Order Smoka

Strona	Autorzy	Nota
[1]	[2]	Ten artykuł pochodzi z Wikipedii w języku polskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku polskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

Notka Herb Władysława Jagiełły z insygniami członka Orderu Smoka Herb kanclerza Szydłowieckiego (Kraków, Wawel) Sárkány Társaság (pol. Order Smoka, niem. Drachenorden, łac. Societas Draconistrarum) – order ustanowiony w 1408 przez króla Węgier Zygmunta Luksemburczyka jako zakon rycerski. Został ukształtowany w wyniku nakazu wypraw krzyżowych dla rycerstwa zachodnioeuropejskiego, prowadzonych pod patronatem cesarza niemieckiego. Od członków zakonu wymagano obrony wartości chrześcijańskich, Kościoła rzymskokatolickiego i walki z niewiernymi, gł. zagrażającym ówczesnej Europie muzułmańskimi Turkami. Zakon rozwijał się w 1. poł. XV w., gł. w niemieckich i włoskich krajach Cesarstwa Rzymskiego. Po śmierci jego fundatora (1437) popularność zakonu w Europie znacznie zmalała. Przetrwał on jednak w Królestwie Węgier jako order monarszy. Ponownie zyskał na znaczeniu po upadku Konstantynopola (1453), zyskując kolejnych członków, poza Węgrami gł. w Chorwacji, Serbii, Albanii i Krajach Multańskich. O znaczeniu orderu w tym regionie przekonuje przydomek hospodara wołoskiego Włada II, który przybrał miano Dracula (rum. Smok). Najstarszy zachowany do naszych czasów dokument odnoszący się do Orderu Smoka pochodzi z 1707, który jest kopią jego pierwotnego statutu z 1408. Od tej pory Order Smoka był odznaczeniem monarszym króla Węgier i pod taką postacią przetrwał do 1946. Znane współcześnie źródła nie potwierdzają nadań orderu po XVI w. W 2001 został on odnowiony w Oradei jako order prywatny rodu Rakoczych. Tło historyczne Jedyną legitymacją władzy, która przemówiła za wyborem przez możnowładców węgierskich na króla Zygmunta Luksemburczyka, było jego małżeństwo z Marią Andegaweńską. Po objęciu tronu w Budzie i Zadarze (1387) król-małżonek przebywał głównie na swoim brandenburskim dworze zabierając ze sobą również królową. Swój zarząd nad królestwem władczyni powierzyła mianowanemu przez Zygmunta palatynowi, co dodatkowo osłabiło jego pozycję na Węgrzech. Po śmierci Marii (1395) władza królewska Zygmunta potrzebowała dodatkowego wzmocnienia, jednak skupienie się władcy na polityce europejskiej i jego cesarskie ambicje nie pozwalały na przyjazd do Budy. Wymusiło to na nim szereg daleko posuniętych przywilejów dla szlachty. Spowodowało to wyniesienie stosunkowo licznej warstwy możnowładców węgierskich do godności hrabiowskich w Rzeszy. Aby przeciwdziałać rosnącej sile rycerstwa, nałożył on wysokie podatki na możnowładców, którzy zobowiązali do nich podległą im drobną szlachtę. Przegrana księcia serbskiego Łazarza z Muradem I na Kosowym Polu w 1389 oraz zajęcie przez Turków bułgarskiej warowni Nikopolis znacznie zmieniły sytuację międzynarodową Węgier. W 1396 papież Bonifacy IX ogłosił krucjatę przeciwko Turkom. Miała ona na celu wyzwolenie Bułgarii spod panowania osmańskiego i odsiecz Konstantynopola, co powinno skutecznie powstrzymać ekspansję Turków. Dowodzący wojskami krzyżowców pod Nikopolis Zygmunt, uciekł z pola bitwy. Fakt ten dodatkowo osłabił pozycję króla na Węgrzech, co spowodowało liczne wystąpienia szlachty, która planowała obalić władcę. W 1401 Zygmunt Luksemburski odnowił swoje panowanie na Węgrzech, tłumiąc bunty możnowładców. Ostateczne zwycięstwo nad opozycją zawdzięczał on proniemieckimu stronnictwu, reprezentowanemu przez możnowładców Górnych Węgier, Ścibora ze Ściborzyc i Mikołaja Garay'a. W ostatecznym rozprawieniu się ze zbrojną opozycją chorwacką znacząco dopomógł Zygmuntowi hrabia cylejski Herman II. Rozstrzygająca bitwa kampanii chorwackiej odbyła się pod Doborem w Usorze (1408). Zakończone walki o utrzymanie władzy królewskiej wymagały nowych nadań