Mýto pod Ďumbierom

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Mýto pod Ďumbierom (pol. Mýto pod Ďumbierom, węg. Vámos)[1]wieś (obec) na Słowacji położona w kraju bańskobystrzyckim, w powiecie Brezno. Znajduje się w Niżnych Tatrach, na dnie doliny Štiavnička. Przez wieś biegnie droga krajowa nr 72 z Podbrezovej w dolinie górnego Hronu do Liptowskiego Gródka na Liptowie[2].

Topografia

Mýto pod Ďumbierom znajduje się poniżej Ďumbiera (2043 m n.p.m.). Od strony zachodniej Horný Diel (842 m npm) opada w kierunku Mýto. Na południu znajduje się Malý Gápeľ, który kończy się zalesioną powierzchnią Zingoty (1170 m n.p.m.). Poniżej szczytu Šánske (847 m npm), które należy do Tatr Kráľovohoľskich, znajduje się najbardziej płaska część całego obszaru - Pohansko. Na południu należy również wspomnieć o zalesionej miejscowości Diel (900 m n.p.m.), która z nadajnikiem telewizyjnym wpada do wsi wąską Frlajzovou dolinou i wznosi się po zboczach łąk do Skałki (946 m n.p.m.). W dolinie potoku Štiavničky znajduje się źródło mineralne o podwyższonej zawartości żelaza.

Historia

Osada została założona przez górników, którzy wydobywali metale szlachetne dla miasta królewskiego Brezno i ​​Mennicy Kremnickiej oraz żelazo dla hut. Wieś wymieniana jest w zabytkach pisanych jako osada należąca do Brezna. Umożliwiło to zbudowanie drewnianego domu w wąskiej dolinie wokół potoku Štiavnička, w którym ludzie zatrzymywali się, odpoczywali i płacili miejskiemu poborcy opłat za wejście na teren. Na poczęstunek przyjeżdżali tu również miejscowi górnicy, którzy w Žlebie wymywali złoto ze strumienia lub spalali węgiel w Uhlisku. Osadnicy ci stopniowo zaczęli przygotowywać warunki do stałego zamieszkania. Zbudowali domy i zaczęli uprawiać ziemię wokół siebie, stając się chłopami. Choć historia miejscowości sięga 1696 roku[3], 40 lat przed tą datą stwierdzono, że osada liczyła „40 dusz”. Kilka innych dowodów również potwierdza, że ​​Mýto znajdowało się tutaj, zanim stało się gminą. Na przykład w 1683 r., gdy rektor gimnazjum w Breznie Ján Simonides i poeta Ján Milchovský wracali z wygnania w środku zimy, byli serdeczni i przyjaźni. Rok wcześniej wojska Tököli przetaczały się przez Mýto. Rok 1694 był na belce domu, który został zburzony w 1956 roku. Tak więc mieszkańcy byli naprawdę długo przed oficjalnym uznaniem miejscowości.

Najwięcej mieszkańców było w 1940 roku, prawie 1200. Po wojnie wieś przeżyła największy rozwój, kiedy to wyremontowano prawie 88% domów rodzinnych. Wybudowano szkołę, remizę, 8 internatów, 2 hotele, 8 obiektów rekreacyjnych i rozbudowano szereg domków letniskowych. Obecnie wieś liczy 536 mieszkańców.

Populacja

W 2001 roku rozkład populacji względem narodowości i przynależności etnicznej wyglądał następująco[4]:

Według danych z dnia 31 grudnia 2012, wieś zamieszkiwało 518 osób, w tym 259 kobiet i 259 mężczyzn[5].

