Sigismund von Luxemburg

Strona	Autorzy	Nota
[1]	[2]	Ten artykuł pochodzi z Wikipedii w języku polskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku polskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach.

Poprzednik: Król Węgier (1387-1437) Następca: Karol II z Durazzo Albrecht II Habsburg Poprzednik: Król Chorwacji (1387-1437) Następca: Karol II z Durazzo Albrecht II Habsburg Notka Róg do picia Zygmunta Luksemburskiego, przed 1408 Sigismund von Luxemburg (pol. Zygmunt Luksemburski, węg. Luxemburgi Zsigmond, chor. Žigmund Luksemburški, cz. Zikmund Lucemburský, słow. Žigmund Luxemburský) (* 14÷15 lutego 1368 w Norymberdze, † 9 grudnia 1437 w Znojmie) – elektor (margrabia) brandenburski od 1378, król węgierski od 1387, niemiecki od 1410 (do 1411 w opozycji do Jodoka z Moraw), książę Luksemburga od 1419, król włoski od 1431, Święty Cesarz Rzymski od 1433, król czeski od 1419 (objął władzę w 1436). Trzeci i ostatni cesarz z dynastii luksemburskiej. Drugi syn cesarza Karola IV Luksemburskiego oraz jego czwartej żony – Elżbiety Pomorskiej. Prawnuk Kazimierza III Wielkiego, króla Polski. Przyrodni brat Wacława IV, króla Czech i Niemiec. Rządy Ocena panowania tego władcy pozostaje wciąż gorącym tematem dyskusji wielu historyków – są wśród nich tacy, którzy wychwalają postawę Zygmunta jako obrońcy chrześcijaństwa – władcy, który pragnął zjednoczyć świat chrześcijański, aby ten mógł skuteczniej przeciwstawić się naporowi potęgi muzułmańskiej, jak również narastającym ruchom protestanckim. Oponenci nie negują tego poglądu, zarzucają jednak Zygmuntowi Luksemburskiemu wykorzystywanie religijnych instrumentów dla realizacji planów dynastycznych domu luksemburskiego. Obie strony zgadzają się z tym, że Zygmunt Luksemburski był osobą o wysokiej inteligencji, władcą niezwykle energicznym, o wygórowanych ambicjach. Przyczyn niepowodzeń tego nietuzinkowego władcy upatruje się zarówno w sprzecznościach jego charakteru, jak i w utopijności podejmowanych przez niego przedsięwzięć. Faktem jest, że polityka prowadzona przez Zygmunta doprowadziła do licznych wojen, a w ostatecznym rezultacie przyczyniła się do znacznego osłabienia rządzonych przez niego państw. Polityka Zygmunta Luksemburskiego Był on duchowym i militarnym przywódcą kilku krucjat, które na ogół kończyły się klęską oraz wyprawy przeciw Turkom osmańskim. W 1396 r. poniósł porażkę w bitwie pod Nikopolis, w 1428 r. – pod Golubacem (Gołąbcem). Wyprawiał się również przeciw czeskim husytom i poniósł porażki pod Witkowem i pod Pragą w 1420 r., pod Niemieckim Brodem w 1422 r., pod Uściem w 1426 r., pod Tachowem w 1427 r. i pod Domażlicami 1431 r. Przyczynił się znacznie do zwołania soboru w Konstancji w 1414 r. i odegrał podczas niego istotną rolę, doprowadzając do zakończenia Wielkiej Schizmy kościoła katolickiego. Miał udział w schwytaniu czeskiego prekursora protestantyzmu Jana Husa, w efekcie czego ten został osądzony i spalony na stosie. Prowadzone przez niego wojny wymagały ogromnych nakładów finansowych. Szukając pokrycia dla tych wydatków wyprzedawał dobra królewskie i cesarskie oraz zaciągał liczne długi i nakładał nadmierne podatki Polityka węgierska Spędzając większość czasu poza rządzonym przez siebie krajem niewiele zajmował się jego administracją – powołał do tego celu urząd palatyna, który miał to robić w jego zastępstwie. Nielubiany przez swych węgierskich poddanych starał się zjednać sobie wpływowych popleczników poprzez wynoszenie ich do godności