Tekst źródłowy strony Jajce ostroma

[[Kategoria:0+]]
[[Kategoria:0p]]
[[Kategoria:Strony przetłumaczone z angielskiej Wikipedii]]
{{Uwaga|
|strona  = https://en.wikipedia.org/wiki/Siege_of_Jajce
|autorzy = https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Siege_of_Jajce&action=history
|nota    = angielski
}}

{|
 |-style="vertical-align:top;"
 |
{{Wojny węgiersko-tureckie}}
{|
|
|}

== Notka ==

'''Oblężenie Jajce''' w 1463 roku i było częścią wojen osmańsko-węgierskich. Zwycięstwo Węgier oznaczało powrót północnej części Bośni pod kontrolę Węgier (ich nominalnego zwierzchnika od wczesnego średniowiecza) oraz − wraz z odparciem wojsk osmańskich − ochronę terytoriów węgierskich w XV wieku.<ref name="Fodor10">Fodor (2000), s. 10.</ref>

== Tło ==

Począwszy od [[dieta|diety]] w Budzie w 1462 r. niektóre bośniacko-węgierskie twierdze graniczne były już strzeżone przez [[Królestwo|Królestwo Węgier]], a [[król Bośni]] [[Stjepan Tomašević]] został przyjęty jako jego wasal.<ref name="Bánlaky39">Bánlaky (1929), s. 39.</ref><sup>[''[[potrzebne źródło]]'']</sup> Król Bośni odmówił złożenia hołdu następnie Porcie. W rezultacie zarówno strona osmańska, jak i chrześcijańska rozpoczęły przygotowania do wojny.<ref name="Stavrides146">Stavrides (2001), s. 146.</ref>

[[File:Travnička tvrđava.jpg|left|150px|thumb|Forteca Travnik]]

Sułtan [[Mehmed II]] zebrał 150-tysięczną armię w Adrianopolis i wyruszył w rejon Dolnego Dunaju w kwietniu 1463 roku.<ref name="Fessler103">Fessler (1867), s. 103. ''(liczba z wyłączeniem piechoty i świtą)''</ref> W ramach ataku dywersyjnego rozkazał [https://en.wikipedia.org/wiki/Mihalo%C4%9Flu_Ali_Bey Ali Bey Mihaloğlu] najechać południowe części Królestwa Węgier. Bey przeszedł do [[Syrmia|Syrmii]], ale został odepchnięty przez [[Dengelegi Pongrác András|Andrása Pongrácza]] wysokiego podczaszego Węgier. Nagle wykonał flankowy ruch w kierunku centrum Węgier, aż dotarł do Temesvár, gdzie spotkał się z [[wojewoda|wojewodą Siedmiogrodu]] [[Dengelegi Pongrác János|János Pongrácza]] i został pokonany w zaciętej bitwie.<ref name="Borovszky357">Borovszky (1898), s. 357.</ref> Tymczasem [[Mehmed II]] zbliżył się do [[Travnik]]a, który oblegał. Następnie przeniósł się pod stolicę [[Bobovac]], która upadła w ciągu trzech dni. Stephen Tomašević radzony, aby okopał się w wysokich górach, lecz on zdecydował się wycofać do Jajce, a później do Ključ i spalił mosty na drogach.<ref name="Stavrides147">Stavrides (2001), s. 147.</ref> 

[[File:Bobovac 0352.jpg|left|150px|thumb|Pozostałości twierdzy Bobovac]]

[https://en.wikipedia.org/wiki/Turahano%C4%9Flu_%C3%96mer_Bey Turahanoğlu Ömer Bey] podążył swoim tropem, zdobywając Jajce bez walki i przedarł się do Ključ przez rzekę Sawę i okoliczne góry pomimo podmokłego terenu i ogólnie niedostępnego miasta. Widząc siebie w sytuacji bez wyjścia, Tomašević wysłał swoją żonę i matkę w podróż przez [[Raguza|Raguzę]] na Węgry w celu znalezienia schronienia.<ref> Villari (1904), s. 243.</ref> Ufortyfikował się w twierdzy Ključ. Po przybyciu Osmanowie podpalili miasto, zmuszając w ten sposób mieszkańców do poddania się w rozpaczy. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Veli_Mahmud_Pasza Mahmud Pasha Angelović] zaproponował królowi Bośni, by ten złożył przysięgę sułtanowi i skapitulował, w zamian obiecując mu bezpieczny odwrót. Musiał rozprowadzić tę umowę na pozostałych kapitanów fortu w ciągu 8 dni, w wyniku czego Porta otrzymała 70 miejscowości i milion florenów. Niezadowolony z tej umowy Mehmet zganił Mahmuda i polecił mu przetransportować króla Bośni na jego dwór. Tomašević został podwójnie skrzyżowany i pomimo przysięgi złożonej sułtanowi, ostatni władca Bośni został ścięty w Carevo Polje niedaleko Jajce.<ref name="Stavrides148">Stavrides (2001), s. 148.</ref>

