Carlo Roberto d'Angiò

Z Europa Środkowa
(Przekierowano z Karol Robert)
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Carlo Roberto d'Angiò lub Carlo I d'Ungheria, Caroberto i Carlo I Roberto (pol. Karol Robert lub Karol I Robert[1][2], węg. I. Károly lub Károly Róbert, chor. Karlo I. Robert, słow. Karol I. Róbert, cz. Karel I. Robert) (* 1288, † 16 lipca 1342) – pierwszy z Andegawenów na tronie węgierskim (od 1308), koronowany w 1310 roku. Członek bocznej linii dynastii Kapetyngów. Najstarszy syn Karola Martela (tytularnego króla Węgier w latach 1290-1295) z rodu Andegawenów i Klemencji Habsburg (córki króla Rudolfa I Habsburga).

Jego siostrą była Klemencja Węgierska, królowa Francji jako druga żona Ludwika X, matka króla Jana I Pogrobowca.

Polityka wewnętrzna

Władca popierał rozwój rzemiosła i handlu, wprowadził nową walutę (złoty floren). Przeprowadził reformę sił zbrojnych. Dwa lata walczył o władzę z opozycją mieszczan pochodzenia niemieckiego. Jego następcą był Ludwik I Wielki, któremu zapewnił sukcesję w Polsce po Kazimierzu Wielkim. Tocząc długie starcia zbrojne ograniczył suwerenną władzę możnowładców węgierskich, w tym Amadeja Aby i Mateusza Czaka.

Stosunki z Polską

Z Karolem Robertem początkowo Łokietek miał złe stosunki, zwłaszcza od czasu, gdy ten rozprawił się z północnowęgierskimi możnowładcami, w tym z rodem Amadejów będących w sojuszu z Władysławem Łokietkiem. Sytuacja zmieniła się po podwójnej elekcji w Niemczech w roku 1314, gdy rozpętał się ostry konflikt i w rywalizacji o tron cesarski król Czech Jan Luksemburski poparł Ludwika IV Bawarskiego, a Karol Robert – Fryderyka Pięknego Habsburga. Wobec wznowienia roszczeń czeskich do tronu polskiego stanowiska Polski i Węgier zaczęły się do siebie zbliżać. W 1320 roku, zapewne wnet po koronacji Łokietka, doszło do małżeństwa Karola Roberta z Elżbietą Łokietkówną. Związek ten stał się fundamentem długotrwałego sojuszu obu państw, który mocno zaważył na przyszłości Polski. Między innymi interwencja dyplomatyczna Karola Roberta w 1327 roku zapobiegła podporządkowaniu Janowi Luksemburskiemu ziem będących pod władzą króla Władysława Łokietka. Wziął udział w zjeździe w Wyszehradzie w 1335 roku[3].

Karol Robert po śmierci został pochowany w katedrze w Székesfehérvár, starym, tradycyjnym miejscu pochówku dynastii Arpadów.

Małżeństwa i potomstwo

Ślub Elżbiety z Karolem Robertem (miniatura z Kroniki Ilustrowanej)

Karol Robert był żonaty trzykrotnie. W latach 1306-1317 jego żoną była Maria, córka księcia Kazimierza bytomskiego. 24 czerwca 1318 ożenił się z Beatrycze, córką cesarza Henryka VII Luksemburskiego. Z Beatrycze miał jedno dziecko urodzone i zmarłe 11 października 1319.

6 lipca 1320 poślubił Elżbietę, córkę Władysława I Łokietka, króla polskiego. Para miała 5 synów:

  • Karol (ur. i zm. 1321),
  • Władysław (1324–1329),
  • Ludwik (1326–1382) – król Węgier (1342-1382) i Polski (1370-1382)
  • Andrzej – książę Kalabrii i Salerno (1327–1345)
  • Stefan – książę Dalmacji i Slawonii (1332–1354)

Przed poślubieniem Elżbiety, Karol doczekał się syna ze związku pozamałżeńskiego:

  • Koloman (1316/1317 – po 1376) – biskup Györ; jego matką była bliżej nieznana konkubina, pochodzącą z wyspy Csepel na Dunaju. Jeszcze w 1328 Koloman pozostawał pod opieką swojego wychowawcy Pawła. Już w 1332 roku był kantorem w kapitule waradyńskiej, po czym od 1337 do śmierci – biskupem Györ. 6 maja 1337 roku papież Benedykt XII legitymizował Kolomana, uwalniając go od jego nieprawego pochodzenia[4].

