II. János magyar király

Z Europa Środkowa
(Przekierowano z Jan II Zygmunt Zápolya)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Szapolyai János Zsigmond (pol. Jan Zygmunt, słow. Ján II. Žigmund Zápoľský, rum. Ioan Sigismund Zápolya) (* 7 lipca 1540 w Budzie, † 14 marca 1571 w Gyulafehérvár, obecnie Alba Iulia) – pierwszy książę Transylwanii, antykról Węgier w latach 1559–1571.

Syn króla węgierskiego, Jana Zápolyi oraz Izabeli Jagiellonki, córki króla Polski Zygmunta I Starego. Już w 1540 roku, na zgromadzeniu narodowym w Rákos, wybrano go następcą tronu jako Jana II, ale nie koronowano. Jego władza obejmowała wschodnie rejony kraju.

25 maja 1541 roku, prawdopodobnie na skutek wstawiennictwa Roksolany, sułtan Sulejman Wspaniały przekazał Transylwania Janowi Zygmuntowi – swemu „przybranemu synowi”. W jego imieniu do 1551 roku władzę w Transylwanii sprawował brat Jerzy Martinuzzi (węg. Martinuzzi Fráter György) – biskup Wielkiego Waradynu (obecnie Oradea), a następnie przeszła ona w ręce Izabeli, która sprawowała władzę aż do swojej śmierci w 1559 roku. Jan II Zygmunt był wykształconym człowiekiem, mówił ośmioma językami, był miłośnikiem książek, finansował pobyt Bálinta Bakfarka w Transylwanii.

Swoboda wyznania

Jan Zygmunt był wychowywany jako katolik. Pod wpływem swojego lekarza nadwornego, Jerzego Blandraty, przeszedł na luteranizm, a następnie na kalwinizm. W dorosłym życiu znaczny wpływ wywarł na niego Ferenc Dávid, który przyczynił się do tego, że Jan Zygmunt zmarł jako unitarianin. Istotnym posunięciem władcy było ogłoszenie wolności wyznania, do czego doszło w 1568 roku, podczas zgromadzenia narodowego w Turda. W ten sposób reformacja w Transylwanii umocniła się i uformował się system czterech akceptowanych wyznań, w którym katolicy, luteranie, kalwini i unitarianie mieli taki sam status.

Umocnienie Księstwa Transylwańskiego

Sarkofag Jana II Zygmunta Zápolyi w katedrze św. Michała w Alba Julia

W 1562 roku doszło do krwawego stłumienia buntu Seklerów. W 1566 roku Jan Zygmunt otrzymał od sułtana Sulejmana dokument-przymierze (węg. szövetség-levél), który dawał mieszkańcom Transylwanii prawo do swobodnego wyboru władcy. Na mocy układu w Spirze z 1570 roku Jan Zygmunt zrzekł się tytułu królewskiego i jako pierwszy używał tytułu księcia Transylwanii. Kształtował się kierunek polityki zagranicznej, zgodnie z którym Transylwania tylko wówczas mógł żyć w pokoju, jeśli będzie tolerować „przyjaźń” zarówno Habsburgów, jak i Turków (polityka lawirowania między Habsburgami a sułtanem). Za panowania Jana Zygmunta ukształtował się zasięg wpływów władzy książęcej w Transylwanii. Językiem prawodawstwa był język węgierski.

Jan Zygmunt zmarł 14 marca 1571 roku, w cztery dni po ratyfikacji układu w Spirze. Wraz z jego śmiercią wymarł ród Zápolyich.

Linki zewnętrzne

Szapolyai János Zsigmond (węg.)
Jan Zygmunt (pol.)
Ján II. Žigmund Zápoľský (słow.), Ioan Sigismund Zápolya (rum.)
król Węgier, książę Transylwanii
ilustracja
wizerunek herbu
król Węgier
Okres od 1540
do 1570
Koronacja Rex electus non coronatus
(Król wybrany nie koronowany)
Poprzednik Jan Zápolya
Następca zrzeczenie się tytułu króla Węgier na rzecz Maksymiliana II
książę Transylwanii
Okres od 1570
do 1571
Poprzednik hrabia Transylwanii
Jan Zápolya
Następca Stefan Batory
Dane biograficzne
Dynastia Zápolyowie
Państwo Księstwo Transylwanii
Urodziny 7 lipca 1540
Śmierć 14 marca 1571
Miejsce spoczynku Katedra św. Michała w Alba Julia
Ojciec Jan Zápolya
Matka Izabela Jagiellonka