I. László magyar király

Strona	Autorzy	Nota
[1]	[2]	Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

I. László, także Szent László (pol. Władysław I lub Święty Władysław, chor. Ladislav I, slow. Svätý Ladislav, słow. Ladislav I., cz. Svatý Ladislav) (* ok.1040, † 29 lipca 1095), węgierski monarcha z rodu Arpadów, król Węgier od 1077 r. i Król Chorwacji od 1091 roku. Drugi syn króla Węgier Beli I. Po śmierci Béli w 1063 r. László i jego starszy brat, Gejza, uznali swojego kuzyna, Salomona, za prawowitego króla w zamian za otrzymanie byłego księstwa ojca, obejmującego jedną trzecią królestwa. Współpracują z Salomonem przez następną dekadę. Z tym okresem związana jest najpopularniejsza legenda László, która opowiada o walce z „Kumanem” (tureckim maruderem-nomadem), który porwał węgierską dziewczynę. Relacje braci z Salomonem pogorszyły się na początku lat 70. i zbuntowali się przeciwko niemu. Gejza został ogłoszony królem w 1074 r., ale Salomon zachował kontrolę nad zachodnimi regionami swojego królestwa. Za panowania Gejzy László był najbardziej wpływowym orędownikiem swojego brata. Gejza zmarł w 1077 r., a jego zwolennicy mianowali László królem. Salomon poparł László z pomocą króla Niemiec Henryka IV. László poparł przeciwników Henryka IV podczas kontrowersji w sprawie inwestytury. W 1081 r. Salomon abdykował i potwierdził panowanie László, ale spiskował, by odzyskać królewską koronę, a László uwięził go. László kanonizował pierwszych świętych węgierskich (w tym jego dalekich krewnych, króla Stefana I i księcia Emeryka w 1085 r. Uwolnił Salomona podczas ceremonii kanonizacyjnej. Po serii wojen domowych głównym celem László było przywrócenie bezpieczeństwa publicznego. Wprowadził surowe przepisy prawne, karząc tych, którzy naruszali prawa własności, śmiercią lub okaleczeniem. W 1091 r. okupował prawie całą Chorwację, co zapoczątkowało okres ekspansji średniowiecznego Królestwa Węgier. Zwycięstwa László nad Pieczyngami i Kumanami zapewniały bezpieczeństwo wschodnich granic jego królestwa przez około 150 lat. Jego stosunki ze Stolicą Apostolską pogorszyły się w ostatnich latach jego rządów, ponieważ papieże twierdzili, że Chorwacja jest ich lennem, ale László podważył ich roszczenia. László został kanonizowany 27 czerwca 1192 r. przez papieża Celestyna III. Legendy przedstawiają go jako pobożnego rycerza-króla, „wcielenie późnośredniowiecznego węgierskiego ideału rycerskości”. Jest popularnym świętym na Węgrzech i sąsiednich narodach, w których poświęcono mu wiele kościołów. Wczesne lata (przed 1064) László był drugim synem króla Beli I i jego żony Richezy (lub Adelajdy), która była córką króla Polski Mieszka II. László i jego starszy brat, Gejza, urodzili się w Polsce, gdzie Bela osiedlił się w latach 30. XI wieku po wygnaniu z Węgier László urodził się około 1040 r. Według „Legendy z końca XII wieku” László „fizyczny i duchowy obraz świadczy o Bożej łaskawej woli nawet przy jego narodzinach”. Niemal współcześnie Gall Anonim napisał, że László „wychowany w dzieciństwie w Polsce” i prawie stał się „Polakiem w sposobie życia” Otrzymał słowiańskie imię: „Władysław” pochodzące od „Vladislav”. Ojciec László, Bela I zostaje koronowany na króla po swoim bratanku, Salomonie zostaje pozbawiony korony (z Képes Krónika). Bela i jego rodzina wrócili na Węgry około 1048 r. Bela otrzymał od swojego brata, króla Węgier Andrzeja I tak zwane „Księstwo”, które obejmowało jedną trzecią królestwa. Képes Krónika wspomina, że ​​syn Andrzeja, Salomon, „został namaszczony na króla za zgodą księcia Beli i jego synów: Gejzy i László” w 1057 lub 1058 r. Bela, który był spadkobiercą Andrzeja przed koronacją Salomona, wyjechał do Polski w 1059 r. w towarzystwie swoich synów. Wrócili później z polskimi posiłkami i rozpoczęli bunt przeciwko królowi Andrzejowi. Po pokonaniu Andrzeja Bela został koronowany na króla 6 grudnia 1060 r. Salomon opuścił kraj, szukając schronienia w Świętym Cesarstwie Rzymskim Bela I zmarł 11 września 1063 r., na jakiś czas przed wkroczeniem wojsk niemieckich na Węgry w celu przywrócenia rządów Salomona. László i jego bracia Gejza i Lampert wrócili do Polski, a Salomon został ponownie koronowany na króla w Székesfehérvár. Trzej bracia powrócili, gdy Niemcy opuścili Węgry. Aby uniknąć kolejnej wojny domowej, bracia podpisali traktat z Salomonem w dniu 20 stycznia 1064 r., uznając panowanie Salomona