Sułtan podzielił swoją armię ekspedycyjną na trzy części, jedną dowodzoną przez niego, drugą przez Ömera Beya i trzecią przez Mahmuda Paszę, i najechał na sąsiednie kraje, a także zakończył podbój Bośni.<ref name="Bánlaky60">Bánlaky (1929), ss. 60–61</ref><sup>[''[[potrzebne źródło]]'']</sup>

Ömer Bey skierował się ku Królestwu Chorwacji, a Mehmed skierował się w stronę [https://en.wikipedia.org/wiki/Duchy_of_St_Sava księstwa Świętego Sawy]. W Chorwacji Ömer Bey zderzył się i pokonał [[Pavao Špirančić]ia, [[ban Chorwacji|bana Chorwacji]] i jego świtę 800 ludzi.<ref name="Zinkeisen156"/><sup>[''[[potrzebne źródło]]'']</sup> Z pomocą bogomiłów, [https://en.wikipedia.org/wiki/Stjepan_Vuk%C4%8Di%C4%87_Kosa%C4%8Da Stjepan Vukčić Kosača] był w stanie wytrzymać przez krótki czas najazd Mehmeta, przed wysłaniem swojego najmłodszego syna jako zakładnika do Stambułu i oddaniem wszystkich swoich ziem na północ od fortu Blagaj Cesarstwu.{{odn|Bašagić|1900|p=20|ps=: U Hercegovini Mahmut paša je udario na nenadani otpor. Kršna zemlja Hercegovina sa golim brdima, tijesnim klancima i nepristupnim gradovima zadavaše turskom konjaništvu puno neprilika. Osim toga domaći bogumili junački su se borili uz svoga hercega i njegove sinove. Doduše Mahmut paša je dolinom Neretve sjavio do pod Blagaj i obsijedao ga; nu je li ga zauzeo ili je poslije nagodbe s hercegom predao mu se, nema sigurnih vijesti. Videći herceg Stjepan, da bez povoljna uspjeha, Mahmut paša ne će ostaviti Hercegovine, opremi najmlagjega sina Stjepana s bogatim darovima sultanu, da moli primirje. Na to Fatih ponudi, da gornju polovinu svojih zemlje ustupi Turskoj, a donju zadrži za se i za sinove. Mladoga Stjepana kao taoca zadrži u Carigradu, koji iza kratkog vremena pregje na islam pod imenom Ahmed beg Hercegović. Herceg Stjepan pristane na sultanovu ponudu, pa sklopi mir i ustupi Turcima svu gornju Hercegovinu do Blagaja. Na to Mahmud paša bude pozvan u Carigrad.}}

== Przesłanka ==

[[Mehmet II]] zdecydował się nie angażować w operacje zimowe i wycofał się, uprowadzając 100 000<sup>[''[[wątpliwe − do dyskusji]]'']</sup> jeńców i pozostawiając Mimerta (Minnet) Beya na czele w Bośni.<ref name="Zinkeisen156">Zinkeisen (1854), s. 156.</ref><sup>[''[[potrzebne źródło do weryfikacji]]'']</sup> Nie miał też innego wyboru, ponieważ jego konie były wyczerpane a linie zaopatrzeniowe były nieefektywne.<ref name="Hunyadi179">Hunyadi (2001), s. 179.</ref>

