Opsada Knina
| Strona | Autorzy | Nota |
| [1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
| Strona | Autorzy | Nota |
| [3] | [4] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku chorwackim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku chorwackim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
| Strona | Autorzy | Nota |
| [5] | [6] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku węgierskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku węgierskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaOpsada Knina (pol. Oblężenie Knin, węg. Knin bevétele) było oblężeniem zamku Knin, stolicy Królestwa Chorwacji przez Imperium Osmańskie. Po dwóch nieudanych próbach w 1513 i 1514 r. siły osmańskie pod wodzą Gāzī Ḫusrev Beğa, beja sandżaku Bośni, przeprowadziły ostateczne oblężenie twierdzy Knin w maju 1522 r. Przez częste walki i najazdy na okolicę Knin był zdewastowany, w twierdzy był tylko mały garnizon. Dowódcą obrony był chorwacki szlachcic Mihovil Vojković. 29 maja poddał twierdzy w zamian za ewakuację swoich ludzi i rezydencji. Turcy w twierdzy ulokowali centrum administracyjne sandżaku Lika-Krka. TłoKlęska na polu Krbava w 1493 r., poprzedzona pierwszym poważnym oblężeniem Knina przez Turków, oznaczała początek największej emigracji z miasta i okolic do bezpieczniejszych części Chorwacji. Knin, dawna stolica Chorwacji, powoli traciła status politycznego i administracyjnego centrum kraju. Sąd Najwyższy przestał funkcjonować, zastępca bana nie pełnił już obowiązków obywatelskich, a wszystkie wysiłki koncentrowały się na budowie fortyfikacji Knina.[1] Ostatni poważny konflikt wokół Knina przed rozejmem miał miejsce we wrześniu 1502 r., gdy 2.000 osmańskich kawalerzystów zrabowało ten obszar[2]. 20 sierpnia 1503 r. Król Władysław II zawarł 7-letni traktat pokojowy z sułtanem Bajazydem II. Zawieszenie broni było ogólnie szanowane przez wszystkie strony[3], podczas którego pozycje obronne Knina zostały wzmocnione w 1504 roku. Okres poważnego głodu rozpoczął się w 1505 roku, który dotknął całą Dalmację. W 1510 r. zaraza zmniejszyła populację Knina o połowę.[1] Nowy traktat pokojowy został podpisany po wygaśnięciu poprzedniego, ale bej sandżaku Bośni nie uszanował nowego zawieszenia broni i często niszczył wsie i miasta na chorwackim przygraniczu[4]. W raporcie dla parlamentu w Budimie z 5 maja 1511 r. stwierdzono, że Knin był pod ciągłymi atakami osmańskimi i że cała Chorwacja zostałaby utracona, gdyby twierdza padła[1]. Nieudane próby oblężeniaW 1510 około 1.000 osmańskich akıncı (nieregularna lekka jazda) napadło na miasto Knin. Podobno przy tej okazji schwytano zastępcę an Chorwacji.[1] Trzy lata później miało miejsce kolejne oblężenie Knina, ale Baltazar Baćan (wice ban Slawonii) z siłami biskupstwa zagrzebskiego zdołał przełamać oblężenie w styczniu 1513 roku. W lutym następnego roku Turcy oblegali Knin z 10.000 mężczyzn z sandżaku Bośni, ale nie byli w stanie przejąć zamku i stracili 500 żołnierzy. Przy tej okazji spalono osadę pod zamkiem na obrzeżach miasta.[5][6] Starcia te spowodowały dewastację Knina i przez 5 lat nie było wiadomości o mieście. Miejscowa ludność została zdziesiątkowana przez wojnę, głód, zarazę i migrację do bezpieczniejszych miejsc, a jego gospodarka była utrudniona przez przejmowanie upraw i zwierząt. Ze względu na strategiczną wartość Knina, król Ludwik II odpowiedział na prośby kapitanów Knina, Skradina i Ostrovicy i obiecał wsparcie 1.000 piechoty i 1.000 kawalerzystów. Jest jednak mało prawdopodobne, aby siły te dotarły do zagrożonych miast. W 1522 r. Osmanie zaatakowali Knin i pobliskie forty nie tylko najeżdżając je, ale z wyraźnym zamiarem zajęcia tego obszaru[6]. Przygotowania i ostateczne oblężenieMahmud-Bej z sanjaku Hercegowiny ominął Knin i udając się wraz ze swą armią do Liki spustoszył cały teren. Celem jego ofensywy było odcięcie Knina od północy i zapobieżenie przybyciu posiłków. Armia Mahmuda rozbiła obóz w pobliżu Cetiny. Wkrótce armia dowodzona przez Gāzī Ḫusrev Beğa, beja sanðzaku Bośni, wróciła z najazdu na Carniolę. Gāzī Ḫusrev Beğ podbił mniejsze forty w pobliżu Knina i całkowicie go otoczył, łącząc swoje siły