w zamian za księstwo ojca. Książę na Węgrzech (1064-1077) László i Gejza prawdopodobnie podzielili administrację swojego księstwa; Wydaje się, że László otrzymał regiony wokół Bihar (obecnie Biharia, Rumunia). Gejza i László współpracowali z królem Salomonem między 1064 a 1071. Najbardziej popularna historia w późniejszych legendach László – jego walka z wojownikiem „Kumanem”, który porwał chrześcijańską dziewicę – miała miejsce w tym okresie. Relacje między królem a jego kuzynami stały się napięte na początku lat 70. XI wieku. Kiedy Gejza towarzyszył Salomonowi w kampanii wojskowej przeciwko Bizancjum w 1072 r., László został pozostawiony z połową wojsk książęcych w Nyírség, aby „pomścić brata mocną ręką”, jeśliby Salomon skrzywdził Gejzę. Zdając sobie sprawę, że kolejna wojna domowa była nieunikniona, król i książęta rozpoczęli negocjacje w celu uzyskania pomocy obcych mocarstw Najpierw László odwiedził Ruś Kijowską, ale wrócił bez posiłków. Następnie udał się na Morawy i przekonał księcia Otto I z Ołomuńca, aby towarzyszył mu z powrotem na Węgry z wojskami czeskimi. Zanim wrócili na Węgry, armia królewska zaatakowała księstwo i rozgromiła oddziały Gejzy w bitwie pod Kemej 26 lutego 1074 r. László spotkał swojego uciekającego brata w Vác i postanowili kontynuować walkę z Salomonem. Legenda zachowana w Képes Krónika wspomina, że ​​przed bitwą László „widział w świetle dziennym wizję z nieba” anioła nakładającego koronę na głowę Gejzy. Kolejny legendarny epizod przewidywał także zwycięstwo książąt nad królem: „gronostaj z czystej bieli” przeskoczył z kolczastego krzaka na lancę László, a następnie na jego klatkę piersiową. Decydująca bitwa pod Mogyoródem została stoczona 14 marca 1074 r. László dowodził „oddziałami z Byhora” na lewej flance. Salomon został pokonany, ale zamiast poddać się kuzynom, uciekł do zachodnich granic królestwa, by szukać pomocy u swojego szwagra cesarza Henryka IV. Gejza został ogłoszony królem, ale Salomon osiedlił się w Moson i Pozsony (obecnie Bratysława, Słowacja). Za panowania brata László zarządzał całym byłym księstwem ojca. Odparł atak Salomona na Nyitrę (dzisiejsza Nitra, Słowacja) w sierpniu lub wrześniu 1074 r., ale nie mógł przejąć Pozsony. László był także głównym doradcą swojego brata. Legenda głosi, że Gejza postanowił zbudować kościół pod wezwaniem Najświętszej Dziewicy w Vácu po tym, jak László wyjaśnił znaczenie cudownego pojawienia się jelenia w miejscu, w którym wzniesiony zostanie kościół: Gdy {król Geza i książę László} stali w miejscu niedaleko [Vác], gdzie jest teraz kościół błogosławionego apostoła Piotra, a jeleń ukazał się im z wieloma świecami płonącymi na jego rogach i zaczął biegać przed nimi szybko w stronę lasu, w miejscu, w którym obecnie znajduje się klasztor, zatrzymał się i stał nieruchomo. Kiedy żołnierze wystrzelili w niego strzały, wskoczył do Dunaju i już go nie widzieli. Na ten widok błogosławiony László powiedział: „Doprawdy, to nie był jeleń, ale anioł od Boga”. A król {Gejza} powiedział: „Powiedz mi, umiłowany bracie, co mogą oznaczać wszystkie świece, które widzieliśmy płonące na rogach jelenia”. Błogosławiony László odpowiedział: „Nie są rogami, lecz skrzydłami; to nie były płonące świece, lecz lśniące pióra. Pokazano nam, że budujemy kościół Najświętszej Maryi Panny w miejscu, gdzie postawiono jego stopy, i nie gdzie indziej.” Képes Krónika Jego panowanie Konsolidacja (1077-1085) Gejza I zmarł 25 kwietnia 1077 r. Ponieważ synowie Gejzy, Koloman i Álmos, byli nieletni, jego zwolennicy ogłosili zamiast nich królem László. Gall Anonim podkreśla, że Bolesław II odważny polski ​​król „wypędził” Salomona „z Węgier swoimi siłami i umieścił {László} na tronie”; Bolesław nazwał nawet László „swoim królem”. Chociaż Képes Krónika podkreśla, że ​​László „nigdy nie nakładał korony na głowę, ponieważ pragnął niebieskiej korony zamiast ziemskiej korony śmiertelnego króla”, wszystkie jego monety przedstawiają go w koronie, co sugeruje, że László został koronowany około 1078 r., Niedługo po swojej koronacji László wydał dwie księgi prawa, które zawierały decyzje zgromadzenia „magnatów królestwa”, które odbyło się w Pannonhalma. Większość tych przepisów była drakońskimi środkami w celu ochrony własności prywatnej, co pokazuje, że László koncentrował się przede wszystkim na wewnętrznej konsolidacji i bezpieczeństwie w pierwszych latach swojego