Król [[Maciej Korwin]] wysłał kilka tysięcy ''kościelnych'' armii do Doliny Dolnej Sawy i Czarną Armię dowodzoną przez [[Dengelegi Pongrác János|Jana Pongrácza de Dengelega]] i uzupełnionej przez [[Szekler]]ów do wioski [[Keve]]. Maciej miał wielu czeskich najemników. Wysłał również garnizon do swojego adriatyckiego poddanego, [[Republika Raguzy|Republiki Ragusy, jako środek zapobiegawczy.<ref name="Villar245">Villari (1904), s. 245.</ref> Mianował także ambasadorów w Signorii Wenecji i u papieża [[Pius II|Piusa II]], którzy obiecali pomoc finansową, Stolica Apostolska przyznała kwotę wystarczającą na opłacenie służby wojskowej 1000 kawalerzystów.<ref name="Bánlaky56">Bánlaky (1929), ss. 56–57</ref><sup>[''[[potrzebne źródło do weryfikacji]]'']</sup> na rok. Wenecja zaoferowała 20000 dukatów na obronę przed armią osmańską. Maciej nakazał wszystkim zbędnym promom transportowym popłynąć do punktu zbornego w [[Petrovaradin]]ie. Maciej szukał długoterminowego sojuszu z Wenecją. 12 września, tuż przed rozpoczęciem ataku, w obozie w Petrovaradinie spotkali się Maciej i wenecki mówca [https://it.wikipedia.org/wiki/Giovanni_Emo_(1419-1483) Giovanni Emo].<ref name="Thallóczy93" /> Warunki były następujące:<ref name="Thallóczy93" />

* Tworzony jest wzajemny sojusz obronny i ofensywny przeciwko Turkom
* Nie będą zawierane pokoje bez wiedzy drugiej strony
* [[Republika Wenecka]] zapewnia 40 galer i wysyła na wojnę wszystkich swoich kapitanów [[Dalmacja]] i [[Peloponez]] 
* Zaangażowane strony nie będą naruszać integralności terytorialnej drugiej strony

[https://en.wikipedia.org/wiki/Duchy_of_St_Sava Księstwo Świętego Sawy] wahało się między Osmanami, Wenecją i Węgrami, komu się poddać. W październiku podjęło decyzję o poddaniu się Wenecji. Będąc już sojusznikiem Węgier, Doża Wenecji, [https://pl.wikipedia.org/wiki/Cristoforo_Moro Cristoforo Moro] spokojnie odpowiedział, że Węgry podjęły już niezbędne kroki w celu uwolnienia Bośni, jej armie wkroczyły do Bośni i oblegały Jajce, a także inne fortece. Po wydarzeniach [https://en.wikipedia.org/wiki/Stjepan_Vuk%C4%8Di%C4%87_Kosa%C4%8Da Stjepan Vukčić Kosača] poddał się Maciejowi, który przyjął jego gotowość. W zamian [https://en.wikipedia.org/wiki/Vladislav_Hercegovi%C4%87 Vladislav Hercegović] awansował na węgierskiego chorążego i zapewnił majątek Stjepana. Ten pomocniczy sojusz został podpisany 6 grudnia.<ref name="Thallóczy103">Thallóczy (1915), p. 103</ref>

== Skład armii ==

[[Kállay V. János]],{{odn|Nagy|1868|p=427}} [[ParlagiGyörgy ]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Kállay I. Pál]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} ''[[prepozytor]]'' [[Bak Gaspar]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Geréb Mátyás]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Gerendi István]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [https://en.wikipedia.org/wiki/Vladislav_Hercegovi%C4%87 Vladislav Hercegović],{{odn|Thallóczy|1915|p=102}} [[Drágffy Bertalan]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Vitovec János]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Dengelegi Pongrác János|Pongrácz János]] ''de Dengeleg'',{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Martin Frankopan]],{{odn|Thallóczy|1915|pp=95, 97}} [[Stjepan Frankopan]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Szapolyai Imre]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Újlaki V. Miklós]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} [[Országh Mihály]] ''de Guthi'',{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} biskup [[Vitéz János]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} biskup [[Janus Pannonius]],{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} i [[Nagyváradi István]].{{odn|Thallóczy|1915|p=97}} to dowódcy armii węgierskiej [[Maciej|Macieja Korwina]], 

Dowódcami armii osmańskiej byli: [https://en.wikipedia.org/wiki/Minneto%C4%9Flu_Mehmed_Bey Mehmed Bey Minnetoğlu],{{odn|Tursun Beg|1978|p=54}} [[Ilyas Bey]],<ref>{{harvnb|Tursun Beg|1978|p=54}}, {{harvnb|Thallóczy|1915|p=105}}</ref> [[Yusuf Bey (Ottoman)|Yusuf Bey]],{{odn|Thallóczy|1915|p=101–107}} i Mustafa Bey,{{odn|Bánlaky|1929|p=66}} oraz inni.