przywilejów. Jednak obawiający się wzmocnienia pozycji gospodarczej możnowładców, Zygmunt poszukiwał innego rozwiązania. Ustanowienie orderu miało wyłonić kolejny rodzaj uprzywilejowanego rycerstwa węgierskiego, z czasem wszystkich ziem Luksemburczyka, jednak bez znaczących zmian gospodarczych i politycznych, które mogłyby zachwiać pozycją króla. Pamiętny swej klęski pod Nikopolis (1496), pragnął też zaciągnąć pod swoją komendę doświadczone rycerstwo zachodnioeuropejskie, wiążąc ich jednocześnie przysięgą wierności wobec korony św. Stefana. Miało to spowodować trwałe powiązanie członków zakonu z wojnami krucjatowymi Węgier. Fundacja i organizacja 12 grudnia 1408 para królewska Węgier, Zygmunt Luksemburczyk i Barbara Cylejska założyli związek rycerski zw. później Orderem Smoka. Statut tego związku nazywa go towarzystwem (łac. societas), którego członkowie noszą znak smoczy (łac. signum draconis). Milczy on jednak co do nazwy organizacji, trudno więc dziś odtworzyć właściwe podstawy prawne grupy rycerstwa skupionej wokół Orderu Smoka. Współczesne źródła odnoszą order do szeregu podobnych zwyczajowych nazw występujących w ówczesnym systemie organizacji rycerskich w Europie, jak np. Gesellschaft mit dem Drachen (niem. Związek ze Smokiem), Divisa seu Societas Draconica (fr. Znak Towarzystwa Smoczego), Societas Draconica seu Draconistarum (wł. Towarzystwo Smocze spod Gwiazdy Smoka) i Fraternitas Draconum (łac. Braterstwo Smocze). Związek inspirowany był wcześniej funkcjonującym na Węgrzech Zakonie Rycerskim św. Jerzego, założonym w 1318 przez króla Karola Roberta. Nowo powstały zakon odwoływał się do jego tradycji, przyjął za swego patrona św. Jerzego, którego legenda o walce ze smokiem stała się również podstawą legendy zakonu. Członkowie Zobacz też kategorię: Kategoria:Kawalerowie Orderu Smoka . Pierwotnie zakon miał dwudziestu jeden członków, którzy byli głównie sojusznikami bądź lennikami Zygmunta Luksemburczyka (np. władca Serbii Stefan Lazarević, możnowładca Górnych Węgier Ścibor ze Ściborzyc, Nicholas II Garay). Później zostali nimi także niektórzy władcy europejscy, m.in.: Henryk V, król Anglii, Władysław Jagiełło, król Polski, Alfonso V Aragoński, król Neapolu, Krzysztof III, książę Bawarii i król Danii, Ernest Żelazny, władca Austrii, Witold, wielki książę litewski, Wład II Diabeł, nazywany także z rum. Vlad Dracul, hospodar wołoski i jego syn Wład Palownik, zwany „Vlad Dracula” (z rum. Vlad Drăculea), również późniejszy hospodar wołoski, Ludwik II książę legnicko-brzeski; przy czym nie wszyscy spośród nich składali przysięgę wierności królowi Zygmuntowi. Godło Godłem zakonu był tzw. Herb Smoka, który przedstawiał zwiniętego w kłębek, ziejącego ogniem smoka oraz napis po łacinie O Quam Misericors est Deus, Pius et Iustus (O, jakże miłosierny, łagodny i sprawiedliwy jest Bóg!). Na rewersie widniał czerwony krzyż św. Jerzego w polu srebrnym. Funkcje i zakończenie działalności Jednym z głównych celów zakonu była ochrona chrześcijańskiej Europy przed islamskim Imperium osmańskim, które atakowało Bałkany. Oficjalne zakończenie działalności Zakonu Smoka nie miało miejsca. Czas zweryfikował sojusze zawiązane na potrzeby Zakonu gdy muzułmanie przestali już masowo zagrażać Europie. Odnowienie orderu Na przełomie XX i XXI w. pojawiała się w prawicowych środowiskach węgierskich oraz rumuńskich Węgrów idea odnowienia orderu. Ostatecznie stało się to w 2001, kiedy z inicjatywy Jacqueline de Rákóczi odbyła się w Oradei uroczystość mianowania wielkiego kanclerza. Został nim György Lehr, który przyznał order inicjatorce odnowienia i biskupowi wielkowaradyńskiemu, Józsefowi Tempfliemu. Przypisy Linki zewnętrzne Présentation de l’Ordre du dragon

Sárkány Társaság (węg.) Order Smoka (pol.) Societas Draconistrarum (łac.) Drachenorden (niem.) Awers Ustanowiono 12 grudnia 1408