Oblężenie Wiener Neustadt

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Wiener Neustadt ostroma (pol. Oblężenie Wiener Neustadt, niem. Belagerung von Wiener Neustadt) trwało 18 miesięcy. Było częścią wojny austro-węgierskiej między Fryderykiem III, cesarzem a Maciejem Korwinem, królem Węgier. Oznaczało to koniec serii oblężeń, podczas gdy Węgry kontrolowały Styrię i Dolną Austrię.

Przesłanka

On 1 January 1469 in the presence of Emperor Frederick III Pope Paul II accolades Johann Siebenhirter the first Grand Master of the St. George's Knights in the Lateran Basilica

Miasto było wielokrotnie niepokojone podczas wojny austro-węgierskiej. Najpierw w 1477 r. Wielki Mistrz Johann Siebenhirter z nowo utworzonego (1469) Zakonu św. Jerzego z Karyntii zajął miasto w celu obrony miasta. Byli oddani obronie granic ziem austriackich przed zagrożeniami ze Wschodu. Pierwotnie przeciwstawiony Turkom, zakon znalazł się pomiędzy królem Maciejem a cesarzem Fryderykiem, który został założycielem zakonu. Siebenhirter umieścił siedzibę Zakonu z Millstatt do Wiener Neustadt. W maju 1478 r. rozkazał chałupom obciążonych hipoteką węgierskich wiosek Kismarton i Fraknó - których był kapitanem i w których zrodził Zakon − do ciężkiej pracy przy fortyfikacjach miasta. Po oblężeniu Wiednia odwiedził Macieja, aby naruszyć status Neustadt. W rezultacie zawarli rozejm na terenach należących do Zakonu i wymienili jeńców wojennych. Traktat oznaczał uodpornienie Zakonu na wojnę austro-węgierską. Sytuacja ta była sprzeczna, ponieważ Siebenhirter w międzyczasie utrzymywał urząd kapitana w Neustadt. Siebenhirter zobowiązał się również, że jego rycerze w Wartenstein odrzucą wszelkie prośby cesarza o wsparcie. Mógł też dalej kierować Zakonem na ziemiach pod zwierzchnictwem Macieja.[1]

Oblężenie

Tower at the northwestern corner of Wiener Neustadt's defensive wall

Wiener Neustadt było dobrze bronionym i wyposażonym miastem-twierdzą swoich czasów. Miasto było otoczone trzema rowami i potężnym prostokątnym łańcuchem kamiennych murów, przedmieścia chronił szeroki rów wodny przed nagłymi atakami, z czterema wyjściami bramnymi na mostach zwodzonych do miasta. Na Ungarthore (węg. Węgierska Baszta) stał książęcy zamek z wysokimi murami i czterema kamiennymi wieżami. Na tyłach zamku znajdował się Thiergarten otoczony głęboką fosą. Okolica była bagnista i piaszczysta, co komplikowało zadanie oblegającym. Fortyfikacje wyposażono w arkebuzy i maszyny o zasięgu ognia 2 000 kroków.

Po zdobyci Wiednia król Maciej wezwał swoje wojska do okrążenia Wiener Neustadt, co w późniejszych czasach mogłoby stanowić potencjalne zagrożenie dla podbitych ziem. Wysłał kapitanów Stefana Zápolyę, Władysława II Kanizsaya, Jakuba Székely'ego, Wilhelma Tettauera i Stefana V Batorego, aby rozpoczęli oblężenie w 1486 r. Zbudowali oni cztery wieże oblężnicze. Zgodnie z przepowiednią jego astrologów, dołączyli do nich 13 stycznia 1487 roku po roku oblężenia.[2]