panowania. Ci, których przyłapano na kradzieży, zostali straceni, a nawet przestępcy, którzy popełnili niewielkie przestępstwa przeciwko prawom własności, zostali oślepieni lub sprzedani jako niewolnicy. Jego inne przepisy regulują postępowania prawne i sprawy gospodarcze, w tym wydawanie wezwań sądowych i monopolu królewskiego w sprawie handlu solą Gdyby ktoś, wolny lub niewolnik, został złapany w kradzieży, zostałby powieszony. Ale jeśli ucieknie do kościoła, aby uniknąć szubienicy, wyjdzie z kościoła i zostanie i oślepiony. Niewolnik złapany na kradzieży, jeśli nie ucieknie do kościoła, zostanie powieszony; właściciel skradzionego towaru ponosi stratę w skradzionym towarze. Synowie i córki wolnego złapanego na kradzieży, którzy uciekli do kościoła, zostaną wyprowadzeni i oślepieni, gdyby mieli dziesięć lat lub mniej, zachowaliby wolność; ale jeśli będą starsi niż dziesięć lat, zostaną sprowadzeni do niewoli i utracą całą swoją własność. Niewolnik lub wolny, który kradnie gęś lub kurę, straci jedno oko i przywróci to, co ukradł. - Prawa króla Władysława I Denar László I Képes Krónika twierdzi, że László planował „przywrócić królestwo” Salomonowi i „zachować sobie księstwo”,, ale prawie wszystkie współczesne źródła zaprzeczają temu dokumentowi. László zbliżył się do papieża Grzegorza VII, który był głównym przeciwnikiem sojusznika Salomona, cesarza Henryka IV. Na prośbę papieża László przygarnął bawarskich szlachciców, którzy zbuntowali się przeciwko Henrykowi W 1078 lub 1079 r. László poślubił Adelajdę, córkę Rudolfa z Rheinfelden, którego niemiecccy książęta wybrali na miejsce Henryka IV jako króla László wsparł Leopolda II, margrabiego Austrii, który również zbuntował się przeciwko Henrykowi IV; jednak niemiecki monarcha zmusił Leopolda do poddania się w maju 1078 r. Korzystając z wewnętrznych konfliktów w Świętym Cesarstwie Rzymskim, László oblegał i przejął fortecę Moson z rąk Salomona na początku 1079 r. Jednak Henryk IV szturmował zachodnie regiony Węgier i zabezpieczył pozycję Salomona. Niemiecka inwazja uniemożliwiła także László pomoc Bolesławowi Śmiałemu], który musiał uciekł po tym, jak jego poddani wydalili go z Polski. László rozpoczął negocjacje z Salomonem, który abdykował w 1080 lub 1081 w zamian za „przychody wystarczające na pokrycie wydatków króla”. Jednak Salomon wkrótce zaczął spiskować przeciwko László, a László uwięził go. Pierwszych pięciu węgierskich świętych, w tym pierwszy król Węgier, Stefan I i syn Stefana, Emeryk, zostali kanonizowani za panowania László. Kanonizacja Stefana dowodzi wielkoduszności László, ponieważ jego dziadek, Vasul, został oślepiony rozkazami Stefana w latach 30. XI wieku. Historyk László Kontler mówi, że ceremonia kanonizacyjna, która odbyła się w sierpniu 1083 r., była również aktem politycznym, demonstrującym „zaangażowanie László w zachowanie i umocnienie” państwa chrześcijańskiego. László poświęcił nawet nowo powstały klasztor benedyktyński – opactwo Szentjobb – prawemu ramieniu Stefana, zwanemu „Świętym Dexterem”, który w cudowny sposób został nienaruszone. László uwolnił Salomona podczas ceremonii; legenda głosi, że grobu Stefana nie można otworzyć, dopóki tego nie zrobi. {Pan} aby pokazać, jak miłosierny {król Stefan I} żył w śmiertelnym ciele, wykazał swoją aprobatę dla {objawienia Stefana jako świętego} przed wszystkimi innymi dziełami, gdy {król} królował już z Chrystusem do tego stopnia, że ​​chociaż przez trzy dni szamotali się z całej siły, aby podnieść jego święte ciało, nie można było w żaden sposób przenieść się z jego miejsca. Ponieważ w tym czasie z powodu grzechów powstał spór między wspomnianym królem László a jego kuzynem Salomonem, z powodu którego schwytany Salomon trafił do więzienia. Dlatego, gdy próbowali podnieść ciało, pewien samotnik w kościele Świętego Zbawiciela w Bökénysomlyó, imieniem Karitas, którego słynne życie w tym czasie było szanowane, zwierzył się królowi objawieniem jej z nieba, że ​​się na próżno wywierali; przeniesienie relikwii świętego króla byłoby niemożliwe, dopóki Salomonowi nie zostanie udzielone bezwarunkowe ułaskawienie, uwalniając go z więzienia. I tak, wyprowadzając go z więzienia i powtarzając trzydniowy post, kiedy nadszedł trzeci dzień na przeniesienie świętych szczątków, kamień leżący nad grobem został podniesiony z taką łatwością, jak gdyby nie znaleziono waga wcześniej. - Hartvic, Życie