Bécsújhelyi béke
Strona | Autorzy | Nota |
[1] | [2] | Ten artykuł został przetłumaczony z Wikipedii w języku angielskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku angielskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
Traktaty: ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
---|
Treaty of Bruck (1328) ♦ Treaty of Enns (1336) ♦ Hungarian–Lithuanian Treaty (1351) ♦ Hungarian–Neapolitan Treaty (1352) ♦ Traktat z Zadaru (1358) ♦ Treaty of Brunn (1364) ♦ Treaty of Torino (1381) ♦ Treaty of Iglo (1397) ♦ Lubowla (1412) ♦ Truce of Eger (1437) ♦ Pokój w Szeged (1444) ♦ Truce of Radkersburg (1447) ♦ Hunyadi–Frederick pact (1450) ♦ Traktat pokojowy z Wiener Neustadt (1463) ♦ Treaty of Ófalu (1474) ♦ Treaty of Korneoburg-Gmunden (1477) ♦ Treaty of Brno (1478) ♦ Treaty of Piotrków (1479) ♦ Pokój w Ołomuńcu (1479) ♦ Pozsonyi béke (1491) ♦ I Kongers Wiedeński (1515) ♦ Układ w Wielkim Waradynie (1538) ♦ Traktat w Spirze (1570) |
NotkaBécsújhelyi béke (pol. Traktat pokojowy z Wiener Neustadt) – traktat między Królestwem Węgier a Świętym Cesarstwem Rzymskim. Poprzedził go rozejm z Radkersburga, a następnie pokój z Pozsony z 1491 roku. Zajmuje się kwestiami sukcesji i ustala hipoteki terytorialne w komitatach: Moson, Sopron i Vas[1]. TłoPo śmierci króla Władysława V w Pradze, 23 stycznia 1458 r., Maciej został ogłoszony królem Węgier w Budzie, z pomocą swojego wuja Michała Szilágyiego. Tymczasem w lutym 1459 r. do Mikołaja z Iloka dołączyli inni niezadowoleni hrabiowie węgierscy, którzy na zamku Mikołaja w Güssing wybrali królem Fryderyka III, cesarza Świętego Cesarstwa Rzymskiego[2]. Fryderyk przejął tron jako swoje prawowite dziedzictwo po Albercie II z Niemiec. Pius II, który został papieżem w 1458 roku zaledwie 5 lat po tym, jak Turcy podbili Bizancjum, w obawie przed dalszą agresją turecką wezwał do krucjaty. Chciał pogodzić dwóch królów, którzy bronili swojej korony[3]. Fryderyk miał przewagę dzięki wsparciu niektórych węgierskich szlachciców, a także posiadał zachodnie Węgry, w tym węgierskie miasto Sopron i samą węgierską koronę, które w dniu 25 lutego 1441 r. otrzymał od królowej Elżbiety Luksemburskiej (żony Alberta II).[4] Pożyczył też od niej 100 000 dukatów dla Sopronu i kolejne 8000 dla korony.[4] Maciej miał po swojej stronie czeskiego króla Jerzego z Podiebradów (ogłoszonego przez Piusa heretykiem) i husyckiego przywódcę najemników Jana Jiskrę. Maciej sprzymierzył się z Albertem VI, bratem Fryderyka, z którym wówczas toczył wojnę. Papież mediował między stronami z mniejszym powodzeniem. Z szansami przeciwko niemu Maciej został zmuszony do potajemnego zaangażowania się w negocjacje. Na początku 1462 r. wysłał Jana Vitéza, arcybiskupa Ostrzyhomia, do Fryderyka do Grazu, wspomagany przez papieskiego obserwatora Hieronymusa Landusa. Częściowo zgodzili się na status Świętej Korony i miast Fraknó, Kabold, Kismarton, Kőszeg, Sopron i Rohonc. Ustalili warunki dziedziczenia tronu węgierskiego po Macieju, unieważniając sojusz między Maciejem a Albertem i zabronili mu ponownego małżeństwa po śmierci jego żony Katarzyny z Podiebradów. Negocjacje zakończyły się w maju. Jest to uważane za umowę przedwstępną dla traktatu pokojowego z Wiener Neustadt, chociaż większość warunków była utrzymywana w tajemnicy. W Sopron przedstawiciele węgierskich kół kościelnych i świeckich zaakceptowali wszystkie warunki tych negocjacji[1]. Oto uzgodnienia: [1]
