Olomouci béke

Strona	Autorzy	Nota
[1]	[2]	Ten artykuł pochodzi z Wikipedii w języku polskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku polskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

Traktaty: Dynastii Andegawenów Królów elekcyjnych

Treaty of Bruck (1328)  ♦  Treaty of Enns (1336)  ♦  Hungarian–Lithuanian Treaty (1351)  ♦  Hungarian–Neapolitan Treaty (1352)  ♦  Traktat z Zadaru (1358)  ♦  Treaty of Brunn (1364)  ♦  Treaty of Torino (1381)  ♦  Treaty of Iglo (1397)  ♦  Lubowla (1412)  ♦  Truce of Eger (1437)  ♦  Pokój w Szeged (1444)  ♦  Truce of Radkersburg (1447)  ♦  Hunyadi–Frederick pact (1450)  ♦  Traktat pokojowy z Wiener Neustadt (1463)  ♦  Treaty of Ófalu (1474)  ♦  Treaty of Korneoburg-Gmunden (1477)  ♦  Treaty of Brno (1478)  ♦  Treaty of Piotrków (1479)  ♦  Pokój w Ołomuńcu (1479)  ♦  Pozsonyi béke (1491)  ♦  I Kongers Wiedeński (1515)  ♦  Układ w Wielkim Waradynie (1538)  ♦  Traktat w Spirze (1570)

Tablica pamiątkowa na Górnym Rynku w Ołomuńcu: po lewej herb Macieja Korwina, po prawej herb Władysława II Jagiellończyka, pośrodku lew jako herb Czech. Autor: Vojtěch Hořínek Olomouci béke (pol. Pokój w Ołomuńcu, cz. Olomoucká smlouva) – traktat zawarty w wyniku rokowań trwających od wiosny 1478 r. w dniu 21 lipca 1479 w Ołomuńcu pomiędzy królem Węgier Maciejem Korwinem, który od 1469 r. był także królem czeskim, a królem czeskim Władysławem Jagiellończykiem, kończący kilkuletnią wojnę o koronę Czech, która wybuchła po detronizacji przez papieża króla Jerzego z Podiebradów, ogłoszeniu przeciw niemu krucjaty, a następnie jego śmierci w 1471 i elekcji w tymże roku Jagiellończyka. Pierwsza wersja traktatu z marca 1478 r. nie zyskała uznania Macieja, kolejna – z września tego roku – została przezeń zaakceptowana, wariant z grudnia wprowadzał drobne zmiany (stąd czasem podaje się w literaturze rok 1478 jako datę zawarcia traktatu). Dopiero latem roku następnego władcy spotkali się w Ołomuńcu i zakończyli trwająca ponad 10 lat wojnę. W wyniku tego traktatu Władysław Jagiellończyk rządzący na większości terytorium Czech (Królestwa Czeskiego) z Praga na czele uznał Macieja, a Maciej panujący jako król czeski w tzw. pobocznych ziemiach Korony Czeskiej (Morawy, Śląsk, Łużyce) uznał Władysława, rezygnując zarazem z władzy w tych częściach Czech, które go dotąd uznawały (głównie Pilzno i Czechy południowe – dobra Rożemberków). Obaj uznali się za władców dziedzicznych. Ustalono także podział kompetencji urzędników, procedury dla rozwiązywania spraw spornych oraz zasady następstwa w przypadku śmierci któregoś z władców: gdyby wcześniej zmarł Maciej (przed Władysławem), to Czesi zobowiązani byli do wypłacenia Królestwu Węgierskiemu 400 tysięcy dukatów za ich zaangażowanie w walkę z czeską herezja spod znaku Jerzego z Podiebradów (Maciej stanął na czele krucjaty), natomiast gdyby pierwszy zmarł Władysław, a jego następcą wybrano by Macieja lub jego dziedzica, to ziemie Korony Czeskiej władane przez Macieja miałyby wrócić pod berło władcy czeskiego związanego z praskim ośrodkiem politycznym bez obowiązku wypłaty tej sumy. Ustaleń tych jednak nie dotrzymano: Maciej Korwin, który zmarł 6 kwietnia 1490 (tj. przed Władysławem, który zmarł dopiero w roku 1516) nie pozostawił potomka z prawego łoża, a jego syn ze związku z córką wrocławskiego rajcy Marią Krebs nie został dopuszczony do tronu przez Węgrów, którzy wybrali na króla Węgier Władysława Jagiellończyka. Pomimo że Morawy, Śląsk i Łużyce wróciły pod berło (praskiego) władcy czeskiego, choć Wrocław – główny ośrodek władzy Macieja jako króla czeskiego – przez kolejne dekady, aż do czasów Ferdynanda I Habsburga, domagał się uregulowania tej sprawy, odmawiając złożenia hołdu lennego Władysławowi, a potem Ludwikowi jako władcom czeskim nie respektującym układu z 1479 r. Należnej zapłaty Węgrzy nigdy nie dostali. Należy podkreślić, że nie było to wykupienie ziem pobocznych Korony od Węgier, bo w czasach Macieja nie przestały być one częścią korony czeskiej, która do 1490 r. miała po prostu dwóch władców. Pokój w Ołomuńcu, sankcjonujący status quo sprzed wojny o koronę, usankcjonował m.in. rządy Macieja we Wrocławiu, stolicy Śląska. Korwin rządził w tym mieście twardą ręką, stosując nadmierny fiskalizm, ograniczając niekiedy władzę rady miejskiej, zakazując trzykrotnie (w 1485, 1489 i 1490) wyboru nowej rady i nominując w 1487 znienawidzonego w mieście starostę Heinza Dompniga. Dopiero po śmierci Macieja powrót Śląska wraz z Wrocławiem pod rządy Władysława Jagiellończyka umożliwił przywrócenie dawnego systemu rządów. Z drugiej strony – Maciej wyraźnie faworyzował Wrocław w relacji do książąt śląskich, a ambicje miasta łechtała jego polityka centralizacyjna, czyniąca ze stolicy Śląska nie tylko miejsce obrad sejmu śląskiego (de facto śląsko-łużyckiego), ale drugą obok jagiellońskiej w tym czasie Pragi stolicę Korony Czeskiej. Bibliografia Encyklopedia Wrocławia, s. 646 Roman Heck, Marian Orzechowski, Historia Czechosłowacji, wyd. Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1969, s. 121–122 Bogusław Czechowicz, Polityczne uwarunkowania sztuki Wrocławia u schyłku średniowiecza, Warszawa 2008. Petr Čornej – Milena Bartlovâ, Velké dějiny zemí Koruny České, tom 6: 1437-1526, Praha – Litomyšl 2007. Antonin Kalous, Matyáš Korvín (1443-1490). Uherský a český král, [České Budějovice 2009].

Olomouci béke Pokój w Ołomuńcu Olomoucká smlouva (cz.) Negocjacje wiosna 1478 r. − 21 lipca 1479 Data 21 lipca 1479 Miejsce Ołomuniec Warunki Władysław Jagiellończyk rządzący na większości terytorium Czech (Królestwa Czeskiego) z Pragą na czele uznał Macieja, a Maciej panujący jako król czeski w tzw. pobocznych ziemiach Korony Czeskiej (Morawy, Śląsk, Łużyce) uznał Władysława, rezygnując zarazem z władzy w tych częściach Czech, które go dotąd uznawały (głównie Pilzno i Czechy południowe – dobra Rożemberków). Obaj uznali się za władców dziedzicznych. Podpisujący Maciej Korwin Władysław II Jagiellończyk Strony     Królestwo Węgier Królestwo Czech