magnackich, doprowadził tym do nadmiernego wzrostu ich znaczenia oraz skłócenia z resztą szlachty węgierskiej; nałożył ogromne podatki na magnatów, ci zaś przenieśli ten ciężar na niższą szlachtę, a ta z kolej na chłopstwo, co doprowadziło do chłopskiego powstania w Transylwanii. Wykorzystując dla swych imperialnych celów ekonomiczne, militarne i polityczne zasoby Węgier, wyczerpał ten kraj tak skutecznie, że jego znaczne osłabienie przyczyniło się do późniejszego uzależnienia od Turcji. Polityka czeska Królem Czech został w momencie śmierci Wacława IV 16 sierpnia 1419 roku. Jego przewrotne postępowanie wobec Jana Husa podczas soboru w Konstancji, które doprowadziło do spalenia Husa na stosie, wzbudziło powszechne oburzenie i wywołało gwałtowny sprzeciw Czechów wobec zamiaru objęcia przez niego tronu czeskiego. Przy użyciu wojsk niemieckich i węgierskich zajął stolicę Czech i 28 lipca 1420 roku został koronowany przez arcybiskupa Pragi w Pradze. Niedługo potem atak mieszczan oraz husyckiej armii na zamek zmusił go do ewakuacji. Doprowadziło to w 1420 r. do nasilenia wyniszczających ten kraj wojen husyckich. W 1434 roku w bitwie pod Lipanami utrakwiści pokonali taborytów i zawarli porozumienie z Zygmuntem, jednak tron czeski odzyskał dopiero w 1436 r. na skutek zdrady kalikstynów (utrakwistów), jednego z ugrupowań husyckich. Polityka niemiecka 20 września 1410 roku trzech elektorów ogłosiło Zygmunta królem rzymskim (niemieckim), jednak pozostali później wybrali Jodoka Morawskiego. 21 lipca 1411 roku, już po śmierci Jodoka, Zygmunt został wybrany przez pełną kurię elektorską. W elekcji brał udział on sam jako margrabia Brandenburgii, jego brat Wacław IV jako król Czech, książę Saksonii Rudolf III Saski, hrabia-palatyn Renu Ludwik III Wittelsbach, arcybiskup Moguncji Jan II z Nassau, arcybiskup Kolonii Fryderyk III z Saarwerden oraz arcybiskup Trewiru Werner z Falkensteinu. Koronował się w Akwizgranie 8 listopada 1414 roku. 25 listopada 1431 roku w Mediolanie koronował się na króla Włoch, które także wchodziły w skład Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Cesarzem rzymskim został 31 maja 1433 roku, kiedy to koronował go w Rzymie papież Eugeniusz IV. Za jego panowania w Rzeszy Niemieckiej umocniły się nowe potęgi terytorialne; Brandenburgia i Saksonia. Polityka wobec Polski Zygmunt planował rozbiór Polski za pośrednictwem księcia opolskiego Władysława Opolczyka. Plan rozbioru przedstawiony został wielkiemu mistrzowi zakonu krzyżackiego – Konradowi Wallenrodowi w 1392 r. Przewidywał on rozbiór Polski pomiędzy Rzeszę Niemiecką, zakon krzyżacki, Węgry i Morawy. Plan ten nie doczekał się prób realizacji, gdyż sprzeciwili się mu Krzyżacy. W 1410 roku wojska Zygmunta pod dowództwem Ścibora ze Ściborzyc najechały ziemię sądecką, jednak najazd został odparty. Zmiana stosunków Zygmunta z Polską nastąpiła po polskim zwycięstwie pod Grunwaldem i podpisaniu I pokoju toruńskiego w 1411. Już 15 marca 1412 roku Zygmunt podpisał w Lubowli pokój z Polską, na podstawie którego zawarto przymierze polsko-węgierskie oraz postanowiono, że Ruś Czerwona i Podole pozostaną przy Polsce do śmierci jednego z dwóch władców, a następnie po 15 latach od tego wydarzenia wspólna komisja panów polskich i węgierskich miała zadecydować o ich dalszych losach, Mołdawia miała pozostać lennem Korony Polskiej, lecz miała być zobowiązana do posiłkowania Zygmunta Luksemburskiego przeciw Turkom. W sierpniu Zygmunt ogłosił wyrok w sporze Polski z Krzyżakami, w którym