z Mahmudem. Dwie połączone armie miały około 25.000 ludzi i dużą liczbę artylerii. Zaczęli ostrzeliwać Knin dzień i noc. Twierdzy bronił Mihovil Vojković z Klokoč, chorwacki szlachcic, który miał do dyspozycji tylko niewielki garnizon[7]. Gdy tylko chorwacki ban Ivan Karlović usłyszał wieść o oblężeniu, zaczął zbierać armię, aby pomóc Kninowi, siedzibie chorwackich banów. Poprosił także o pomoc kapitanów z sąsiedniego arcyksięstwa Austrii. Podczas gdy ban przygotowywał armię, los Knina był już przesądzony. Turcy rozpoczęli trzy intensywne ataki na Knin, dopóki Mihovil Vojković nie poddał fortecy 29 maja po negocjacjach z Gāzī Ḫusrev Beğiem. Otrzymał pozwolenie na opuszczenie miasta ze swoimi ludźmi.[7][8] Następstwa Ilustracja przedstawiająca Knin autorstwa Vincenzo Coronellego z końca XVII wieku, w okresie panowania osmańskiego Po usłyszeniu o losie Knina mieszkańcy pobliskiego Skradina uciekli i opuścili miasto bez obrony, więc Turcy z łatwością go zajęli. Następnego dnia Drniš również wpadł w ręce osmańskie. Ivan Karlovic przebywał wówczas w Topusku, więc informacja o utracie Knina i Skradina dotarła ze znacznym opóźnieniem. Po podbiciu Knina Osmanie przenieśli się pod Klis, kolejnej ważnej fortecy w Chorwacji. Jednak garnizon twierdzy był wystarczająco silny, by odpierać ataki ludzi Husrev-beya, którzy musieli przerwać oblężenie i wycofać swoje siły. Oczekiwano, że chorwaccy kapitanowie graniczni będą próbowali zrekompensować porażkę atakowanym przez mniej bronione miasta Udbina, Bihać i nadmorskie miasta.[4] Ivan Karlovic był wściekły na Mihovila Vojkovicia za poddanie Knina, więc aresztował Vojkovića i wysłał go do więzienia w Udbinie. Hrabia Juraj II i Matija II Frankopan zajęli miasto Klokoč, siedzibę Vojkovića, gdzie znaleźli amunicję i armaty, które miały wzmocnić obronę Knina.[7] Upadek Knin był dla Chorwacji ogromnym szokiem, ponieważ zaginęła kolebka chorwackiego państwa, siedziba chorwackiego bana i miejsce chorwackich konwencji. Bihać stał się teraz główną twierdzą w obronie Chorwacji na południe od rzeki Sawy.[4] Pod panowaniem osmańskim do pustego Knin i regionu napłyneli nowi osadnicy. Byli to owczarscy pasterze z innych terytoriów osmańskich, głównie wyznania prawosławnego.[9] Próby pomocyByło kilka prób szybkiego wyzwolenia Knina. We wrześniu tego samego roku chorwacki ban Ivan Karlović zebrał armię i zaatakował siły osmańskie w okolicach Knina, chwytając kilku żołnierzy osmańskich, w tym złotnika Gāzī Ḫusrev Beğa. Oczekiwano pomocy od austriackiego arcyksięcia Ferdynanda, który miał zagwarantować odzyskanie lub wzmocnienie Senja, Krupy, Knina, Skradina, Klisa i Ostrovicy, ale bezskutecznie. W 1529 i 1530 r. miały miejsce dwa kolejne ataki, z których pierwszy zakończył się pojmanie 24 żołnierzy osmańskich, zaś w drugim – w lipcu 1530 r. około 100 jeźdźców z Bihaćia dotarło w rejon Knin i rzekę Cetinę, gdzie zgromadzono lokalnych wojowników chrześcijańskich pod dowództwem Nikoli Bidojevićia, ale musiał zawrócić, ponieważ Bihać był zagrożony. Imperium Osmańskie uczyniło Knin bazą operacyjną do dalszych ofensyw w okolicy.[10] |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg){kind=small}
_(Border).svg){kind=small}
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Stjepan Gunjača: Tiniensia archaeologica - historica - topographica, 1960, ss. 86-87.
- ↑ Stjepan Gunjača: Tiniensia archaeologica - historica - topographica, 1960, s. 84.
- ↑ Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, ss. 44-45.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, s. 48.
- ↑ Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, s. 302.
- ↑ 6,0 6,1 Stjepan Gunjača: Tiniensia archaeologica - historica - topographica, 1960, s. 88.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, ss. 382-383.
- ↑ Ćiro Truhelka: Gazi Husrefbeg, njegov život i njegovo doba, s.20.
- ↑ Carolin Leutloff-Grandits: Claiming Ownership in Postwar Croatia: The Dynamics of Property Relations and Ethnic Conflict in the Knin Region, LIT Verlag Münster, 2006, ss. 45-46.
- ↑ Stjepan Gunjača: Tiniensia archaeologica - historica - topographica, 1960, ss. 90-91.
- ↑ Vjekoslav Klaić: Knin za turskog vladanja, s. 258.