamknęli się na zamku. Tymczasem oblężenie Lippy prowadzone przez habsburskiego Bálinta Török nie powiodło się i zamki wokół Gyula: Jenő, Pankota, Solymos, Csálya, Csanád, Csaba powróciły na stronę Jánosa. Wtedy Czibak podjął decyzję o zdobyciu zamku.

Oblężenie

Armia Czibaka oblegała zamek Gyula 17 lipca 1529 r. Mieszczanie natychmiast przeszli na jego stronę i pomogli w budowie dzieł oblężniczych. Biskup chciał zmusić zamek do poddania się nie tyle szturmem, co raczej głodem.

Warowni bronił chorwacki baron Péter Sadobrics na czele 15 żołnierzy węgierskich i 37 czeskich, uzupełnionych przez kilku uzbrojonych obywateli.

Pierwszego dnia oblężenia Czibak podpalił zamek husarski, a 20 lipca zablokował także kanał rzeki Körös zasilającej fosę zamkową i odciął dopływ. Ciasno otoczony zamek wytrzymał oblężenie aż do Nowego Roku, nie otrzymał jednak żadnych posiłków. Sadobrics w swojej trudnej sytuacji rozpoczął negocjacje z Czibakiem, w wyniku czego oblężenie zostało zawieszone na 75 dni. Więźniowie zostali zwolnieni, a wojsko otrzymało żywność, a nawet mogło odwiedzić obóz wroga, gdzie nie mogło rozpocząć walki.

Sadobrics próbował wykorzystać ten czas, aby pozyskać gdzieś wspacie, która by ją gdzieś odciążyła, lecz ponieważ to nie pomogło i zawieszenie broni wygasło 16 marca, zmuszony był oddać zamek Czibakowi. Za kapitulację Czibak zwrócił mu odebraną w 1527 roku kanonię Varadu.

Konsekwencje

Całe terytorium Békés wpadło w ręce Ferdynanda, a książę mianował na jego głowę Mihályego Simaya. Na początku wojny Simay został wypędzony przez miejscową szlachtę popierającą Szapolyaia, gdyż stanął po stronie Ferdynanda. Następnie do obozu zwolenników Jánosa dołączył także miejscowy obywatel János Oláh, najwierniejszy zwolennik Ferdynanda z Gyuli, lecz w dalszym ciągu współpracował z hrabią Györgym, którego zamek Vojdahunyadi był również okupowany przez biskupa Váradu, a następnie przyłaczył Gyulę i Világos do swojej posiadłości. Majątki (z wyjątkiem Vajdahunyada) po jego śmierci otrzymał Bálin Török, który wyrzekł się Ferdynanda.

Przypisy

  1. Utrzymywał to nawet Tamás Szalaházy, biskup mianowany przez księcia, aż zapłacono mu 440 forintów. Magyarország hadtörténete, s. 170.

Źródło

Oblężenie Gyuli
Gyula ostroma (węg.)
Węgierska wojna domowa (1526-38)
Data 17 lipca 152916 marca 1530
Lokalizacja Gyula, Wschodnie Królestwo Węgier, komitat Békés
Wynik Zamek należy do, biskupa Váradu, zwolennika Jánosa
Walczące strony
Szapolyai Magyar Királysága.JPG János Szapolyai, król Węgier Habsburg Ferdinánd magyar királysága.JPG Ferdinánd Habsburg, król Węgier
Coat of arms of the Czech Republic.svg Królestwo Czech
Dowódcy
Czibak Imre, biskup Váradu i zastępca wojewody kasztelan Sadobrics Péter
Szablon
Węgierska wojna domowa (1526–38)

Cserni Jován-felkelés  •  Varasd ostroma  •  Tarcali csata  •  Szinai csata  •  Lippa ostroma  •  Jajca elfoglalása (1527)  •  Földvári csata  •  Buda ostroma (1529)  •  Bécs ostroma (1529  •  Gyula ostroma  •  Buda ostroma (1530)  •  Kőszeg ostroma  •  Leobersdorfi csata  •  Komáromi csata  •  Palota ostroma  •  Medgyes ostroma  •  Tihany ostroma  •  Pozsega bevétele  •  Klissza bevétele  •  Diakovári csata