rozstrzygnął na niekorzyść Zakonu pretensje biskupów polskich, resztę odkładając do zbadania przez komisję – przy okazji naciska na Zakon Krzyżacki o wypłatę należnego odszkodowania wynikającego z I pokoju toruńskiego. W dniu 8 listopada 1412 roku przekazał Polsce część Spisza w tzw. zastaw spiski, w zamian za pożyczkę 37 tys. kop groszy praskich od Polski. Po kolejnej wojnie polsko-krzyżackiej (wojna głodowa) Zygmunt Luksemburski obawiając się interwencji Jagiełły w Czechach, postanowił skierować jego ekspansję na północ i w dniu 6 grudnia 1420 roku wydał we Wrocławiu niekorzystny dla Jagiełły wyrok, co doprowadziło do nowej wojny z Krzyżakami w 1422 roku (wojna golubska). W 1423 roku Zygmunt odnowił w Kieżmarku traktat sojuszniczy z 1412 roku. Zmarł 9 grudnia 1437 w morawskim Znojmie, został zaś pochowany w katedrze w siedmiogrodzkim Waradynie (dzisiaj Oradea w Rumunii). Przodkowie 4. Jan Luksemburski           2. Karol IV Luksemburski 5. Elżbieta Przemyślidka               1. Zygmunt Luksemburski 6. Bogusław V         3. Elżbieta     7. Elżbieta Kazimierzówna         Małżeństwa i potomstwo Zygmunt był żonaty z Marią Andegaweńską i Barbarą Cylejską. Jego jedynym potomkiem była córka z drugiego związku – Elżbieta, małżonka Albrechta Habsburga. Bibliografia W. Czapliński, A. Galos, W. Korta, Historia Niemiec, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1981. ISBN 83-04-00444-5. W. Felczak, Historia Węgier, Ossolineum, Wrocław-Warszawa-Kraków 1983. Historia Włoch. Wrocław: Ossolineum, 1999 ISBN 83-04-04432-3. OCLC 830265347 D. Hay, Europa XIV i XV wieku, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2001. ISBN 83-06-02625-X. Kamil Janicki: Damy polskiego imperium. 2017. T. Manteuffel, Historia Powszechna – Średniowiecze, PWN, Warszawa 2001, ISBN 83-01-08685-8. J.-F. Noel, Święte Cesarstwo, Oficyna Wydawnicza Volumen, Warszawa 1998. ISBN 83-86857-95-1. A. Prochaska, Do starań Zygmunta margrabiego brandenburskiego o koronę polską, [w:] Kwartalnik Historyczny, 18, 1904, ss. 213–219. Słownik władców Europy średniowiecznej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2002 ISBN 83-7177-102-9. OCLC 316557182 Historia Węgier do 1526 roku w zarysie. Bydgoszcz: Homini, 2000 ISBN 83-87933-75-9. OCLC 749805493 B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, Wydawnictwo Trio, Warszawa 2002, ISBN 83-85660-94-1.

Sigismund von Luxemburg Zygmunt Luksemburski Luxemburgi Zsigmond (węg.) Žigmund Luksemburški (chor.) Zikmund Lucemburský (cz.) Žigmund Luxemburský (słow.) Święty Cesarz Rzymski Okres 31 maja 1433 15 lutego 1437 Koronacja 8 listopada 1414 Poprzednik Karol IV Luksemburski Następca Fryderyk III Habsburg Król Rzymian (Niemiec) Do 1411 w opozycji do Jodoka z Moraw. Okres 20 września 1410/21 lipca 1411 15 lutego 1437 Poprzednik Ruprecht Wittelsbach Następca Albrecht II Habsburg Król Węgier i Chorwacji Okres 31 marca 1387 15 lutego 1437 Poprzednik Karol II z Durazzo Następca Albrecht II Habsburg Król Czech Okres 16 sierpnia 1419 15 lutego 1437 Poprzednik Wacław IV Luksemburski Następca Albrecht II Habsburg Król Włoch Okres 25 listopada 1431 15 lutego 1437 Poprzednik Ludwik IV Bawarski Następca Karol V Habsburg Dynastia Luksemburgowie Dane biograficzne Urodziny 14/15 lutego 1368 Miejsce Norymberga Śmierć 9 grudnia 1437 Miejsce Znojmo Ojciec Karol IV Luksemburski Matka Elżbieta Pomorska 1.żona Maria Andegaweńska od października 1385 do 17 maja 1395 2.żona Barbara Cylejska od 1408 do 9 grudnia 1437 Dzieci Elżbieta