króla Stefana Węgierskiego Po uwolnieniu Salomon podjął ostatni wysiłek, aby odzyskać koronę. Przekonał wodza Pieczyngów, Kuteska, do inwazji na Węgry w 1085 r. László pokonał najeźdźców nad górnym biegiem rzeki Cisy. Rozszerzenie (1085-1092) W sierpniu 1087 r. książęta niemieccy, którzy sprzeciwili się rządom Henryka IV, zorganizowali konferencję w Spirze. Współczesny Bernold z St. Blasien wspomina, że László wysłał wysłanników na spotkanie i „obiecał, że pomoże rycerzom w liczbie 20 000 rycerzy, jeśli będzie to konieczne” László uznał również papieża Wiktora III za prawowitego papieża, a nie Klemensa III, który został wybrany papieżem z inicjatywy Henryka IV. Jednak László nie udzielał dalszego wsparcia przeciwnikom Henryka IV po tym, jak został poinformowany o śmierci Salomona w 1087 r. Zaręczyny króla Zvonimira, autor Mato Celestin Medović Król Chorwacji Dmitar Zvonimir był mężem Heleny, siostry László. Po śmierci Zvonimira i jego następcy, Stefana II, rozwinął się konflikt między frakcjami chorwackich arystokratów. Na prośbę Heleny László interweniował w konflikcie i najechał Chorwację w 1091 r. W tym samym roku napisał do Oderiziusa, opata z Monte Cassino we Włoszech, o swojej inwazji. Kronika Tomasza Archidiakona opisuje, w jaki sposób László „okupował cały kraj, od rzeki Drawy po góry zwane Żelaznymi Alpami, nie napotykając sprzeciwu”. Jednak jego przeciwnicy koronowali lokalnego szlachcica, Petara Svačićia], jako króla. Svačić walczył w górach Gvozd, uniemożliwiając całkowity podbój Chorwacji. László wskazał swojego bratanka Álmosa, aby zarządzał okupowanym terytorium. Mniej więcej w tym samym czasie László założył odrębną diecezję w Slawonii, z siedzibą w Zagrzebiu. Biskup nowej stolicy został sufraganem arcybiskupa Esztergom na Węgrzech. László przyznał w liście do Oderizjusza, że ​​nie może „promować przyczyny ziemskich godności bez popełnienia poważnych grzechów”. Historyk Bálint Hóman twierdzi, że László mówił o rozwijającym się konflikcie z papieżem Urbanem II, który sprzeciwił się odmowie uznania przez László zwierzchnictwa Stolicy Apostolskiej nad Chorwacją. W liście László nazwał się „Królem Węgrów i Messii” Historyk Ferenc Makk pisze, że ten ostatni tytuł odnosi się do Mezji, sugerując, że László zabrał obszar między rekami:Wielką Morawą i Driną a Bizancjum. Żadne inne dokumenty nie odnoszą się do okupacji Mezji przez László, sugerując, że jeśli László zajmie region, szybko go straci. Alexandru Madgearu mówi, że „Messia” powinna raczej kojarzyć się z Bośnią, która była okupowana podczas kampanii László przeciwko Chorwacji. Kumanie najechali i splądrowali wschodnią część królestwa w 1091 lub 1092 r. Makk twierdzi, że Bizantyjczycy namówili ich do zaatakowania Węgier, podczas gdy Képes Krónika stwierdza, że ​​Kumanie zostali podburzeni przez „Rusinów”. W odwecie, kronika podaje, że László najechał księstwa ruskie, zmuszając „Rusinów”, by prosili „o litość” i obiecali „że będą mu wierni we wszystkim”. Żadna ruska kronika nie dokumentuje działań zbrojnych László. Bernold ze St. Blasien pisze, że książę Bawarii Welf I zapobiegł spotkaniu, które cesarz Henryk IV „zorganizował z królem Węgier” w grudniu 1092 r. List napisany przez Henryka odnosi się do „sojuszu, do którego {on} odstąpił kiedyś” z László. Papież Urban II wspomniał także, że Węgrzy „opuścili pasterzy swego zbawienia”, co sugeruje, że László zmienił strony i uznał legalność antypapieża Klemensa III W akcie benedyktyńskiego opactwa Somogyvár László oświadczył, że opat powinien być mu posłuszny, co dowodzi, że László sprzeciwiał się niezależności Kościoła, której domagały się reformy gregoriańskie. László osobiście przewodniczy zgromadzeniu węgierskich prałatów, którzy spotkali się w Szabolcs 21 maja 1091 r. Synod uznał zasadność pierwszego małżeństwa duchownego, w przeciwieństwie do wymogów prawa kanonicznego, które stanowi, że członkowie stanu duchownego mogą w ogóle nie żenić się. Według teorii naukowej, diecezje Kalocsa i Bihar zostały przeniesione odpowiednio do Bácsa (obecnie Bač, Serbia) i Nagyváradu (dzisiejsza Oradea, Rumunia) za panowania László. Ostatnie lata (1092-1095) Królestwo Węgier latach 90. XII wieku László interweniował w konflikcie między Władysławem I Hermanem, księciem polskim, a nieślubnym synem księcia, Zbigniewem, w imieniu tego ostatniego. Pomaszerował do Polski i schwytał młodszego syna