Perényi III. János

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Perényi III. János (pol. Jan III Perényi) (* nieznana, † 1458), węgierski szlachcic, ispán komitatu Zemplén (1438–1440 i 1452), mistrz skarbu (1438 i 1445–1458).

Życiorys

Po śmierci krewnego, Piotra Perényi, on i jego brat zawarli umowę spadkową z synami Piotra, Janem i nieletnim Mikołajem. Nowi właściciele zostali włączeni do swoich nowych posiadłości w 1431 r. Zgodnie z umową, ich siedziba główna, posiadłości: Terbes, Füzér i Csorbakó, zostały im przekazane wraz z zamkami w całości, co oznaczało przyległości zamkowe i wyposażenie Nagyida i Nyalábi. Bracia oczekiwali, że Jan i Mikołaj wkrótce umrą bez następców, biorąc pod uwagę, że wartość majątku znacznie się różniła. Mogli jednak rozwiązać umowę, ponieważ kilka lat później stare ośrodki ponownie znalazły się w rękach synów Imre.

W latach 1431–1437 János był stolnikiem królewski i brał udział w walce z husytami. W 1438 r. nowy król Albert mianował go mistrzem skarbu, czemu towarzyszył tytuł sędziego miast Tarnok, co wzbogaciło jego majątek o nowe dobra (odebrał zamek Fülek od królowej Elżbiety, a Sárost otrzymał w darze królewskim).[1] Śmierć Alberta doprowadziła kraj do wojny domowej, która podzieliła kraj na dwie frakcje: jedna z nich poparła syna Alberta Władysława Pogrobowca, a druga polskiego księcia Władysława Jagiellończyka. Początkowo János skłaniał się ku polskiemu księciu, by w 1440 r. stać się jego rzecznikiem.

János nawet przewodził delegacji do Krakowa, by zaprosić królewicza Władysława na tron ​​węgierski. Gdy jednak królowa-wdowa, z pomocą Jana Giskry, zajęła znaczną część Górnych Węgier (w tym zamek Sáros, należący do Perényich) i pokonała wrogów syna, János zmienił orientację i wolał dołączyć do zwolenników Władysława Pogrobowca.

Już w 1444 r. Giskra została mianowany jednym z głównych negocjatorów z Polakami. Po bitwie pod Warną został skonfrontowany z innymi władcami, z armią biskupa Szymona Rozgonyi z frakcji Władysława atakującą Jánosa, którego pojmał. Dzięki interwencji odźwiernego królewskiego Władysława Pálóciego János został uwolniony, ale musiał oddać syna, Stefanaa i córkę Ilonę/Helenę jako zakładników, a także zamek Csorbakő. Po uwolnieniu János zaatakował Pálócziego i zdobył fortecę Patak, Dédesd i Ajnácskő. Aby rozwiązać tę sytuację, w 1445 r. zwołano parlament, w którym przywrócono pierwotną własność, a János odzyskał również swoje dzieci (rezolucja Parlamentu z 5 maja 1445 r.).

Po usamodzielnieniu się najemników z Giskry i splądrowaniu pod pseudonimem Batri (bracia) w komitatów Sáros i Szepes (w tym okupując zamek Jánosa Sárós), János przeniósł poparcie na Jana Hunyadiego. W 1452 r. był członkiem delegacji do Fryderyka III i rozmawiał o uwolnieniu Władysława Pogrobowca, uwięzionego przez Fryderyka w Wiedniu. W ostatnich latach życia. W 1455 r., János nabył kolejną posiadłość w komitacie Szabolcs, wieś Radi i ufortyfikował swoje wcześniej nabyte dobra. Wkrótce jednak odnajdujemy go ponownie po stronie Giskry, z którym jako dowódcą, 8 września 1457 r. podpisał zawieszenie broni w Kassá z Michałem Szilágyim, komendantem Belgradu, przywódcą frakcji Hunyadiego..[2]

János był członkiem Smoczego Zakonu i aragońskiego Zakonu Kannar, znanego również jako Zakon Umiaru/Umiarkowania. Po śmierci w 1458 r. został pochowany w kościele w Tőkerebes. Wciąż są tam bogato rzeźbione nagrobki z różnymi symbolami Rycerzy Zakonu (Zakon Cypryjski, Zakon Aragoński Smoka). [3] W prawym górnym rogu jego nagrobka znajduje się wazon powitalny z napisem a ma(r)ia ora p(ro) nob(is) (Maryjo, módl się za nami). Na skraju jego nagrobka znajduje się następujący napis:

To miejsce spoczynku szlachetnego Jana, syna Emeryka, z rodziny Perényi, który przez chwalebnego księcia, Zygmunta, z łaski Bożej, cesarza rzymskiego, Węgier, Czech itp. był stolnikiem króla, a chwalebny książę Albert, z łaski Bożej, cesarz rzymski, królewski asystent króla węgierskiego. Zmarł w Roku Pańskim 1458 r. w dniu św. Jana Chrzciciela

(Hec est sepultura magnifici d(omi)ni Joh(an)nis filii Emerici de Peren, Illustrissimi p(ri)ncipis d(omi)ni Sigismu(n)di dei gr(ati)a Ro(ma)nor(um) Imperatoris hungaro(rum)q(ue) et bohe(m)ie etc. regis, dapiferor(um), ac serenissi(mi) p(ri)ncipis d(omi)ni Alberti eade(m) gr(ati)a Ro(ma)nor(um), ac hunga(r)ie reg(is) tavernicor(um) regalium mag(ist)ri Anno d(omi)ni MCCCCLVIH obi(i)t i(n) die Joh(annis) bapt(ist)e).[3]

Rodzina

Z żoną Katarzyną Kórógyi miał dzieci:

  • Stefana († 1483÷87), mistrza skarbu (1438-58);
  • Mikołaja († 1483)[4], w statucie z 15 listopada[5]. Podczas walk z wojskami królewskimi bracia przenieśli swoją kwaterę główną do zamku Fülek, gdzie wojska królewskie zostały przyjęte ogniem armatnim. Jednak wojska króla okazały się silniejsze, a Mikołaja mógł stracić życie przed lub w trakcie oblężenia zamku.[6][7];
  • Piotra, (fl. 1454-71)[8]
  • Elżbietę, żonę Stefana Pálóciego.

Przypisy

Zasoby

Perényi III. János (węg.)
Jan III Perényi (pol.)
Mistrz skarbu
wizerunek herbu
Herb rodu
Mistrz skarbu
Okres od 1438
do 1458
Poprzednik Zámbó Miklós
Następca Thurzó Elek
Dane biograficzne
Ród Perényi
Pochodzenie węgierskie
Państwo Królestwo Węgier
Urodziny data nieznana
Śmierć 1458
Ojciec I. Imre
Matka Várdai Katalin
Rodzeństwo I. István
Żona Kórógyi Katalin
Dzieci II. István
Miklós
Péter
Erzsébet