== Oblężenie pierwsze ==

[[File:Jajce-pano.jpg|400px|thumb|left|Dzisiejsza twierdza Jajce i okoliczne miasto]]

Maciej rozdzielił swoją armię na dwie części. Pierwsza, prowadzona przez Imre Szapolyaia, zbliżała się do Jajce od północy wzdłuż rzeki Vrbas, druga, prowadzona przez samego Korwina, ciągnęła broń oblężniczą i wybrała sieć utwardzonych dróg (kaldrma) z północnego zachodu do Ključ, wyzwalając każde z napotkanych miast. Mianował Jánosa Pongrácza de Dengelega na nadzorcę zaopatrzenia i rektora Gaspara Baka z Berend na dysponenta amunicji i machin oblężniczych. Trzeci kontyngent został zwerbowany w Chorwacji, przybył więc od zachodu z kierunku Bihać i dowodził nim [[Martin Frankopan]]{{odn|Thallóczy|1915|p=95}}, natomiast posiłki z Księstwa Świętego Sawy blokowały Jajce od południa (Prozor, Donji Vakuf). W listopadzie{{odn|Thallóczy|1915|p=103}} Maciej dotarł do miasta w czterodniowym marszu (4 lub 5), co uważa się za dość szybki postęp, jeśli chodzi o stan infrastruktury średniowiecznej. Po niedawnym sukcesie wśród ludności Bośni, Maciej spodziewał się lokalnego wsparcia<sup>[''[[wątpliwe − do dyskusji]]'']</sup> i w ten sposób natychmiast zaatakował miasto Jajce w dniach 5–6 października, zdobywając je za pierwszym razem. Po krótkiej walce garnizon osmański zamknął się w twierdzy.{{odn|Thallóczy|1915|pp=94–96}}

Oblężenie prawdopodobnie rozpoczęło się u zbiegu Pliva-Vrbas, a machiny oblężnicze zostały zainstalowane w półkolu Carevo Polje-Borci-Baščeluci. Armaty mogły spowodować niewielkie uszkodzenia ścian, ponieważ ich zasięg ognia wahał się od 300 do 900 metrów, co było również zasięgiem broniącym się przez osmańskich łuczników. Korwin wezwał swoje wojska, wysyłając listy o darowiźnie ziemi tym, którzy '''ocaleją''' w bitwie. Aby oficjalnie wprowadzić te darowizny, założył w obozie własną kancelarię, która nimi zarządzała. W dniu planowanej generalnej ofensywy kapitanowie twierdzy wezwali do rozmów kapitulacyjnych, które doprowadziły do porozumienia jeszcze tego samego dnia. Według Thallóczyego ci, którzy chcieli odejść, mogli to zrobić bez swoich niewolników, podczas gdy reszta mogła dołączyć do Czarnej Armii; około 400 żołnierzy zdecydowało się na wstąpienie do armii węgierskiej, w tym kapitan Yusuf Bey.<ref name="Thallóczy101">Thallóczy (1915), ss. 101–107</ref><sup>[''[[nierzetelne źródło?]]'']</sup>

== Następstwa ==

Mniejsze forty w regionie zostały szybko odzyskane i zreorganizowane w ramach węgierskiego [[Banat Jajce|banatu Jajce]].<sup>[''[[wątpliwe]]'']</sup><ref name="Villar251" /><ref name="Thallóczy101" />

Główny korpus armii osmańskiej oblegał Jajce w lipcu 1464 r., ale obrona węgierska przetrwała do odwrotu osmańskiego we wrześniu 1464 r. z powodu zbliżania się wojsk węgierskich.<ref>Zsolt Hunyadi; József Laszlovszky; Central European University. Dept. of Medieval Studies (2001). ''[https://books.google.com/books?id=1m4fbJyQ4pkC&pg=PA182 The Crusades and the Military Orders: Expanding the Frontiers of Medieval Latin Christianity]''. Central European University Press. s. 182. {{ISBN | isbn = 978-963-9241-42-8}}.</ref>
 
Maciej Korwin mianował Jánosa Székely de Hídvég nowym kapitanem, a Imre Szapolaia gubernatorem Bośni.<ref name="Thallóczy101" /> Vladislav Hercegović otrzymał żupanie Gornji Vakuf-Uskoplje i Prozor-Rama.<ref name="Thallóczy103" />

Król Maciej podarował również fortecę Medvedgrad [[Frangepan]]om za ich zasługi w oblężeniu.<ref name="Thallóczy336">Thallóczy (1915), s. 336.</ref> István Gerendi uratował mu życie, kiedy podczas oblężenia zastrzelił zbłąkanego Turka i tym samym otrzymał prawo do noszenia osobistego herbu.<ref name="Thallóczy97">Thallóczy (1915), s. 97.</ref>