Władysława I Hermana, Bolesława, w 1093 r. Na żądanie László Władysław I Herman ogłosił Zbigniewa swoim prawowitym synem. Képes Krónika wspomina także, że wojska węgierskie zdobyły Kraków podczas kampanii László, ale wiarygodność tej relacji została zakwestionowana. Képes Krónika stwierdza, że ​​„posłańcy z Francji i Hiszpanii, z Anglii, a zwłaszcza od Willermusa, brata króla Franków” odwiedzili László w Bodrogu (w pobliżu dzisiejszego Bačkiego Monoštora w Serbii) w Wielkanoc 1095 r., prosząc o poprowadzenie ich krucjaty do Ziemi Świętej Legenda mówi, że László postanowił „udać się do Jerozolimy i tam umrzeć dla Chrystusa”. Cała historia została wymyślona, ​​prawdopodobnie za panowania króla Węgier Beli III (który faktycznie planował poprowadzić krucjatę do Ziemi Świętej w latach 90. XII wieku), według historyka Gábor Klaniczayaa. Jednak László planował inwazję na Czechy, ponieważ chciał pomóc synom swojej siostry, Świętopełkowi i Ottonowi. Niestety, poważnie zachorował przed dotarciem na Morawy. Képes Krónika opowiada, że László, który nie miał synów, „zwołał swoich głównych ludzi”, mówiąc im, że młodszy syn jego brata, Álmos, „powinien po nim królować”. László zmarł w pobliżu granicy węgiersko-czeskiej 29 lipca 1095 r. Papieska bulla papieża Paschalisa II z 1106 r. stwierdza, że ​​„czcigodne ciało László spoczywa” w opactwie Somogyvár, co sugeruje, że László został pochowany w Somogyvár. Z drugiej strony, „Legenda” László z końca XII wieku przewiduje, że jego współpracownicy pochowali go w Székesfehérvár, ale karawana z jego ciałem „wyruszyła samotnie do Nagyváradu, bez pomocy żadnego zwierzęcia pociągowego”. Rodzina                                     16. Taksony of Hungary               8. Mihály                       17. A "Cuman" lady               4. Vazul                             2. I. Béla, król Węgier                                   5. Żona z plemienia Tátony                             1. I. László, król Węgier                                         24. Mieszko I               12. Bolesław I Chrobry                       25. Dobrawa               6. Mieszko II Lambert                             26. Dobromir               13. Emnilda                       3. Richeza                                   14. Ezzo, Count Palatine of Lotharingia                       7. Richeza of Lotharingia                             30. Otto II, Holy Roman Emperor               15. Matilda of Germany                       31. Theophanu             Mosaic portrait of Ladislaus's daughter, Piroska, who was known as Empress Irene in the Byzantine Empire, in the Hagia Sophia (Istanbul, Turkey); she is venerated as Saint Irene by the Eastern Orthodox Church Historyk Gyula Kristó pisze, że László miał pierwszą żonę, ale jej nazwisko i rodzina nie są znane. Urodziła córkę, której dane również nie są znane. Córka László poślubiła księcia Jarosława Swiatopołcicza z Wołynia około 1090 r. László ponownie ożenił się w 1078 r. z Adelajdą, córką niemieckiego króla Rudolfa ze Szwabii. Ich jedyne znane dziecko, Piroska, zostało żoną cesarza bizantyjskiego Jana II Komnenosa w 1105 lub 1106 r. Rodzina i krewni László, którzy są wspomniani w artykule, są pokazani w następującym drzewie genealogicznym. A1. Vazul; żona: nieznana z imienia z plemienia Tátony B1. I. András C1. Salamon B2. I. Béla; żona: Richeza lub Adelaidae C1. I. Géza D... Królowie Węgier (od 1095) C2. I. László; 1.żona: Nn, 2.żona: Adelajda z Rheinfelden D1. [1..ż] córka; mąż: Jarosław Wołyński D2. Irena (Piroska); mąż: Jan II Komnenos C3. Lampert C4. Helena; mąż: Zwonimr, król Chorwacji Spuścizna A blue-flowered Gentiana cruciata (Star Gentian), traditionally known in Hungary as "St. Ladislaus's Herb" ( Konsolidacja monarchii chrześcijańskiej Od stuleci hagiografowie i historycy podkreślali znaczącą rolę László w konsolidacji monarchii chrześcijańskiej. Kroniki podkreślały także jego idoneitas, czyli osobistą przydatność do panowania, ponieważ legalność jego rządów była wątpliwa. Képes Krónika wyraźnie stwierdza, że László wiedział, że „prawo pomiędzy nim a {Salomonem} nie było po jego stronie, lecz jedynie siła faktyczna” Po zwycięstwach László nad Pieczyngami i Kumanami ludy koczownicze stepów pontyjskich zaprzestały inwazji na Węgry aż do inwazji Mongołów w 1241 r. Kristó sugeruje, że lud Seklerów – wspólnota wojowników węgierskojęzycznych – zaczął