TraktatTraktat został oficjalnie podpisany 19 lipca 1463 r. w Wiener Neustadt. Wspomniane terytoria zachodnie były obciążone hipoteką Świętego Cesarstwa Rzymskiego do 1647 r., Ale miał też możliwość faktycznego władcy Węgier, aby stwarzał też warunki do wykupu miast Fraknó i Kabold za 40 000 złotych florenów po śmierci Fryderyka. (Liczba miast, które można wymienić za tę cenę, jest obniżona do 2 z 5 w umowie przedwstępnej w Grauz). Węgierska korona i miasto Sopron zostały odzyskane w zamian za natychmiastowe 80 000 florenów. Ponadto ustalono, że jeśli Maciej zmarłby bez prawowitego syna, jego królestwo przejdzie na Fryderyka i Maksymiliana[1]. W tajnej klauzuli traktatu Fryderyk stracił kontrolę nad Janem Jiskrą i jego armią, co pozwoliło Maciejowi zatrudnić ich do jego służby, która stanowiła rdzeń późniejszej Czarnej Armii i czołówkę przyszłych podbojów Węgier[5]. Zaimplementowano także nową wojnę husycką, która doprowadziła do zwycięstw w nadchodzących bitwach.[3] potrzebne wyjaśnienie Korzyści dla Węgier
Korzyści dla Cesarstwa
Korzyści dla Państwa Papieskiego
NastępstwaZaraz po odzyskaniu Sopron Fryderyk III pozwolił czeskiemu kapitanowi Hinko Tannfeldowi z Waltersdorfu splądrować miasto 7 września 1465 r. Oddziały atakujące pochodziły z austriackiego miasta Waltersdorf, co było bezpośrednią obrazą dla Macieja, który natychmiast zaprotestował. Cesarz wyraził żal, ale nie zwrócił łupów. W odwecie garnizon Sopron wstrzymał i zablokował wysyłkę wina do Wiener Neustadt w 1466 r. i ponownie zażądał odszkodowania, które nadal pozostało niezrealizowane.[4] Traktat otworzył Maciejowi drogę do koronowania się na króla Węgier. Jego rządy doprowadziły do serii wojen, a ich korzystny wynik doprowadził do koronacji Macieja na króla Czech (1469–1490) i księcia Austrii (1486–1490)[6]. Krucjata nigdy nie powstała, ponieważ nigdy nie zapewniono obiecanych przez Wenecję środków na kampanię. Wysiłek ostatecznie zakończył się w wojnach czeskich (1468–1478), w których Maciej włączył Czechy do Węgier[5]. Wojna między Świętym Cesarstwem Rzymskim a Węgrami trwała po sukcesji zainteresowanych królów. Pole konfliktu dotknęło także miasta obciążone hipoteką. Fryderyk i Maksymilian nie otrzymali żadnego wsparcia zbrojnego, jak określono w warunkach. Pod koniec swego panowania Maciej odwrócił się od papiestwa, chroniąc Królestwo Neapolitańskie przed armią papieską w 1488 r., stając po stronie zbuntowanych obywateli papieskich w Ankonie w 1488 r., czyniąc ich węgierskim protektoratem, a nawet podpisując status quo traktat pokojowy z Imperium Osmańskim.