Po przybyciu Maciej zdał sobie sprawę z błędów popełnionych przez swoich kapitanów. Przekonał się, że pierścień oblężenia nie jest wystarczająco ciasny. Przyciągnął krąg bliżej i zbudowano kilka wież strażniczych. Polecił rotację rezerw podczas oblężeń, aby zawsze był w stanie atakować świeżymi żołnierzami. Czarna Armia otrzymała rozkaz ataku na przedmieścia wiedeńskie; przekroczyli rów, podpalili przedmieścia i wypędzili mieszkańców, a część jego żołnierzy rzuciła się, by pomóc w toczącej się zaciętej walce w okopach wokół centrum miasta. Most zwodzony się zawalił, powodując, że wielu ludzi wpadło do okopów, w których utonęli, inni zostali zabici przez Węgrów, którzy przedarli się do bram miasta. Następnego dnia mieszkańcy wycofali się do Ungarthore pod osłoną mostu zwodzonego na tylnych przedmieściach zewnętrznego miasta. Maciej natomiast dotarł do fosy przed Wiedeńską Basztę (niem. Wienerthore) i przesunął swoje ciężkie działa do przodu, w tym sześć ogromnych, zdobytych wcześniej na Osmanach i przywiódł machiny oblężnicze, które miały wypełnić okopy i wezwano dla szalup transportowych służących jako mosty ruchome. Nakazał ciągłe ostrzeliwanie fortyfikacji[3], a następnie zniszczył sześć wież[2], w tym południowo-zachodnią narożną.[4] Więc garnizon Wiener Neustadt nie miał wysokich budynków do zainstalowania broni dalekiego zasięgu, zamontowali je na dzwonnicach kościołów. Nadal byli w stanie bombardować węgierski obóz główny. Pomimo tego, że był oddanym chrześcijaninem, Maciej pozwolił na ostrzał kościołów, z wyjątkiem przypadku wysokiego ryzyka, by nie spalić miasta.[3] W międzyczasie Johann von Königsberg i Ruprecht von Reichenberg z powodzeniem przebili się przez okrażenie i sprowadzili zapasy. Reichenberg nawet spalił dwie wieże oblężnicze, gdy powracał.[5] Po siedmiu miesiącach z kilkoma próbami włamań, okopów i zdrady, deputowani miejscy przybyli do obozu królewskiego z prośbą o zaprzestanie działań wojennych. Trzeciego dnia negocjacji, 2 lipca, Johann Wulfersdorf i król Macieja uzgodnili następujące warunki:

współczesny obraz rady miejskiej Wiener Neustadt
Strony czekają do 16 sierpnia i między nim a mieszkańcami zamku i miasta powinien zapanować spokój; do tej pory armia cesarska licząca co najmniej 3 000 ludzi musi dotrzeć do granic bram miasta bez pomocy Wiener Neustadt, a tym samym oblężenie zostaje automatycznie zniesione, w przeciwnym razie w dniu wyznaczonym miasto i zamek przejdą do króla. Dowódcy i żołnierze, a także ludzie, którzy chcą odejść, mogą to zrobić z całym swoim dobytkiem do 300 wagonów, ale muszą pozostawić cesarskie posiadłości na miejscu. Król potwierdza miastu przywileje. Obiecuje również wypłacić odszkodowanie i zwrócić wszystkie towary, które zostały zabrane lub zdewastowane. Strony nie mogą się do siebie zbliżyć, każdy przestępca musi zostać rozstrzelany, nie naruszając tego pokoju.

W mieście krążyły plotki, że armia cesarska zbliża się do ich wyzwolenia, podczas gdy Maciej wiedział, jak niemożliwym byłoby zebranie takiej armii, więc obie strony wojujące były zadowolone z wyniku.[3]

Król postanowił spędzić czas celem zmuszenia pobliskich ziem austriackich do poddania się. Schottwien jako pierwszy poddał się Węgrom po jednym dniu oblężenia 12 lipca. Następnie przyszedł Mürzzuschlag, potem Kindberg, Maceij przejął pełną kontrolę nad Przełęczą Semmering, w sumie poddało mu się 20 gmin.[5]

W międzyczasie książę Saksonii Albert III interweniował na prośbę Fryderyka. Zebrał na własny koszt armię liczącą 3 000 ludzi, wystarczająco liczną, by wypełnić umowę o pomocy. Udał się do Linzu, gdzie otrzymali wsparcie od swojego arcybiskupa Johanna von Salzburga i kapitana Gottharda von Starhemberga[6] i był gotowy do marszu na Wiedeń Neustadt. Oficjalnie wypowiedział wojnę Węgrom 9 sierpnia. Obie armie spotkały się w St. Poelten, gdzie doszło tylko do drobnych potyczek, ale bez większej konfrontacji. Maceij napisał list, w którym oświadczył, że prowadzi wojnę z Fryderykiem jako arcyksięciem Austrii, a nie cesarzem, po czym książę odpowiedział 25 sierpnia, że dziedziczne ziemie cesarza należą do Świętego Cesarstwa Rzymskiego i nie należy ich traktować jako coś oderwanego od tego.