W dawniejszej historiografii utrzymywał się pogląd, że druga lub trzecia żona Karola Roberta powiła dwie córki: Katarzynę i Elżbietę, poślubione książętom śląskim, odpowiednio, Henrykowi II świdnickiemu i Bolesławowi niemodlińskiemu. Dziś ich istnienie, jako niepotwierdzone w żaden sposób w źródłach, jest zgodnie odrzucane[5].

Wywód genealogiczny

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Karol I (1226-1285), kr. Sycylii
 
 
 
 
 
 
 
Karol II (1254-1309), kr. Sycylii
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Beatrycze z Prowansji (1234-1267)
 
 
 
 
 
 
 
Karol Martel (1271-1295), ks. Salerno
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Stefan V (1239-1272), kr. Węgier
 
 
 
 
 
 
 
Maria Węgierska (ok. 1257-1323)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Elżbieta Kumanka (1239/1240 – po 1290)
 
 
 
 
 
 
 
Karol I Robert
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Albrecht IV von Habsburg (1188-1239), hr. Aargau
 
 
 
 
 
 
 
Rudolf I Habsburg (1218-1291), kr. Niemiec
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Jadwiga von Kyburg (1192-1260)
 
 
 
 
 
 
 
Klemencja Habsburg (ok. 1271-1295)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Burchard V, hr. Hohenberg
 
 
 
 
 
 
 
Gertruda von Hohenberg (ok. 1230/1235-1281)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Mechthild von Tübingen
 
 
 
 
 
 

Przypisy

  1. O. Balzer: Genealogia Piastów, Akademia Umiejętności, 1895.
  2. M. J. Serwański, J. Dobosz: Słownik władców średniowiecznych, Poznańskie, Wydawnictwo Sp. z o.o., 1998.
  3. August Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, Poznań 1860, str. 73.
  4. Koloman, nieślubny syn Karol Roberta, [w:] Stanisław A. Sroka, Genealogia Andegawenów Węgierskich, Kraków 2015, str. 67.
  5. Sroka S.A., Genealogia Andegawenów węgierskich, Kraków 1999, str. 46-47.
Carlo Roberto d'Angiò (wł.)
Carlo I d'Ungheria (wł.)
Caroberto (wł.)
Carlo I Roberto (wł.)
Karol Robert (pol.)
Karol I Robert (pol.)
I. Károly (węg.)
Károly Róbert (węg.)
Karlo I. Robert (chor.)
Karol I. Róbert (słow.)
Karel I. Robert (cz.)


ilustracja
wizerunek herbu
Król Węgier i Chorwacji
Okres od 27 sierpnia 1310
do 16 lipca 1342
Poprzednik V. Béla
Następca I. Lajos (Ludwik Węgierski / Ludwik I Wielki)
Dane biograficzne
Dynastia Kapetyngowie
Gałąź Andegawenowie
Linia węgiersko-polska
Pochodzenie francusko-niemieckie
Państwo Królestwo Węgier
Urodziny 1288
Miejsce Neapol
Śmierć 16 lipca 1342
Miejsce Wyszegrad
Ojciec Carlo Martello (Karol Martel Andegaweński)
Matka Klementia von Habsburg
Żona Maria bytomska
Beatrix Lucemburská
Elżbieta Łokietkówna
Dzieci Károly
László
I. Lajos Crown of Saint Stephen.svg (Ludwik I)
András
István
nieślubne:
Kálmán
Katalin