zasiedlać najbardziej wysunięte na wschód pogranicze za czasów László. „Historyczne związkek Królestwa Węgier i Chorwacji”, które skończyło się w 1918 r., rozpoczęło się od podboju Chorwacji przez László. Jego podbój zapoczątkował okres ekspansji Węgier, dzięki czemu Węgry stały się wiodącą potęgą Europy Środkowej w następnych stuleciach. Stało się on zwyczajowym obrzędem nowo koronowanego węgierskiego króla, aby odbyć pielgrzymkę do sanktuarium László w Nagyváradzie. Król Węgier Ludwik I, który podejmował wiele prób rozszerzenia swojego terytorium na Półwyspie Bałkańskim, okazał szczególny szacunek dla László. Węgry nigdy nie miały tak wielkiego króla, więc mają reputację A ziemia później nigdy nie walczy z tak wspaniałymi owocami. - Gall Anonim: Czyny książąt Polaków Cześć Klaniczay Gábor podkreśla, że László „wydawał się wyraźnie zaprojektowany, by uosabiać ideał rycerza-króla” w jego wieku. Za panowania następcy László, Kolomana Uczonego, biskup Hartwick powiedział, że „charakter László wyróżniał się szacunkiem moralnym i niezwykłym ze względu na jego cnoty” Tak zwany Gesta Ladislai regis („Czyny króla Władysława”), który jest tekstem o życiu i panowaniu László zachowanym w XIV-wiecznych kronikach węgierskich, został napisany za panowania Kolomana. Pięć znaczących wydarzeń z życia László, które nie były zawarte w jego oficjalnych legendach, zachowało się tylko w Geście. Najbardziej popularna historia opisuje walkę László z wojownikiem „Kumanem” po bitwie pod Kerlés (w dzisiejszym Chiraleș, Rumunia) w 1068 r. W bitwie zjednoczone armie Salomona, Gejzy i László rozgromiły grupę Pieczyngów lub Turków Oghuz, którzy plądrowali wschodnie części królestwa. Według wersji zapisanej w [Képes Krónika], László został zauważony przez pogańskiego wojownika uciekającego z pola bitwy wraz z uwięzioną węgierską dziewicą. László ścigał „Kumana”, ale nie mógł go powstrzymać. Za radą László dziewica zrzuciła wojownika ze swojego konia, pozwalając László zabić „Kumana” po długiej walce na ziemi. Archeolog László Gyul mówi, że malowidła ścienne przedstawiają tę legendę w średniowiecznych kościołach zachowały elementy pogańskich mitów, w tym „walkę sił światła i ciemności” Najbardziej błogosławiony książę Władysław widział jednego z pogan, który niósł na swoim koniu piękną Węgierkę. Święty książę Władysław myślał, że jest córką biskupa Warada i chociaż był poważnie raniony, szybko ścigał go na koniu, który nazwał imieniem Zug. Kiedy go dogonił i chciał go oszczepić, nie mógł tego zrobić, bo jego własny koń nie mógł jechać szybciej, a koń drugiego nie dał żadnej ziemi, ale odległość między ramieniem mężczyzny a włócznią pozostawała Coman wrócił. Więc święty książę Władysław krzyknął do dziewczyny i powiedział: „Jasna siostro, chwyć Komana za pasek i rzuć się na ziemię”. Co zrobiła; a święty książę Władysław miał go oszczepić, gdy leżał na ziemi, bo chciał go zabić. Ale dziewczyna zdecydowanie błagała go, aby go nie zabił, ale pozwolił mu odejść. Gdy nie ma wiary w kobiety; bo prawdopodobnie z powodu silnej cielesnej miłości życzyła mu, aby wyszedł na wolność. Ale po długiej walce z nim i bezzałogu, święty książę go zabił. Ale dziewczynka nie była córką biskupa. - Képes Krónika Za panowania Stefana II na Węgrzech sanktuarium László w katedrze w Nagyváradzie stało się preferowanym miejscem prób przeprowadzanych przez mękę. Nie można jednak ustalić, czy László stał się przedmiotem kultu wkrótce po jego śmierci, czy też jego kult powstał po kanonizacji Beli III w dniu 27 czerwca 1192 r. Bela mieszkał na bizantyjskim dworze, gdzie córka László, Irena, była czczona jako święta. Według Tomasza Archidiakona papież Innocenty III stwierdził, że László „powinien zostać wpisany do katalogu świętych”, ale jego raport jest niewiarygodny, ponieważ Celestyna III był wówczas papieżem. Bulle i dokumenty Celestyna III nie odnoszą się do kanonizacji László, co sugeruje, że László został kanonizowany bez upoważnienia Stolicy Apostolskiej. Późniejsza współczesna Regestrum Varadinense mówi, że niewolnik imieniem „Tekus, syn rzemieślnika Dénesa”, otworzył grób László na początku ceremonii, po której Tekus uzyskał wolność. Części głowy i prawej dłoni László zostały odcięte, aby można było je rozdać jako relikwie. Srebrny XV-wieczny relikwiarz z głową László znajduje się w katedrze w Győr. Oficjalna legenda László, opracowana po 1204 r., przypisuje