Konflikt wenecko-osmański przerodził się w [https://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman%E2%80%93Venetian_War_(1463%E2%80%931479) wojnę osmańsko-wenecką].<ref name="Setton250" />

|
{{infobox military conflict
| conflict    = Opsada Jajca (bos.)<br>Yayçe Kuşatması (tur.)
|nazwa_oryginalna = Oblężenie Jajce (1463)
|epoka = średniowiecze
| partof      = węgiersko-tureckie wojny
| image       = 
| caption     = 
| date        = [[23 września|23]]-[[25 grudnia]] [[1463]]
| place       = [[forteca Jajce]], [[Królestwo Bośni]]
|casus = 
| territory   = Węgry włączają Jajce i 60 innych mniejszych osad do nowo powstałego [[Banat Jajce|banatu Jajce]]<ref name="Villar251" />
| result      = węgierski zwycięstwo
| combatant1  = 
[[File:Coa Hungary Country History Mathias Corvinus (1458-1490) big.svg|22px]] [[Królestwo Węgier]]<br />
[[File:Flag of Most Serene Republic of Venice.svg|22px]] [[Republika Wenecka]]<br>
[[File:Flag of the Duchy of Saint Sava.svg|22px]] [[Księstwo Hercegowiny|Księstwo Św. Sawy]]<br>
[[File:Coat of arms of Kingdom of Bosnia.svg|22px|]] [[Królestwo Bośni]]<br>
[[File:Republic of Dubrovnik Flag.png|25px]][[Republika Raguzy]]<br>      <small>(logistyka, zaopatrzenie)</small><ref name="Villar251">Villari (1904), s. 251.</ref><br> czescy najemnicy husyccy
| combatant2  = [[File:Flag of the Ottoman Empire (1453-1844).svg|25px]] [[Imperium Osmańskie]]
| commander1  = [[Maciej Korwin]]
| commander2  = [https://en.wikipedia.org/wiki/Minneto%C4%9Flu_Mehmed_Bey Minnetoğlu]
| units1      = [[Czarna Armia]]<br>[https://pl.wikipedia.org/wiki/Arsena%C5%82_w_Wenecji Arsenał w Wenecji]
| units2      = [[armia osmańska]]
| strength1   = 4.000 zbrojnych<br>   (<small>szacunek Settona</small>)<ref name="Setton250">Setton (1978), s. 250.</ref><br>25.000<br>   (<small>szac. Bánlakyego</small>)<ref name="Bánlaky66">Bánlaky (1929), s. 66.</ref><sup>[[brak źr.]]</sup><br>14.000 kawalerii<br>5.000 piechoty<br>   (<small>szacunek Tošicia </small>)<ref name="Tosic2">Tošić (2002), s. 2.</ref><br>40 galer weneckich<br>   <small>(patrz uwaga)</small><ref name="Thallóczy93">Thallóczy (1915), s. 93.</ref>
| strength2   = 7.000<br>   (<small>szac. [https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_D%C5%82ugosz Długosza]</small>)<ref name="Bánlaky66" /><sup>[[brak źr.]]</sup><br>400<br>   (<small>szac. [https://en.wikipedia.org/wiki/Ignaz_Aurelius_Fessler Fesslera]</small>)<ref name="Bánlaky66" /><sup>[[brak źr.]]</sup><br>1.5÷2.0000 <small><br>   (szacunki [https://pl.wikipedia.org/wiki/Lajos_Thall%C3%B3czy Thallóczyego]</small>)<ref name="Thallóczy102">Thallóczy (1915), s. 102.</ref>
| casualties1 = nieznane
| casualties2 = nieznane
|lokalizacja = 
|mapa = 
|opis mapy = 
| notes       = Wenecja rozpoczęła operację dywersyjną na Morzu Jońskim, ale nie brała udziału w oblężeniu.
| campaignbox = {{Campaignbox Ottoman-Hungarian War}}
}}
|}

== Oblężenie drugie ==
{|
|
|}

{|
 |-style="vertical-align:top;"
 |

Główne oddziały armii osmańskiej oblegały Jajce w lipcu, ale to, co pozostało z obrony Bośni, przetrwało do odwrotu osmańskiego we wrześniu 1464 roku z powodu zbliżania się wojsk węgierskich.{{odn|Hunyadi|Laszlovszky|2001|p=182}}<ref name="Ćirković-Istorija">{{cite book |author1=Sima M. Ćirković |authorlink1=Sima Ćirković |title=Istorija srednjovekovne bosanske države |date=1964 |publisher=Srpska književna zadruga |page=334 |url=https://books.google.com/books?id=PO02AAAAMAAJ&q=editions:OQ9SR41mPXUC |language=sr}}</ref>

