Notka
Nádasdy I. Tamás (pol. Tomasz Nádasdy, chor. Tomo Nadaždi lub Toma Nádasdy, niem. Thomas III. Nádasdy) (* 1498, † 1562), węgierski mąż stanu zwany Wielkim Palatynem. Syn Ferenca I Nádasdy i jego pierwszej żony Orsolyi Therjék de Szenterzsébet. Po śmierci matki jego macochą była Orsolya Véssey de Vésse.
Życiorys
Kształcił się w Grazu, Bolonii i Rzymie.[1]
W 1521 r. towarzyszył kardynałowi Tomaszowi Kajetanowi (którego papież wysłał na Węgry, aby głosił krucjatę przeciwko Turkom) do Budy, jako jego tłumacz. W 1525 r. został członkiem Rady Stanu i został wysłany przez króla Ludwika II na sejm w Spirze z prośbą o pomoc w nadchodzącej wojnie tureckiej. Podczas jego nieobecności doszło do klęski pod Mohaczem, a Tamás wrócił na Węgry dopiero na czas, by odprowadzić królową-wdowę z Komárom do Pozsony. Został wysłany, aby ofiarować koronę węgierską arcyksięciu Ferdynandowi, a podczas jego koronacji (3 listopada 1527) został komendantem Budy.[1] W 1528 r. Z pomocą György Csesznekyego, dowódcy Tata Tamás zajął Győr dla Ferdynanda.potrzebne źródło Po zdobyciu Budy przez Sulejmana Wspaniałego, Tamás przeszedł na stronę króla Jana I. W 1530 roku skutecznie obronił Budę przed wojskami cesarskimi. W 1533 r. zazdrość o dominujący wpływ [Alvise Gritti Lodovico Grittiego] spowodowała, że opuścił Jana dla Ferdynanda, któremu pozostał później wierny.[1] W 1535 roku ożenił się z Kanizsai Orsolya de Kanizsa, ostatnią członkinią i spadkobierczynią potężnej i bogatej rodziny Kanizsai.potrzebne źródło Otrzymał od cesarza ogromne majątki i od 1537 roku stał się nie tylko powiernikiem tajemnic Ferdynanda, ale także wpływowym doradcą. Następnie, jako ban Dalmacji, Chorwacji i Slawonii, dzielnie bronił tej granicznej prowincji przed Turkami[1]
Zrobił wszystko, co w jego mocy, aby promować edukację, a szkoła, którą założył w Újsziget, w której założył także drukarnię, została ciepło pochwalona przez Filipa Melanchtona. W 1540 Tamás został mianowany iudex curie regie; w 1547 r. przewodniczył sejmowi trnawskiemu, a ostatecznie w 1559 r. został wybrany palatynem przez sejm pozsoński. W ostatnich latach życia pomagał bohaterskiemu Miklósowi Zrinyiowi w walce z Turkami.
Przypisy
|
|