Ménfői csata
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku węgierskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku węgierskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
Notka![]() Henryk III, cesarz Świętego Cesarstwa Rzymskiego ![]() Sámuel, król Węgier Péter Orseolo oddaje Węgry jako lenno Henrykowi III, cesarzowi Świętego Cesarstwa Rzymskiego Ménfői csata (pol. Bitwa pod Ménfő) miała miejsce w 1044 roku na polu pod Ménfő pomiędzy wojskami węgierskimi i niemieckimi i zakończyła się klęską Węgrów. Król Węgier Sámuel uciekł z pola bitwy, ale został schwytany i zabity podczas ucieczki. HistoriaW roku 1041 wśród węgierskich panów wybuchł spisek i bunt przeciwko Péterowi Orseolo, a spośród nich na króla wybrany został ispán Aba, znany pod chrześcijańskim imieniem Sámuel.[1] Jako były wróg Piotra uciekł na dwór Henryka III.[2] Henryk próbował wykorzystać spór o tron, który wybuchł w Królestwie Węgierskim, do odwetu za straty poniesione w 1030 roku i uczynienia Węgier wasalem Cesarstwa Niemiecko-Rzymskiego, dlatego też wspierał Piotra w odzyskaniu tronu. Sámuel po raz pierwszy próbował zawrzeć pokój za pośrednictwem ambasadorów Henryka III i po niepowodzeniu tej próby w 1042 r. wdarł się na tereny austriackie i karynckie, aby spalić plac apelowy przed wojskami Henryka. Jednak jego wycofujące się wojska z łupami i jeńcami zostały zaatakowane i rozgromione. Następnie wojska Henryka wdarły się do kraju na północ od Dunaju i zajęły Nitrę, ale po wycofaniu się Henryka Sámuel odbił ten obszar. W 1043 r., po kolejnej nieudanej próbie zawarcia pokoju przez Samuela, wojska Henryka i Piotra zaatakowały ponownie, tym razem na południe od Dunaju, jednak atak utknął na bagnistym terenie. Aba w swojej nowej ofercie pokojowej zrzekł się zajmowanych w 1030 r. terenów pomiędzy Lajtą a Fischą oraz pola Morva, jednak zawarty w ten sposób pokój znacząco przyczynił się do utraty przez niego popularności w kraju wśród wybierających go panów. Sámuel, nie chcąc krwawej rozgrywki, chcąc zapobiec powstaniu kolejnego spisku i buntu na skutek utraty popularności, według kroniki Simona Kézaia, uwięził 50 szlachciców podejrzanych o spisek i zamordował ich wraz ze swoimi zwolennikami. Tę rozgrywkę wykorzystał Henryk III to jako pretekst do zerwania pokoju zawartego rok wcześniej i przeprowadzenia kolejnego niemieckiego ataku. Przebieg bitwyW 1044 roku oddziały Henryka III i Pétera zaatakowały tą samą trasą co rok wcześniej, lecz teraz Węgrzy walczący po stronie niemieckiej pomogli im przedostać się przez bagniste tereny i dzięki temu armia bez problemu mogła pokonać brody. Aba próbował zatrzymać armię niemiecką w pobliżu Győr, niedaleko Ménfő.[3] Liczebność armii niemieckiej i węgierskiej była w przybliżeniu taka sama, ale po stronie niemieckiej walczyli także Węgrzy i armia Aby nie była zjednoczona, ponieważ część panów, którzy go wybrali, ponownie stanęła po stronie Piotra. Ten ostatni czynnik okazał się decydujący o wyniku bitwy, gdyż część armii Aby uciekła, a Aba musiał uciekać z pola bitwy.[4] KonsekwencjeAbá został schwytany i zabity w wiosce podczas ucieczki,[5] więc Péter – przy wsparciu Henrika – wkroczył do Fehérvár i odzyskał tron węgierski.[6] Źródła
|
|
Przypisy
- ↑ „...szlachta i szlachta kraju za radą biskupów zebrała się przeciwko Piotrowi, pilnie szukając, czy uda im się znaleźć kogoś z rodziny królewskiej, kto byłby w stanie rządzić krajem i wyzwolić ich spod tyranii Piotra. A ponieważ w kraju nie było możliwości znalezienia takiej osoby, swoim królem uczynili ispána imieniem Aba, męża siostry króla św. Istvána. - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
- ↑ „Widząc, że Piotr wypadł z pomocy Węgrów, pobiegł do cesarza Henryka w Bawarii, prosząc o pomoc dla siebie.” - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
- ↑ „A magyarok tehát kik a császárral és Péter királylyal valának, a császár seregét fölvezeték a Répcze folyó mellett, s egész éjjel lovagolva nap keltekor mind a két folyón könnyű gázlón átkelének.” - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
- ↑ „Zwycięstwo należało do króla Aby, gdyby tylko część Węgrów pozostających w przyjaźni z Piotrem nie rzuciła flag na ziemię i nie uciekła. Tak więc, po długiej i zaciętej walce, w końcu, ufając w pomoc Bożą, cesarz zwycięża.” - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
- ↑ „A król Aba biegnie w stronę Cisy i zostaje zabity przez Węgrów, których był władcą, we wsi, w starej stodole i pochowany obok kościoła.” - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
- ↑ „Po zwycięstwie cesarz wylądował w Székes-Fejérvár, gdzie zwrócił kraj Piotrowi...” - Kézai Simon mester Magyar Krónikája
Zobacz także
Bibliografia
- Magyarország története Előzmények és magyar történet 1242-ig, Akadémiai Kiadó, Budapest, 1987, ISBN 963-05-1518-0
Więcej informacji
- Kézai Simon mester Magyar Krónikája a Magyar Elektronikus Könyvtárból
- Négyesi Lajos: A ménfői csata, 1044. július 5.; Ménfőcsanaki Népfőiskola, Ménfőcsanak, 1994
- Németh István: A ménfői csata. Orseolo Péter és Aba Sámuel kora a források tükrében; Romanika, Bp., 2022