Jajce został przekazany Węgrom w grudniu 1463 roku, po oblężeniu, które nastąpiło po ofensywie Macieja Korwina na Bośnię pod koniec września 1463 roku.{{odn|Setton|1978|p=250}} Mówi się, że Korwinowi udało się przejąć sześćdziesiąt miejscowości w Bośni, z których wiele zostało ufortyfikowanych.{{odn|Setton|1978|p=250}} W lipcu i sierpniu 1464 r. sułtan [[Murad II]] osobiście rozkazał oblężeniu odbić Jajce.{{odn|Setton|1978|p=250}} Według C. Imbera armia osmańska prawdopodobnie wyruszyła z Edirne pod koniec maja, „ponieważ Malipiero datuje oblężenie Jajce na okres od 10 lipca do 24 sierpnia, a Enveri [...] mówi również, że rozpoczęło się w lipcu”.{{odn|Imber|1990|p=190}}

Węgierska obrona oparła się atakowi, gdyż wiadomość o zbliżającym się Korwinie znad Sawy dotarła do armii osmańskiej i zmusiła Murada II do porzucenia bagażu, zrzucenia armat do rzeki i wycofania się do Sofii w sierpniu{{odn|Setton|1978|p=250}} lub wrześniu{{odn|Hunyadi|Laszlovszky|2001|p=182}}, gdzie armia zimowała.<ref name="KermeliÖzel2006">{{cite book|author1=Eugenia Kermeli|author2=Oktay Özel|title=The Ottoman empire: myths, realities and 'black holes' : contributions in honour of Colin Imber|url=https://books.google.com/books?id=5jYtAQAAIAAJ|year=2006|publisher=Isis|isbn=978-975-428-322-8}}</ref>

Mehmed Bey Minnetoğlu został mianowany gubernatorem Bośni po tym drugim oblężeniu Jajce.{{odn|Šabanović|1959|p=40}}
|
{{Infobox military conflict
| conflict    = Oblężenie Jajce (1464)
|nazwa_oryginalna = Hrvatsko-ugarska opsada Jajca (chor.)<br>Jajce ostroma (węg.)<br>Opsada Jajca (bos.)<br>Yayçe Kuşatması (tur.)
|epoka = średniowiecze
| width       = 
| partof      = 
| image       = 
| caption     = 
| date        = [[lipiec]] – [[wrzesień]] [[1464]]
| place       = [[forteca Jajce]]
|casus = 
| coordinates = 
| map_type    = 
| map_relief  = 
| latitude    = 
| longitude   = 
| map_size    = 
| map_marksize = 
| map_caption = 
| map_label   = 
| territory   = 
| result      = Odwrót Osmanów
| status      = 
| combatants_header = 
| combatant2  = {{flagicon image|Tughra_of_Murad_II.JPG}} [[Imperium Osmańskie]]
| combatant1  = [[File:Flag_of_Matthias_I_of_Hungary_%28variant%29.svg|32px]] [[Królestwo Węgier]]
| commander2  = [https://en.wikipedia.org/wiki/Murad_II Murad II]
| commander1  = dowódca fortecy
| units1      = 
| units2      = garnizaon
| strength1   = nieznane
| strength2   = nieznane
| casualties1 = nieznane
| casualties2 = nieznane
|lokalizacja = 
|mapa = 
|opis mapy = 
| notes       = 
| campaignbox = {{Campaignbox Bosnian-Ottoman Wars (Medieval)}} {{Campaignbox Ottoman–Hungarian War}}
}}
|}

