Tekst źródłowy strony Országh Mihály

[[Kategoria:0+]]
[[Kategoria:0p]]
[[Kategoria:Strony przetłumaczone z węgierskiej Wikipedii]]
{{Uwaga|
|strona  = https://hu.wikipedia.org/wiki/Guthi_Orsz%C3%A1gh_Mih%C3%A1ly
|autorzy = https://hu.wikipedia.org/w/index.php?title=Guthi_Orsz%C3%A1gh_Mih%C3%A1ly&action=history
|nota    = węgierski
}}
{{W}}
{|
 |-style="vertical-align:top;"
 |
{{Redoslijed|
|poprzednik         = [[Rozgonyi I. János]]
|gl_članak_funkcija = [[Skarbnik królewski]]<br>(22 lutego 1436 – 3 grudnia 1438)
|współrządzący      = [[Rozgonyi I. János]]<br>(22 lutego 1436 – 12 marca 1436)<br>[[Lemmel Mátyás]]<br>(1437 – ?)<br>Szentgyörgyi László<br>(9 kwietnia 1438 – 6 września 1438)
|następca           = [[Noffri Lénárd]]
}}
{{W}}
{{Redoslijed|
|poprzednik         = [[Töttös László]]
|gl_članak_funkcija = [[Skarbnik królewski]]<br>(28 lipca 1440 – 21 listopada 1453)
|współrządzący      = 
|następca           = [[Várdai Miklós]]
}}
{|
|
|}

[[Plik:Coa Hungary Clan Gutkeled.svg|thumb|left|230px|Ősei Jego przodkowie pochodzili z [[rodzaju Gutkeled]]]]

'''Országh Mihály''' '''''de Guthi''''' (pol. ''Michał Országh de Guti'') (* ok.1410, † 1484), węgierski szlachcic, [[Kincstartó|főkincstartó]], [[królewski odźwierny]], [[palatyn]] za panowania króla Węgier [[Maciej I|Macieja Korwina]].

== Życiorys ==

Pochodził z rodu [[Szabolcs]], jednej z najbiedniejszych gałęzi [[Gutkeled|klanu Gutkeled]], (gałąź Farkas). Syn Gáspára i Katalin Parlagi; miał dwóch braci: [[Országh János|Jana]] − [[mistrz skarbu|skarbnika królewskiego]] i młodszego brata. Jego pierwszą żoną była [[Rozgonyi Borbála|Barbara Rozgonyi]], a drugą była Jakcs Anna ''de Kusal''. Miał czterech synów i cztery córki. Dzięki swojemu pierwszemu małżeństwu wstąpił w szeregi baronów

Karierę polityczną rozpoczął na dworze króla [[Zygmunt]]a Luksemburga. W latach 1430–38 był ''[[világos]]'' zamku Valvár i ''[[ispán]]em'' [[Zaránd vármegye|komitatu Zaránd]]. W 1433 r. został mianowany ''[[kamarás]]'' i odtąd pełnił ważną funkcję państwową. Jako członek świty króla był w 1433 r. Rzymie. W latach 1436–38, a następnie w latach 1440–53 był [[mistrz skarbu|mistrzem skarbu]]. W 1436 r. otrzymał majątki Csejte i Jókő. W latach 1436–37 był [[Sędzia Kumanów|sędzią Kumanów]], a w 1437 r. był ''[[ispán]]em'' komitatów: [[Arad vármegye|Arad]] i [[Csongrád vármegye|Csongrád]].

Po śmierci cesarza [[Albrecht II. (HRR)|Alberta Habsburga]] (1439) był jednym z arystokratów, którzy w 1440 r. poparli wybór Władysława Jagiellończyka na króla jako [[I. Ulászló|Ulászló I]] i był członkiem delegacji, która przekazała ten fakt polskiemu władcy. W latach 1441–1445 był ''[[ispán]]em'' [[Sopron vármegye|komitatu Sopron]]. Po śmierci króla Władysława w 1444 r., w latach 1448–58 był jednym z siedmiu naczelnych dowódców narodowych. Pełniąc tę funkcję, pod rządami [[Hunyadi János]]Jana Hunyadiego]] (1446–52) bronił Doliny Wagu: był zmuszony rozmieścić własną armię przeciwko czeskiemu przywódcy najemników [[Giskra János]]Janowi Giskrze]] i wielu innym morawskim i austriackim szlachcicom, którzy stale najeżdżali jego posiadłości. Od 1454 r. był [[Odźwierny|odźwiernym]] króla [[V. László|Władysława V]], a od 1457 r. był ''[[ispán]]em'' [[Bars vármegye|komitatu Bars]].

