Jasenie

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Jasenie (pol. Jasenie, węg. Jecenye) – wieś na Słowacji, w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Brezno.

Położenie

Wieś położona jest w tzw. Dolinie Górnego Hronu, po prawej (orograficznie) stronie doliny rzeki Hron, u południowych podnóży Niżnych Tatr. Jej zabudowania leżą w dolinie Jaseniańskiego Potoku. Zwarta zabudowa rozpoczyna się nieco poniżej zbiegu dolin Jaseniańskiej i Łomnistej i kończy ok. 2 km niżej, przy granicy z wsią Predajná. Kataster wsi sięga aż po główny grzbiet Niżnych Tatr w rejonie Wielkiej Hali, Latiborskiej Hali i Dziurkowej i obejmuje obydwa zbocza długiej Doliny Jaseniańskiej.

Historia

Badania archeologiczne wskazują na osadę z czasów rzymskich. Nie wyklucza się ciągłości osadnictwa aż do czasów nowożytnych. Najstarsze niekwestionowane dane o średniowiecznej osadzie górniczej Jasenie pochodzą z dokumentu Zygmunta z 1424 r.[1], choć możliwe jest, że dane z 1250 r. o pewnej osadzie Jechene odnoszą się do tego niej. Należała do feudalnego „państwa” z siedzibą na zamku w Lupczy.

W roku 1455 wieś wzmiankowana jest pod nazwą Jezen, od 1465 r. Udokumentowano ją jako Jassena, w 1512 r. Nazywano ją Jesene. Od XV wieku dominuje jednak nazewnictwo, które etymologicznie wywodzi się od nazwy jesionu. Przedsiębiorcy z Bańskiej Bystrzycy wydobywali tu metale szlachetne (złoto i srebro) do XVI wieku.

Od XVII do XIX w. działała tu prymitywna huta żelaza, a do 1904 r. funkcjonowała huta szkła. Mieszkańcy pracowali w lokalnych firmach, zajmowali się hodowlą i hodowlą owiec. W XIX i XX wieku szeroko rozpowszechnione było koronkarstwo.W 1828 r. wieś liczyła 102 domy i 785 mieszkańców.

W części Kramlištie, która powstała w XVIII wieku jako osada komorów została zbudowana w połowie XIX wieku. huta szkła, produkująca szkło w arkuszach / przestała istnieć w 1904 roku /. W latach 1923 - 1925 wybudowano elektrownię. Na obszarze katastralnym wsi wydobywano rudę antymonu przetwarzaną w Wajskowej. W miejscowej części Kramlištie działał tartak parowy, który dawał mieszkańcom możliwość pracy. W latach po II wojnie światowej w dolinach ponad wsią poszukiwano rud metali oraz prowadzono próby wydobycia antymonitu.

Wieś aktywnie uczestniczyła w SNP.

Populacja

Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 1188 osób, w tym 598 kobiet i 590 mężczyzn[2].

W 2001 roku pod względem narodowości i przynależności etnicznej 99,64% mieszkańców stanowili Słowacy, a 0,27% Czesi[3].

Wyznanie

Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[3]:

Kultura i atrakcje

Pomniki

Kościół pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej
  • Kościół rzymskokatolicki pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej, jednonawowa barokowa budowla z wielobocznym zakończeniem prezbiterium i wieżą wtopionej w bryłę kościoła, pierwotnie z XVII wieku. Kościół został znacznie odrestaurowany jako późnobarokowy w 1765 i 1897 roku.[4] Fasada główna kościoła podzielona jest dwoma parami charakterystycznych pilastrów.
  • Dzwonnica wiejska, budynek murowany na planie kwadratu z XVIII wieku, przebudowany w 1835 roku.[5]

Linki zewnętrzne

Jasenie
wieś
Jasenie - baroková zvonica.JPG
Dzwonnica
Państwo Słowacja Słowacja
Kraj Banskobystrický kraj
Okres Brezno
Region Horehronie
Powierzchnia 86,29 km² (8629 ha) [6]
Populacja 1 175 (31. 12. 2020) [7]
Gęstość 13,62 os./km²
Pierwsza pisemna
wzmianka
1424
Starosta Marek Kordík[8] (KDH)
PSČ 976 75
ŠÚJ 508705
EČV BR
Tel. kierunkowy +421-48
Adres
siedziby urzędu
Horná 234
Adres e-mail poslať email
Telefón 048/619 21 23
Fax 048/619 21 23
Położenie gminy na Słowacji
Red pog.svg
Położenie gminy na Słowacji
Położenie gminy w granicach Banskobystrického kraja
Red pog.svg
Położenie gminy w granicach Banskobystrického kraja
Wikimedia Commons: Jasenie
Strona: jasenie.sk
Portal mapowy GKU: mapa katastralna
WMA button2b.png 48°50′11″S 19°27′28″V

Przypisy

  1. Statystyki ogólne miejscowości (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
  2. Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  3. 3,0 3,1 Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001 (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
  4. Register nehnuteľných národných kultúrnych pamiatok [online]. Pamiatkový úrad Slovenskej republiky. Dostupné online.
  5. Register nehnuteľných národných kultúrnych pamiatok [online]. Pamiatkový úrad Slovenskej republiky. Dostupné online.
  6. Registre obnovenej evidencie pozemkov [online]. Bratislava : ÚGKK SR, [cit. 2011-12-31]. Dostupné online.
  7. Počet obyvateľov podľa pohlavia – obce (ročne) [online]. Bratislava : Štatistický úrad SR, rev. 2021-03-21, [cit. 2021-03-30]. Dostupné online.
  8. Voľby do orgánov samosprávy obcí 2018 : Zoznam zvolených starostov [online]. Bratislava : Štatistický úrad SR, 2018-11-13. Dostupné online.