== Referencje ==

=== Przypisy ===
{{izvori}}

=== Bibliografia ===

* {{cite book |odn = tak |editor-last=Setton |editor-first=Kenneth Meyer |editor2=Hazard, Harry W. |editor3=Zacour, Norman P. |title=A History of the Crusades, Vol. VI: The Impact of the Crusades on Europe | chapter=The Ottoman Turks and the Crusades, 1451–1522 | publisher=University of Wisconsin Press | rok=1969 | isbn=978-0-299-10744-4 | url=https://books.google.com/books?id=TKaPrQPFIAMC}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first=Ludwig 
  |nazwisko= Thallóczy
  |author-link = Ludwig Thallóczy
  |title = Jajcza (bánság, vár és város) története 1450–1527
  |trans-title=Jajce (Banate, fort and city) history 1450–1527
  |publisher = Hornyánszky Viktor cs. és kir. udv. könyvnyomdája [Históriaantik Könyvesház Kiadó, reprint]
  |location = [[Budapest]], Hungary
  |url = https://archive.org/details/jajczabnsgv00thal
  |access-date =11 July 2011
  |rok= 1915
  |language = hu
  |isbn = 978-2-253-05575-4
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first=Iván 
  |nazwisko= Nagy
  |author2-first=Stephen |author2-last=Friebeisz
  |title = Magyarország családai czimerekkel és nemzékrendi táblákkal, volume 2.
  |trans-title=Heraldry of the (noble) families of Hungary with genealogical tables, 2. book
  |publisher = Ráth Mór, [Helikon Kiadó, reprint]
  |location = [[Pest, Hungary|Pest]], Hungary
  |url = https://archive.org/details/magyarorszgcsal02friegoog
  |access-date =11 July 2011
  |rok= 1868
  |orig-date = 1857 
  |language = po węgiersku
  |edition = 7th
  |isbn = 963-207-774-1
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first=József 
  |nazwisko=Bánlaky
  |title = A magyar nemzet hadtörténelme
  |trans-title=Military history of the Hungarian nation
  |url = http://mek.oszk.hu/09400/09477/html/0011/830.html
  |access-date  =27 June 2011
  |publisher = Grill Károly Könyvkiadó vállalata
  |location = [[Budapest]], Hungary
  |rok= 1929
  |language = po węgiersku
  |isbn = 963-86118-7-1
  |chapter = 11. Az 1463. évi délvidéki és boszniai hadjárat. Az ugyanezen évi tolnai országgyűlés határozatai.
  |trans-chapter=The campaign of 1463 in Bosnia. The measures of the diet of Tolna in the same year.
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first =  Luigi 
  |nazwisko= Villari
  |title = The republic of Ragusa : an episode of the Turkish conquest
  |url = https://archive.org/details/republicragusaa00villgoog
  |access-date  =11 July 2011
  |publisher = J.M. Dent & Co. [Kessinger Publishing, reprint]
  |location = London, United Kingdom
  |rok= 2007
  |orig-rok= 1904
  |isbn = 978-1-4326-4038-5
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first = Ignaz Aurelius 
  |nazwisko= Fessler
  |author-link = Ignaz Aurelius Fessler
  |title = Geschichte von Ungarn
  |trans-title=History of Hungary
  |url = https://archive.org/details/geschichtevonung03fessuoft
  |access-date  =11 July 2011
  |publisher = [[Friedrich Arnold Brockhaus]]
  |location = [[Leipzig]], Germany
  |rok= 1867
  |language = po niemiecku
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first = Samu 
  |nazwisko= Borovszky
  |author2=János Sziklay |author3=Dezső Csánki
   |title = Magyarország vármegyéi és városai
  |trans-title=Countries and towns of Hungary
  |publisher = Országos Monográfia Társaság 
  |location = [[Budapest, Hungary]]
  |url = http://mek.oszk.hu/09500/09536/html/0024/14.html
  |language = po węgiersku
  |access-date =11 July 2011
  |chapter = A mohácsi vésztől napjainkig
  |rok= 1898
  |isbn = 963-9374-91-1
  |trans-chapter=from the Battle of Mohács to present day
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first = Théoharis 
  |nazwisko= Stavrides
  |title = The Sultan of vezirs: the life and times of the Ottoman Grand Vezir Mahmud Pasha Angelovic (1453–1474)
  |publisher = Koninklijke Drill 
  |location = [[Leiden]], Netherlands
  |url = https://books.google.com/books?id=ptXG0uA70lAC
  |chapter = III. 1463: Campaigns in Bosnia and the Morea
  |rok= 2001
  |isbn = 90-04-12106-4
}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first = Johann Wilhelm 
  |nazwisko= Zinkeisen
  |author2=Johannes Heinrich Möller 
   |title = Geschichte des osmanischen Reiches in Europa
  |trans-title=History of the Ottoman Empire in Europe
  |publisher =  Friedrich Andreas Perthes
  |location = [[Hamburg]], Germany
  |url = https://archive.org/details/geschichtedesosm02zinkuoft
  |language = po niemiecku
  |access-date =12 July 2011
  |chapter = II. Das Reich auf der Höhe seiner Entwicklung
  |trans-chapter=The empire at the height of its development
  |rok= 1854
}}
* {{Cite book |odn = tak |editor-last1=Fodor|editor-first1=Pál|editor-last2=Dávid|editor-first2=Géza|title=Ottomans, Hungarians, and Habsburgs in Central Europe: The Military Confines in the Era of Ottoman Conquest|rok=2000|url=https://books.google.com/books?id=V9vom-ZAElcC|publisher=BRILL|isbn=9004119078}}
*{{cite book
  |odn = tak 
  |first = Zsolt 
  |nazwisko= Hunyadi
  |author2=József Laszlovszky
   |title = The Crusades and the military orders: expanding the frontiers of medieval Latin Christianity
  |publisher = Central European University Press
  |location = Budapest, Hungary
  |url = https://books.google.com/books?id=1m4fbJyQ4pkC
  |isbn = 963-9241-42-3
  |chapter = XVI.
  |rok= 2001
}}
*{{cite book |odn = tak |nazwisko=Mihailović | first=Konstantin |title=Memoirs of a Janissary|url=https://books.google.com/books?id=yjxpAAAAMAAJ|rok=1975|publisher=Published under the auspices of the Joint Committee on Eastern Europe, American Council of Learned Societies, by the Department of Slavic Languages and Literatures, University of Michigan}}
*{{cite book|odn = tak |author=Tursun Beg|title=The History of Mehmed the Conqueror|url=https://books.google.com/books?id=TguQAAAAIAAJ|rok=1978|publisher=Bibliotheca Islamica|isbn=978-0-88297-018-9}}
*Đuro Tošić (2002) (in Serbian, Summary in English) [http://www.filozof.org/pdf%20format/zbornik2/Djuro%20Tosic.pdf Učešće Kosača u oslobođenju Jajca od Turaka 1463. godine [Role of the Kosača family in the 1463 liberation of Jajce<nowiki>]</nowiki>] (pdf), 'Četvrti naučni skup istoričara u Gacku: Kosače – osnivači Hercegovine', "Srpska proza danas. Kosače – osnivači Hercegovine (Zbornik radova)", SPKD Prosvjeta Bileća, SPKD Prosvjeta Gacko, Fond 'Vladimir i Svetozar Ćorović' Beograd, Bileća-Gacko-Beograd. Retrieved 14 July 2011.
* {{cite book | odn = tak| author-link = Safvet-beg Bašagić | first = Safvet-beg | nazwisko = Bašagić | title = Kratka uputa u prošlost Bosne i Hercegovine, od g. 1463-1850 | rok= 1900 | language = po serbochorwacku | url = https://archive.org/details/kratkauputaupro00bagoog | access-date = 2013-01-21}}