[7] Po jego śmierci Habsburgowie zaostrzyli warunki w drugim traktacie z Pressburga i zabezpieczyli na pierwszym kongresie wiedeńskim. Obejmowali tron kilka razy, aż królem został Ferdynand I, a Święty Rzymski Cesarz, a Maksymilian II, Święty Rzymski Cesarz, samodzielnie rządził Węgrami, ustanawiając linię sukcesji Habsburgów, która trwała do I wojny światowej[8] Znaczenie historyczne18 kwietnia 1490 r., po śmierci Macieja, cesarz Maksymilian I wysłał ofertę szlachcie węgierskiej, w której złożył swoje roszczenia do tronu węgierskiego na podstawie tego traktatu. Obiecał ochronę przed Polską, zapewnił aneksję podbojów Macieja dla Węgier i obiecał utrzymać węgierskich urzędników i doradców w swoich urzędach. W przeciwnym razie zagroził użyciem siły, aby uzyskać uległość królestwa węgierskiego. Aby wyegzekwować swój wpływ na wybory królewskie, nakazał wydrukowanie i rozprowadzenie licznych egzemplarzy traktatu pokojowego z Wiener Neustadt wśród szlachty wyborczej. Był to pierwszy w historii przypadek wykorzystania prasy drukarskiej do celów propagandowych[9] Zobacz także also
Linki zewnętrzne |
|
Przypisy
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 István Bariska (2008). "II. Pius és az 1463. évi békeszerződés" [Papież Pius II i traktat pokojowy z 1463 r]. Vasi szemle newspaper (po węgiersku). Szombathely, Hungary: Assembly of Vas county. ISSN 0505-0332. Zarchiwizowane z oryginału 3 października 2011. [dostęp:2011-06-17].
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Herbermann, Charles, ed. (1913). "Matthias Corvinus". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. [dostęp:2011-06-25].
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Oslansky, František; Stanislav Skorvanek (1996). "The role of John Jiskra in the history of Slovakia" (PDF). Human Affairs, A Postdisciplinary Journal for Humanities & Social Sciences. Institute of Historical Studies, Slovak Academy of Sciences. I, ss. 19-33 (6, 1996). ISSN 1210-3055. Zarchiwizowane z oryginału (PDF) 28 lipca 2011. [dostęp=210-10-01].
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Oszkár Winkler (1462). Endre Csatkai (ed.). "Új lakóépületek Sopron belvárosában" [Nowe projekty mieszkaniowe w centrum Sopronu] (PDF). Soproni Szemle newspaper. 16 (po węgiersku). Sopron, Hungary: Rada miasta Sopron (4). ISSN 0133-0748. [dostęp:2011-06-19].
- ↑ 5,0 5,1 Pál Engel; Andrew Ayton; Tamás Pálosfalvi (2005). The realm of St. Stephen: a history of medieval Hungary, 895-1526. London, United Kingdom: I. B. Tauris. ss. 309–310. ISBN 1-85043-977-X.
- ↑ Matthias I. (2009). W: Encyclopædia Britannica. http://www.britannica.com/EBchecked/topic/369772/Matthias-
- ↑ Sándor Szilágyi (1896). "VII, Mátyás hadserege és diplomatiája" [VII, the diplomacy and army of Matthias]. A magyar nemzet története, 5. kötet [Historia narodu węgierskiego, volume 5.] (po węgiersku). Budapest, Hungary: Athenaeum Irod. és Nyomdai Rt. ISBN 1-144-24218-5. [dostęp:2011-06-19].
- ↑ Charles Cawley: Medieval Lands Project: Bohemia. Foundation for Medieval Genealogy, 30 listopada 2010. [dostęp:2011-06-20].
- ↑ Sándor Szilágyi (1896). "I. Második Ulászló megválasztatása." [I. the election of Vladislas II]. A magyar nemzet története, 5. kötet [Historia narodu węgierskiego, volume 5.] (po wegiersku). Budapest, Hungary: Athenaeum Irod. és Nyomdai Rt. ISBN 1-144-24218-5. [dostęp:2011-06-19].
- ↑ 10,0 10,1 10,2 10,3 Dr. István Bariska (2002). Government and Local Government Systems in Habsburg Pawned West Hungary (1447-1647) (PDF) (Ph.D. thesis). Ministry of National Resources of Hungary. [dostęp:2011-06-19].stały martwy link