Marcin V
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł pochodzi z Wikipedii w języku polskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku polskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaMarcin V (łac. Martinus V, właśc. Oddone Colonna (* 26 stycznia ÷ 20 lutego 1369[↓1] w Genazzano, † 20 lutego 1431 w Rzymie[1]) – papież w okresie od 11 listopada 1417 do 20 lutego 1431[2]. Błąd w imieniuW związku z faktem, że w średniowieczu wiele katalogów przekręcało imię papieży Maryna I (na „Marcin II”) i Maryna II (na „Marcin III”), kolejni papieże, którzy przyjęli imię Marcin zachowywali błędną numerację (Marcin IV powinien w rzeczywistości nazywać się Marcinem II, a Marcin V Marcinem III[2]. ŻyciorysPochodził z rzymskiego rodu arystokratycznego Colonnów[2]. Studiował prawo w Perugii[1]. Papież Urban VI nadał mu tytuł protonotariusza, Bonifacy IX powierzył mu urząd administratora wakującej diecezji suburbikarnej Palestrina (1401), a Innocenty VII mianował kardynałem diakonem San Giorgio in Velabro[1][3]. Uczestniczył w konklawe 1406 i został współpracownikiem wybranego wówczas papieża Grzegorza XII, który mianował go protektorem zakonu serwitów, ale w maju 1408 wypowiedział mu posłuszeństwo i dołączył do organizatorów Soboru w Pizie[1][3] Brał czynny udział na soborach w Pizie i w Konstancji[1], gdzie stał po stronie pizańskiego antypapieża Jana XXIII, do czasu jego ucieczki[1]. Z nominacji tego antypapieża pełnił urząd wikariusza generalnego w Umbrii (1411), archiprezbitera Bazyliki Laterańskiej (1412) i przez krótki czas ponownie administratora diecezji Palestriny (1412)[3][4]. Wybór na papieżaW 1417 został obrany papieżem podczas konklawe na soborze w Konstancji, po odsunięciu od rządów trzech papieży – antypapieża Jana XXIII, antypapieża Benedykta XIII i Grzegorza XII; tym samym zakończono trwającą od kilkudziesięciu lat wielką schizmę zachodnią[1]. W wyborze papieża, który przyjął imię Marcina V (ze względu na elekcję dokonaną w dniu św. Marcina), brał udział arcybiskup gnieźnieński Mikołaj Trąba[2]. Wkrótce potem nowy papież ustanowił abpa Trąbę pierwszym prymasem Polski[2]. Pontyfikat22 kwietnia 1418 Marcin V zakończył obrady soboru w Konstancji, nie uznając zasady wyższości soboru nad papieżem[2]. Liczbę kardynałów obiecał ograniczyć do dwudziestu kilku[2]. Podpisał pięcioletnie konkordaty z Niemcami, Włochami, Hiszpanią i Francją[1]. Po opuszczeniu Konstancji przebywał w Mantui i Florencji, do Rzymu przyjechał pod koniec września 1420[1]. Początkowym problemem był dla papieża kondotier, Braccio da Montone[1]. Początkowo Marcin przeciągnął go na swoją stronę, mianując go władcą Perugii, by potem pokonać go w bitwie pod L’Aquilą, 2 czerwca 1424[1]. W konsekwencji zbuntowała się Bolonia, a wraz z nią, całe północne Włochy. Papież stłumił zbrojnie powstanie w 1429[1]. Dokonał rekonstrukcji Kurii Rzymskiej, zatrudniając także dawnych urzędników obediencji awiniońskiej[5]. Pracował nad odbudową znaczenia papiestwa, zwalczał koncyliaryzm wśród kardynałów[5]. 22 września 1423 zwołał sobór do Pawii, przeniesiony następnie – ze względu na epidemię – do Sieny[1]. Widząc żądania reform, docelowo osłabiających rolę papieża w Kościele, Marcin V rozwiązał sobór i zapowiedział zwołanie kolejnego na 1431 w Bazylei[2]. 16 maja 1425 papież ogłosił konstytucję reformatorską o sposobie sprawowania władzy przez kurię i zasadach rezydowania biskupów[1]. Wzywał do krucjat przeciwko husytom w Czechach, czym zapoczątkował w 1420 roku wojny husyckie. W korespondencji z królem Polski Władysławem Jagiełłą jawnie nawoływał do fizycznej eksterminacji husytów[6][7]. W 1427 wprowadził kult Imienia Jezus, postulowany przez reformatora franciszkańskiego, Bernardyna ze Sieny, którego przyjął na audiencji[1][5]. W kazaniach ostro występował przeciwko Żydom, przyczyniając się do ich pogromów w 1422 i 1427[5]. Przeprowadził renowację bazylik św. Pawła i św. Jana na Lateranie, odnowił akwedukty i ulice, nakazał rozebrać pozostałości dawnych obwarowań rezydencji rodów magnackich. Przywrócił świetność Ogrodom Watykańskim. Zmarł na udar mózgu w wieku 62 lat i został pochowany w Bazylice św. Jana na Lateranie[1]. Przez historyków jest określany mianem „trzeciego twórcy państwa kościelnego”[2]. Uwaga↑ 1 Data urodzenia Marcina V może być ustalona w następujący sposób:
Od XVII wieku rok 1368 podawany jest powszechnie jako rok urodzenia Marcina V (po raz pierwszy A. Ciacconius, Vitae & Gestae Summorum Pontificum, Rzym 1601, s. 871). Jednakże zgodnie ze stosowanym dawniej w Kurii Rzymskiej kalendarzem florenckim rok rozpoczynał się dopiero 25 marca, a nie 1 stycznia. Jeśli więc Marcin V urodził się między 26 stycznia a 20 lutego 1369 według datacji współczesnej, to zgodnie z kalendarzem florenckim było to jeszcze w roku 1368. Bibliografia
Linki zewnętrzne |
|
Przypisy
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 John N. D. Kelly: Encyklopedia papieży. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1997, ss. 333-336. ISBN 83-06-02633-0.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Rudolf Fischer-Wollpert: Leksykon papieży. Kraków: Znak, 1996, ss. 118-120. ISBN 83-7006-437-X.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 MARTINO V, papa (po włosku). Dizionario Biografico degli Italiani – Volume 71 (2008). [dostęp 2013-03-09]
- ↑ Konrad Eubel, Hierarchia Catholica Medii Aevi, vol. I, Münster 1913, s. 37.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Kazimierz Dopierała: Księga papieży. Poznań: Pallotinum, 1996, ss. 268-270. ISBN 83-7014-248-6.
- ↑ Hussites (po angielsku). Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-09].
- ↑ Ludwik Cormenin: The public and private history of the popes of Rome. T. II. Filadelfia: M. W. Dodd, 1847, ss. 116-117. (po angielsku)
- ↑ „Poczet papieży” Michał Gryczyński