== Źródła ==
*{{cite book|first=Colin |last=Imber|title=The Ottoman empire: 1300-1481|url=https://books.google.com/books?id=lIppAAAAMAAJ|year=1990|publisher=Isis|isbn=978-975-428-015-9|page=190}}
*{{Cite book |last1=Hunyadi |first1=Zsolt |last2=Laszlovszky |first2=József |year=2001 |title=The Crusades and the Military Orders: Expanding the Frontiers of Medieval Latin Christianity |publisher=Central European University Press. Dept. of Medieval Studies | isbn=963-9241-42-3 }}
* Setton, Kenneth M. (1978). ''[https://books.google.com/books?id=0Sz2VYI0l1IC The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume II: The Fifteenth Century]''. Philadelphia: The American Philosophical Society. s. 250–. {{ISBN | isbn = 0-87169-127-2}}.
*{{cite book|last=Šabanović|first=Hazim|title=Bosanski pašaluk: postanak i upravna podjela|url=https://books.google.com/books?id=kkQQAAAAIAAJ|year=1959|publisher=Oslobodenje}}
*{{cite book|author1=Zsolt Hunyadi|author2=József Laszlovszky|author3=Central European University. Dept. of Medieval Studies|title=The Crusades and the Military Orders: Expanding the Frontiers of Medieval Latin Christianity|url=https://books.google.com/books?id=1m4fbJyQ4pkC&pg=PA182|year=2001|publisher=Central European University Press|isbn=978-963-9241-42-8|pages=182–}}

== Zobacz także ==
*[https://en.wikipedia.org/wiki/Ottoman%E2%80%93Venetian_War_(1463%E2%80%931479) Osmańsko–wenecka wojna (1463–1479)]

{{SORTUJ:Oblężenie Jajce 1464}}

[[Kategoria:Oblężenia]]
[[Kategoria:Bitwy]]
[[Kategoria:Bitwy Czarnej Armii]]
[[Kategoria:Bitwy Imperium Osmańskiego]]
[[Kategoria:Bitwy w historii Chorwacji]]
[[Kategoria:Bitwy w historii Bośni]]
[[Kategoria:Harvnb]]
[[Kategoria:sfn...odn]]