mu wiele cudów. Według jednej z jego legend zaraza rozprzestrzeniła się w całym królestwie za panowania László. László modlił się za dziewczynę; następnie losowo wystrzelił strzałę w powietrze, uderzając w zioło, które wyleczyło chorobę. Roślina ta stała się znana na Węgrzech jako „Zioło Świętego Władysława”. László jest patronem Węgier, szczególnie wzdłuż granic w szczególności czczą go żołnierze i Seklerzy.Późnośredniowieczna legenda głosi, że László pojawił się na czele armii Seklerów walczącej przeciwko i plądrującej bandę Tatarów w 1345 r. Jest również przywoływany w czasach zarazy. Często jest przedstawiany jako dojrzały, brodaty mężczyzna w królewskiej koronie i trzymający długi miecz lub sztandar. Jest także pokazywany na kolanach przed jeleniem lub w towarzystwie dwóch aniołów. Galeria Św. Władysław ściga wojownika "Kumana" (w kościele unickim Székelyderzs w Dârjiu, Rumunia) Aniołowie koronujący św. Władysława Képes Krónika) Simone Martini – St Ladislaus, King of Hungary – WGA21428.jpg Święty Władysław, Simone Martini (w Museo Civico di Santa Maria della Consolazione, Altomonte, Włochy) 1. Pogrzeb św. Władysława. 2. Osoby modlące się przy jego grobie. 3. Bogacz nie jest w stanie podnieść srebrnej tacy ze swojego grobu. 4. Biedak podnoszący srebrną tacę. (z Anjou Legendarium) Relikwiarz św. Władysława z końca XIX wieku (w Bazylice Katedralnej w Oradei, Rumunia) Zobacz także Szent László Infantry Division New England (medieval) Przypisy Źródła Bernold of St. Blasien, Chronicle [Bernold z St. Blasien Kronika] (2008). W: Robinson, I. S. Eleventh-Century Germany: The Swabian Chronicles. Manchester University Press. str. 245–337. ISBN 978-0-7190-7734-0. Hartvic, Life of King Stephen of Hungary [Życie króla Stefana Węgierskiego] (tłum. Nora Berend) (2001). W: Head, Thomas. Medieval Hagiography: An Anthology. Routledge. str. 378–398. ISBN 0-415-93753-1. The letters of Henry IV: Henry thanks Duke Almus for his support and promises him a reward [Listy Henryka IV: Henryk dziękuje księciu Almusowi za wsparcie i obiecuje mu nagrodę] (2000). W: Imperial Lives & Letters of the Eleventh Century (tłum. Theodor E. Mommsen i Karl F. Morrison, z historycznym wprowadzeniem i nowymi sugerowanymi lekturami autorstwa Karla F. Morrisona, wydawca: Robert L. Benson). Columbia University Press. str. 52–100. ISBN 978-0-231-12121-7. The Deeds of the Princes of the Poles [Czyny książąt Polski] (tłum. i adnotacje: Paul W. Knoll i Frank Schaer, wstęp Thomas N. Bisson) (2003). CEU Press. ISBN 963-9241-40-7. Węgierska Iluminowana Kronika: Chronica de Gestis Hungarorum (red. Dezső Dercsényi) (1970). Corvina, Taplinger Publishing. ISBN 0-8008-4015-1. The Laws of King Ladislas I (1077–1095). W: The Laws of the Medieval Kingdom of Hungary, 1000–1301 (tłum. i red. János M. Bak, György Bónis, James Ross Sweeney z esejem na temat poprzednich wydań autorstwa Andora Czizmadii, druga poprawiona edycja, we współpracy z Leslie S. Domonkosem) (1999). Charles Schlacks, Jr. Publishers. str. 11–22. ISBN 1-884445-29-2. OCLC 495379882. OCLC 248424393. LCCN 89010492. OL 12153527M. (ISBN może być błędnie wydrukowany w książce jako 88445-29-2). Archdeacon Thomas of Split: History of the Bishops of Salona and Split [Archidiakon Tomasz ze Splitu: Historia biskupów Salony i Splitu] (tekst łaciński: Olga Perić; redakcja, tłumaczenie i adnotacje: Damir Karbić, Mirjana Matijević Sokol i James Ross Sweeney) (2006). CEU Press. ISBN 963-7326-59-6. Źródła wtórne Bárány, Attila (2012). The Expansion of the Kingdom of Hungary in the Middle Ages (1000–1490) [Ekspansja Królestwa Węgier w średniowieczu (1000–1490)]. W: Berend, Nóra (ed.). The Expansion of Central Europe in the Middle Ages. Ashgate Variorum. str. 333–380. ISBN 978-1-4094-2245-7. Bartl, Július; Čičaj, Viliam; Kohútova, Mária; Letz, Róbert; Segeš, Vladimír; Škvarna, Dušan (2002). Slovak History: Chronology & Lexicon. Bolchazy-Carducci Publishers, Slovenské Pedegogické Nakladatel'stvo. ISBN 0-86516-444-4. Cartledge, Bryan (2011). The Will to Survive: A History of Hungary. C. Hurst & Co. ISBN 978-1-84904-112-6. Curta, Florin (2006). Southeastern Europe in the Middle Ages, 500–1250. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-89452-4. Engel, Pál (2001). The Realm of St Stephen: A History of Medieval Hungary, 895–1526. I.B. Tauris Publishers. ISBN 1-86064-061-3. Érszegi, Géza; Solymosi, László (1981). Az Árpádok királysága, 1000–1301 [Monarchia Arpadów, 1000–1301]. W: Solymosi, László (red.). Magyarország történeti kronológiája, I: a kezdetektől 1526-ig [Chronologia historyczna Węgier, Volume I: Od początku do 1526 r.]. Akadémiai Kiadó. str. 79–187. ISBN 963-05-2661-1. Ferdinandy, Mihály (2000). III. Ottó, a szent császár [Otto III, Święty Cesarz]. Balassi Kiadó. ISBN 963-506-336-9. Fine, John V. A (1991). The Early Medieval Balkans: A Critical Survey from the Sixth to the Late Twelfth century. The University of Michigan Press. ISBN 0-472-08149-7. Font, Márta (2001). Koloman the Learned, King of Hungary (Nadzór: Gyula Kristó, tłum. Monika Miklán). Márta Font (Komisja Publikacyjna Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu w Pécsu). ISBN 963-482-521-4. Klaniczay, Gábor (2002). Holy Rulers and Blessed Princes: Dynastic Cults in Medieval Central Europe. Cambridge University Press. ISBN 0-521-42018-0. Kontler, László (1999).Millennium in Central Europe: A History of Hungary. Atlantisz Publishing House. ISBN 963-9165-37-9. Kosztolnyik, Z. J. (1981). Five Eleventh Century Hungarian Kings: Their Policies and their Relations with Rome. Boulder. ISBN 0-914710-73-7. Kristó, Gyula; Makk, Ferenc (1996). Az Árpád-ház uralkodói [Władcy dynastii Arpadów]. I.P.C. Könyvek. ISBN 963-7930-97-3. Lanzi, Fernando; Lanzi, Gioia (2004). Saints and Their Symbols: Recognizing Saints in Art and in Popular Images. Order of Saint Benedict. ISBN 0-8146-2970-9. László, Gyula (1996). The Magyars: Their Life and Civilisation. Corvina. ISBN 963-13-4226-3. Madgearu, Alexandru (2013). Byzantine Military Organization on the Danube, 10th–12th Centuries. Brill. ISBN 978-90-04-21243-5. Magaš, Branka (2007). Croatia Through History. SAQI. ISBN 978-0-86356-775-9. Makk, Ferenc (1994). I. (Szt.) László [I (Święty) Władysław]. W: Kristó, Gyula; Engel, Pál; Makk, Ferenc (red.). Korai magyar történeti lexikon (9–14. század) [Encyklopedia wczesnej historii Węgier (IX-XIV wiek)]. Akadémiai Kiadó. str. 394–396. ISBN 963-05-6722-9. Makk, Ferenc; Thoroczkay, Gábor (2006). Írott források az 1050–1116 közötti magyar történelemről [Pisemne źródła historii Węgier z lat 1050–1116]. I.P.C. Könyvek. ISBN 978-963-482-794-8. Manteuffel, Tadeusz (1982). The Formation of the Polish State: The Period of Ducal Rule, 963–1194 (tłum. i wproadzenie: Andrew Gorski). Wayne State University Press. ISBN 0-8143-1682-4. Robinson, I. S. (1999). Henry IV of Germany, 1056–1106. Cambridge University Press. ISBN 0-521-54590-0. Steinhübel, Ján (2011). "The Duchy of Nitra". W: Teich, Mikuláš; Kováč, Dušan; Brown, Martin D. (red.). Slovakia in History. Cambridge University Press. str. 15–29. ISBN 978-0-521-80253-6. Wiszewski, Przemysław (2010). Domus Bolezlai: Values and Social Identity in Dynastic Traditions of Medieval Poland (c. 966–1138). Brill. ISBN 978-90-04-18142-7. == Dalsze czytanie == ?? Berend, Nora; Urbańczyk, Przemysław; Wiszewski, Przemysław (2013). Central Europe in the High Middle Ages: Bohemia, Hungary and Poland, c. 900-c. 1300. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-78156-5. Szakács, Béla Zsolt (2006). "Between Chronicle and Legend: Image Cycles of St Ladislas in Fourteenth-Century Hungarian Manuscripts". In Kooper, Erik (red.). The Medieval Chronicle IV. Rodopi B.V. str. 149–176. ISBN 978-90-420-2088-7. Linki zewnętrzne

I. László (węg.) Szent László (węg.) Władysław I Święty (pol.) Święty Władysław (pol.) Ladislav I (chor.) Svätý Ladislav (slow.) Ladislav I. (słow.) Svatý Ladislav cz.) – Z bożej łaski król Węgier, Chorwacji i Dalmacji – Saint Ladislaus (Chronica Hungarorum) Poprzednik I. Géza Następca Koloman Dane biograficzne Dynastia Árpádowie (Arpadowie) Państwo {{{państwo}}} Urodziny ok.1040/8 Miejsce Kraków Śmierć 29 lipca 1095 Miejsce Nitra (Królestwo Węgier, obecnie Słowacja) Miejsce spoczynku Cathedral-Basilica of Nagyvárad (today Oradea, Romania) Ojciec I. Béla Matka Richeza or Adelaide of Poland Żona nieznana Żona Adelajda, córka Rudolfa, księcia Szwabii Dzieci Irena (Piroska), nieznaną z imienia córkę (żona Jarosława, księcia wołyńskiego) Zasługi {{{zasługi}}} Rezydencja {{{rezydencja}}} Lokalizacja {{{lokalizacja}}} Święty Władysław I I. (Szent) László król Kanonizacja 1192 przez Celestyna III Wspomnienie 30 czerwca Atrybuty anioł podający włócznię, chorągiew, krzyż, turban turecki Patron Węgier