Podczas gdy ta korespondencja dyplomatyczna wyznaczona termin zniesienia oblężenia Wiener Neustadt minął.

17 sierpnia 1487 r. miasto zostało w spokoju przejęte przez Macieja.[3] Tak więc 14 października Maciej spotkał się z Albertem, gdzie uzgodniono rozejm. Albert nie miał innego sposobu, jak tylko ustnie wspierany, a czasem obrażany przez cesarza Fryderyka, podjął decyzję − ku niezadowoleniu Fryderyka − o przerwaniu wojny z Maciejem 12 grudnia. Wybrali papieża Innocentego VIII, aby wymierzyć sprawiedliwość ich niezgodowi. Frederick zgłosił weto do umowy, chociaż zrobiły to zainteresowane strony.[5]

Następstwa

Po oblężeniu rozejmu został zawarty przez mediatora Stolicy Apostolskiej Raymonda Péraulta między Fryderykiem a Maciejem w 1488 roku.[7] Fryderyk zgodził się na status quo, ponieważ był już zajęty powstaniem Brugge we Flandrii, w którym jego syn Maksymilian I był zakładnikiem obywateli, a jego osobista obecność była potrzebna do rozwiązania sytuacji.[8][9] W negocjacjach Macieja reprezentowali jego austriaccy sympatycy hrabiowie Christoph von Liechtenstein-Nikolsburg i Leopold Brantz.[8] Maciej zniósł cła importu win dla Zakonu Świętego Jerzego z Karyntii. W tym samym czasie Maciej odzyskał miasta Kis­mar­ton i Fraknó, które w przeciwieństwie do Fryderyka − jako władca nadania wyznaczonego w traktacie pokojowym z Wiener Neustadt w 1463 roku − natychmiast podarował Zakonowi Świętego Jerzego, aby wywołać napięcia. Z kolei Siebenhirter 13 lutego 1488 r. zrzekł się prawa do wiosek, a następnie otrzymał od Macieja w zamian za niego miasta Trautmannsdorf i Wartenstein. Udało mu się również ratyfikować tę umowę przez Fryderyka 30 kwietnia 1489 r.[1]

Oblężenie Wiener Neustadt (pol.)
Belagerung von Wiener Neustadt (niem.)
{{{nazwa_oryginalna}}}
Węgiersko–austriacka wojna (1477–1488)
Czas 13 stycznia 1487 – 17 sierpnia 1487
Miejsce Wiener Neustadt, Dolna Austria
Terytorium Austria scedowała Królestwu Węgier zachodnie ziemie Dolnej Austrii, Styrię i Karyntię
Wynik Kapitulacja miasta, zwycięstwo Węgier
Strony konfliktu
Coa Hungary Country History Mathias Corvinus (1458-1490) big.svg Królestwo Węgier
Coat of arms of the Swabian League.svg Zakon św. Jerzego
Generic Arms of the Holy Roman Emperor (after 1433).svg Święte Cesarstwo Rzymskie
Blason Jean-Georges IV de Saxe.svg Elektorat Saksonii
Dowódcy
Maciej Korwin
Szapolyai Imre
Wilhelm Tettauer
Drágffy Bertalan
Jacob Szekler
Kanizsai II. László
Geréb III. Péter de Vingard
Geréb Mátyás de Vingard
Báthori V. István[5]
Johann Siebenhirter[1]
Hanns von Wulfestorff[10]
Klemens Bachlek[10]
Gandolf von Khünburg[10]
Bernard von Westernacher[10]
Hugo von Grafeneck[10]
Ruprecht von Reichenberg[5]
Alberech Odważny[5]
Zaangażowane jednostki
Czarna Armia Armia Cesarska
Siły
  8 000 piechoty
20 000 konnicy
  1 000 konnica (Siedmiogród)[2]
  9 000 war wagons[5]
nieznany[1]
Posiłki:
  ♦ Johann von Königsberg
    300 konnicy
  ♦ Ruprecht von Reichenberg:
    1 800 konnicy
    200 piechoty[5]
3 000 saksońskich zbrojnych
Straty
500[5]+100 zabitych[2]
100 rannych[2]
nieznane
nieznane