<blockquote><cite>
<small>Mówi się, że Michał z tego kraju, człowiek uważany za mądrego ze względu na swoją niezwykłą mądrość i bogactwo doświadczenia, świadczył nie tylko w swoim sercu, ale także w ustach: Kogo widzi, gdy jest koronowany Świętą Koroną, czcij go, uważaj za świętego króla i czcij go, jeśli ma wołu .<small>

''Antonio Bonfini: ''A magyar történelem tizedei''<ref>[http://www.tankonyvtar.hu/hu/tartalom/tkt/magyar-tortenelem/ch34.html Antonio Bonfini: ''A magyar történelem tizedei''], tankonyvtar.hu</ref></small></small>
</blockquote>

Od 1458 r. był stronnikiem [[Szilágyi Mihály|Michał Szilágyi]], a następnie młodego [[Maciej I|Macieja]]. W 1458 r. przejął urząd po odwołanym [[palatyn]]ie [[Garai László| Władysławie Garai]], sprawując go do swojej śmierci. Brał udział w mediacjach między stronnikami [[Friedrich III. (HRR)|Fryderyka]], zwłaszcza między [[Újlaki V. Miklós|Michałem V Újlakim]] a królem Maciejem. Towarzyszył królowi Maciejowi we wszystkich jego głównych kampaniach. W 1461 r. wspierał armią 5000 ludzi księcia Austrii [[Albrecht VI. (Österreich)|Alberta VI]] w walce z bratem, cesarzem. W 1466 roku brał udział w kampanii na Morawach. W 1467 r. był przywódcą armii, która pokonała powstanie Siedmiogrodu przeciwko Maciejowi, a 10 lat później walczył przy oblężeniu Szabács. Za swoje usługi otrzymał ogromne majątki od króal Macieja.

Z jego wspomnień [[Thuróczi János|János Thuróczi]] napisał swoją kronikę.

== Przypisy ==
{{izvori}}

== Źródła ==
* [[Markó László (lexikonszerkesztő)|Markó László]]: A magyar állam főméltóságai Szent Istvántól napjainkig. 2., bőv., jav. kiadás. Bp. 2006.
* [[C. Tóth Norbert]]: Nádorváltás 1458-ban - Mátyás király első országgyűlésének időpontja. [[Turul (folyóirat)|Turul]] 84/3, 98-101.

== Więcej informacji ==
* [http://www.reneszansziwiw.hu/entity/215/datapage Petőfi irodalmi múzeum - reneszánsz iwiw]

|
{{Urzędnik infobox
 |urzędnik          = Országh Mihály
 |imiona            = Michał Országh
 |tytulatura        = 
 |grafika           = 
 |opis grafiki      = 
 |herb              = Herb Országh Mihály.png
 |opis herbu        = Herb Michała Országha
 |faksymile         = 
 |opis faksymile    = 
 |dewiza            = 

 |1. tytuł          = [[Ban Dalmacji, Chorwacji i Slawonii]]
 |1. od             = 1498
 |1. do             = 1499
 |1. powołanie      = 
 |1. poprzednik     = [[Corvin János]]
 |1. następca       = [[Corvin János]]

 |2. tytuł          = [[Palatyn Królestwa Węgier]]
 |2. od             = [[1458]]
 |2. do             = [[1484]]
 |2. powołanie      = 
 |2. poprzednik     = [[Garai László]]
 |2. następca       = [[Szapolyai Imre]]

 |klan              = [[Gutkeled]]
 |ród               = [[Szabolcs]]
 |rodzina           = [[Országh]]
 |pochodzenie       = węgierskie
 |państwo           = [[Królestwo Węgier]]<br>w unii personalnej<br>z [[Hrvatska u personalnoj uniji s Mađarskom|Królestwem Chorwacji]]
 |wyznanie          = [[Kościół katolicki|rzymskokatolickie]]
 |data urodzenia    = [[1410]]
 |miejsce urodzenia = 
 |data śmierci      = [[1484]]
 |miejsce śmierci   = 
 |przyczyna śmierci = 
 |miejsce spoczynku = 
 |ojciec            = [[Országh Gáspár]] ''de Guthi''
 |matka             = Parlagi Katalin
 |rodzeństwo        = [[Országh János|János]], brat Nn

 |1. związek        = 1.żona
 |1. związek z      = Rozgonyi Borbála
 |1. związek od     = 
 |1. związek do     = 
 |1. dzieci         = 

 |2. związek        = 2.żona
 |2. związek z      = Jakcs Anna ''de Kusai''
 |2. związek od     = 
 |2. związek do     = 
 |2. dzieci         = czterech synów i cztery córki
 |dokonania         = 
 |odznaczenia       = 
 |commons           = 
 |wikiźródła        = 
 |wikicytaty        = 
}}
|}

{{SORTUJ:Orszagh Mihaly}}

[[Kategoria:Gutkeled]]
[[Kategoria:Palatyni Królestwa Węgier]]
[[Kategoria:Skarbnicy królewscy]]
[[Kategoria:Urzędnicy Królestwa Węgier]]
[[Kategoria:Węgierscy dygnitarze historyczni]]
[[Kategoria:Węgierscy szlachcice]]
[[Kategoria:Węgierscy urzędnicy królewscy]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1410]]
[[Kategoria:Urodzeni w XV wieku]]
[[Kategoria:Zmarli w 1484]]
[[Kategoria:Zmarli w XV wieku]]