Wyznania

Ze względu na wyznawaną religię struktura mieszkańców kształtowała się w 2001 roku następująco[4]:

Kultura i atrakcje

Pomniki

  • Kościół ewangelicki, jednonawowa budowla klasycystyczna z półkolistym prezbiterium i wieżą z lat 1823-1825. Budynek został odnowiony w 1932 roku, wieża pochodzi z XX wieku. Wnętrze jest sklepione sklepieniami pruskimi. Ołtarz jest klasycystyczny z wizerunkiem Jezusa w Ogrodzie Getsemani z 1905 r. Autorstwa A. Štollmanna[6]. Ochroną konserwatora objęty jest również budynek parafii ewangelickiej i szkoły ewangelickiej.
  • Kościół rzymskokatolicki św. Matúša, jednonawowa budowla klasycystyczna z prostokątnym zamknięciem prezbiterium i wieżą wchodzącą w skład masy kościelnej z 1840 r.[7] Wieża kościoła, przedzielona lizenowymi pasmami, jest zakończona piramidalnym hełmem. Nad portalem znajduje się okno termiczne. Kościół jest sklepiony sklepieniami pruskimi.
  • Kaplica w części Bystrá z 1816 roku.
  • Kováčska vyhňa, jednopokojowy budynek ludowy z początku XX wieku.[8]

Osobowości wioski

Tubylcy

Pracowali tutaj

Linki zewnętrzne

Mýto pod Ďumbierom
wieś
Myto z balona.jpg
Mýto pod Ďumbierom z balona
Państwo Słowacja Słowacja
Kraj Banskobystrický kraj
Okres Brezno
Region Horehronie
Vodný tok Štiavnička
Powierzchnia 10,39 km² (1039 ha) [9]
Populacja 529 (31. 12. 2020) [10]
Gęstość 50,91 os./km²
Pierwsza pisemna
wzmianka
1260[5]/1696[6]
Starosta Roman Švantner[11] (DOMA DOBRE)
PSČ 976 44
ŠÚJ 508811
EČV BR
Tel. kierunkowy +421-48
Adres
siedziby urzędu
Mýto pod Ďumbierom 64
Adres e-mail [email protected]
Telefón 048/619 51 06
Położenie gminy na Słowacji
Red pog.svg
Położenie gminy na Słowacji
Położenie gminy w granicach Banskobystrického kraja
Red pog.svg
Położenie gminy w granicach Banskobystrického kraja
Wikimedia Commons: Mýto pod Ďumbierom
Strona: mytopoddumbierom.sk
Portal mapowy GKU: mapa katastralna
WMA button2b.png 48°51′09″S 19°37′56″V

Przypisy

  1. MAJTÁN, Milan. Názvy obcí Slovenskej republiky (Vývin v rokoch 1773 – 1997). Bratislava : [s.n.], 1998.
  2. Niżne Tatry – zachód. Mapa turystyczna 1:50, Banská Bystrica: Tatraplan, 2013
  3. Statystyki ogólne miejscowości (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
  4. 4,0 4,1 Statystyki mieszkańców na podstawie spisu statystycznego z roku 2001 (ang.). Statistical Office of the Slovak Republic. [dostęp 2013-09-09].
  5. Dane statystyczne dotyczące liczby mieszkańców (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky. [dostęp 2013-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  6. Mýto pod Ďumbierom - Evanjelický kostol [online]. Pamiatky na Slovensku. Dostupné online.
  7. Mýto pod Ďumbierom - Kostol sv. Matúša [online]. Pamiatky na Slovensku. Dostupné online.
  8. Register nehnuteľných národných kultúrnych pamiatok [online]. Pamiatkový úrad Slovenskej republiky. Dostupné online.
  9. Registre obnovenej evidencie pozemkov [online]. Bratislava : ÚGKK SR, [cit. 2011-12-31]. Dostupné online.
  10. Počet obyvateľov podľa pohlavia – obce (ročne) [online]. Bratislava : Štatistický úrad SR, rev. 2021-03-21, [cit. 2021-03-30]. Dostupné online.
  11. Voľby do orgánov samosprávy obcí 2018 : Zoznam zvolených starostov [online]. Bratislava : Štatistický úrad SR, 2018-11-13. Dostupné online.