Przypisy

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 Béla Dezsényi; Pál Bélley; et al. (1960). "Peraudi's two printed letters of indulgence in the Hungarian National Archives I.". Az Országos Széchényi Könyvtár Évkönyve 1959 [Rocznik Biblioteki Narodowej Széchenyi 1959.] (po węgiersku). Budapest, Hungary: Országos Széchényi Könyvtár. str. 279–91. [dostęp:2011-07-04].
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Antonio Bonfini (1995) [1568]. "Negyedik tized – hatodik-nyolcadik könyv" [Czwarta dekada - książka od szóstej do ósmej]. Rerum Hungaricum Decades [Dziesięć tomów spraw węgierskich] (po węgiersku). Budapest, Hungary: Balassi Kiadó (reprint). ISBN 963-506-040-8. Zarchiwizowano z oryginału 26 marca 2012. [dostęp:2011-06-30].
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Ignaz Aurelius Fessler (1867). Geschichte von Ungarn [Historia Węgier] (po niemiecku). Leipzig, Germany: Friedrich Arnold Brockhaus. str. 158–160. [dostęp:2011-07-03].
  4. Erwin Reidinger (2001). Planung oder Zufall: Wiener Neustadt 1192 [Planowanie lub zbieg okoliczności: Wiener Neustadt 1192] (po węgiersku). Wien, Austria: Böhlau Verlag. str. 212. ISBN 963-86118-7-1. [dostęp:2011-07-03].
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 József Bánlaky (1929). "b) Az 1483–1489. évi hadjárat Frigyes császár és egyes birodalmi rendek ellen. Mátyás erőlködései Corvin János trónigényeinek biztosítása érdekében. A király halála." [B. Kampania 1483–1489 przeciwko Fryderykowi i niektórym posiadłościom cesarskim. Walka Macieja o zabezpieczenie tronu dla Jana Korwina. Śmierć króla.]. A magyar nemzet hadtörténelme [Wojskowa historia narodu węgierskiego] (po węgiersku). Budapest, Hungary: Grill Károly Könyvkiadó vállalata. ISBN 963-86118-7-1. [dostęp:2011-06-27].
  6. Joseph Chmel (1838) [1487]. "1487 Juli 19 Nürnberg". Regesta Imperii (po niemiecku). Mainz, Austria: Akademie der Wissenschaften und der Literatur. [dostep: 2011-07-05].
  7. Raimund(us) Peraudi (Péraud). Deutsche Biographie (po niemiecku). München, Germany: Bayerischen Staatsbibliothek. [dostęp:2011-07-04].
  8. 8,0 8,1 Csendes, László (2004). "Hunyadi Mátyás nyugati politikája és hadjáratai" [Zachodnia polityka i kampanie Macieja Hunyadiego]. [The western policy and campaigns of Matthias Hunedoara Játszmák az országért] [Mecze dla ojczyzny] (po węgiersku). Budapest, Hungary: Napkút Kiadó. Zarchiwizowano z oryginału 21 lipca 2011. [dostep: 2011-07-06].
  9. Alexander Ganse. "Flanders : Brugge Revolt, 1488–1490". World History at KMLA. Hoengseong, South Korea: Korean Minjok Leadership Academy. [dostęp:2011-07-06].
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 10,4 Anton Ferdinand von Geissau (1805). Geschichte der Belagerung Wiens durch den König Mathias von Hungarn, in den Jahren 1484 bis 1485 [Historia oblężenia Wiednia przez króla Węgier Macieja w latach 1484-1485] (po niemiecku). Wien, Austria: Anton Strauss. str. 54. [dostęp:2011-07-01].