Heinrich der Vogler

Z Europa Środkowa
(Przekierowano z Henryk I Ptasznik)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Henryk I Ptasznik (niem. Heinrich der Vogler) (* 876, † 2 lipca 936) – książę Saksonii 912936, król Niemiec 919936; z saskiej dynastii Ludolfingów.

Życiorys

Przydomek Ptasznik zawdzięczał zamiłowaniu do polowań z ptakami drapieżnymi. Po śmierci ojca Ottona I Dostojnego w 912 r. został księciem Saksonii mimo sprzeciwu króla Konrada I. Ten sam władca, widząc niebezpieczeństwo rozpadu królestwa na państwa plemienne, desygnował na następcę najpotężniejszego ze swych przeciwników i w 919 r. Henryk wyniesiony został na tron niemiecki przez możnowładców Frankonii i Saksonii. Następnie hołd złożył mu książę Szwabii Burchard II, a w 921 r. zmusił do podporządkowania się władcę Bawarii, Arnulfa. W 925 r. odzyskał Lotaryngię, a jej władca, książę Gizelbert, już jako lennik niemiecki, ożenił się w 928 r. z córką Henryka, Gerbergą.

Po uporządkowaniu spraw wewnętrznych dalsze działania militarne i polityczne Henryka Ptasznika ukierunkowane były na zabezpieczenie interesów dynastii i Saksonii oraz zabezpieczenie granic królestwa na północy i wschodzie. W celu powstrzymania nieustannych najazdów Węgrów król zmuszony był do zawarcia z nimi rozejmu w 924 r. i płacenia trybutu. Wcześniej, w 919, poniósł porażkę z nimi w bitwie pod Püchen[1]. Okres pokoju Henryk wykorzystał na wzmocnienie sieci grodów obronnych i utworzenie jazdy, koniecznej w walce z koczownikami.

W 929 roku Henryk podbił ziemie Głomaczów, Milczan, Stodoran oraz Czechy pod panowaniem Wacława, narzucając im trybut[2]. W 932 roku narzucił trybut także Łużyczanom. W 933 roku ziemie niemieckie najechali Węgrzy, którzy przemaszerowali przez terytorium czeskie i stodorańskie prawdopodobnie za zgodą miejscowych władców, bowiem nie napotkali z ich strony żadnego oporu. Być może o pomoc do Węgrów zwróciły się zaniepokojone nasileniem ekspansji niemieckiej na wschodzie Czechy[3]. 15 marca 933 roku Henryk pokonał ich w bitwie nad rzeką Unstrutą w Turyngii, co znacznie powstrzymało najazdy Madziarów. Zwycięstwo to miało znaczenie moralne, wykraczające poza jego wagę militarną: umocniło panowanie Henryka I i jego rodu, a także zbliżyło do siebie przedstawicieli różnych plemion niemieckich, walczących ręka w rękę przeciw wspólnym wrogompotrzebne źródło.

W 934 roku syn Henryka I Thankmar, który nie pogodził się z decyzją ojca o wyznaczeniu w 929 roku swoim następcą Ottona, próbował nawiązać sojusz z plemieniem Wkrzan. Poselstwo Thankmara spotkało się z niepowodzeniem, a jego posłowie zostali pobici. Prawdopodobnie plemię to nie było zainteresowane układami z Niemcami, bliżej im było do porozumienia z sąsiednimi Polanami. Aby temu zapobiec, Henryk I podjął wyprawę na ziemię wkrzańską[4]. Na północy Henryk prowadził także walki z Duńczykami i sprzymierzonymi z nimi Wieletami, które zakończyły się m.in. przyłączeniem w 934 roku Szlezwiku.

Henryk był jedynym władcą, który zrezygnował z kościelnej ceremonii koronacji królewskiej, ale prawdopodobnie pod koniec życia planował wyprawę po koronę cesarską do Rzymu. Zasługą Henryka I Ptasznika było zapobieżenie rozpadowi państwa na księstwa plemienne i konsolidacja wewnętrzna królestwa. Jego panowanie zapoczątkowało okres świetności Niemiec pod rządami Ottonów.

Do czasów Henryka Ptasznika nawiązują różne legendy. Jest on jedną z istotniejszych postaci w operze Ryszarda WagneraLohengrin[5].

Małżeństwa

  1. 906Hatheburga, córka hr. saskiego Erwina; rozwód 909.
  2. 910Matylda z Ringelheim (892–968), córka hr. Dytryka z Westfalii.

Potomkowie (z 1. małżeństwa):

  1. Thankmar (ok. 907938).

Potomkowie (z 2. małżeństwa):

  1. Otto I Wielki (912973), ks. Saksonii i Turyngii, kr. i ces. rzymski, kr. Włoch.
  2. Gerberga (913984), 1. mąż: Gizelbert, ks. Lotaryngii; 2. mąż: Ludwik IV Zamorski kr. Franków Zachodnich.
  3. Henryk I (ok. 920955), ks. Bawarii i Lotaryngii.
  4. Jadwiga (922965), mąż: Hugo Wielki, hr. Paryża.
  5. Bruno (925965), arcybiskup Kolonii, ks. Lotaryngii.

Przypisy

  1. Szabolcs de Vajay, Der Eintritt des ungarischen Stämmebundes in die europäische Geschichte (862-933), Ungarisches Institut München, V. Hase & Koehler Verlag, Mainz, 1968, s. 61
  2. Myśliński 2011 ↓, s. 11.
  3. Myśliński 2011 ↓, s. 12.
  4. Myśliński 2011 ↓, s. 12-13.
  5. Wagner – THE GREAT OPERAS FROM THE BAYREUTH FESTIVAL, Decca, 2008

Bibliografia

  • Kazimierz Myśliński: Polska wobec Słowian połabskich do końca wieku XII. Wodzisław Śląski: 2011, ss. 11–13. ISBN 978-83-932793-4-0.
Heinrich der Vogler
Henryk I Ptasznik
Książę Saksonii
Król wschodniofrankijski (Niemiec)
"{{{alt grafiki}}}"
Wizerunek Henryka Ptasznika w anonimowej kronice z czasów Henryka V
Książę Saksonii
Okres 912
936
Poprzednik Otto I Znakomity
Następca Otton I Wielki
Król wschodniofrankijski (Niemiec)
Okres 919
936
Poprzednik Konrad I
Następca Otton I Wielki
Dynastia Ludolfingowie
Państwo Cesarstwo
Dane biograficzne
Urodziny 876
Śmierć 2 lipca 936
Ojciec Otto Dostojny
Matka Jadwiga Frankijska
żona Hatheburga
Dzieci Thankmar
Żona Matylda von Ringelheim
Dzieci Otton I Wielki
Gerberga Saska
Henryk I Ludolfing
Jadwiga Saska
Bruno