Vata

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania

Notka

Vata lub Vatha (fl. 1046) był węgierskim szlachcicem, panem zamku Békés i wódz plemienia w Körösvidék (dziś Crișana). Znany z tego, że był przywódcą tzw. powstania pogańskie Vaty.

Życie

Alternatywne teorie sugerują, że był z pochodzenia Pieczyngiem. Aby zachować swoją pozycję, na początku swego panowania formalnie przyjął chrześcijaństwo, chociaż Peter Orseolo próbował odsunąć go od władzy ze względu na jego dobrze znany pogański styl życia.[1][2]


...Vata to imię tego, który jako pierwszy ofiarował się diabłu, zgolił głowę i zgodnie z pogańskim zwyczajem pozostawił trzy warkocze...
Kálti Márk: Chronicon Pictum[3]

Powstanie

Information icon4.svg Główny artykuł: Vata-féle lázadás

W 1046 r. szlachta wezwała synów Vazula z Rusi Kijowskiej do buntu przeciwko Piotrowi Orseolo, który według Kroniki Iluminowanej poprzysiągł „napełnić tę ziemię cudzoziemcami i oddać ją Niemcom”.[4] Korzystając z okazji, Vata rozpoczął inne powstanie we wschodnich Węgrzech w celu dechrystianizacji królestwa. W Abaújvár jego zwolennicy spotkali się z nowo przybyłymi braćmi i zażądali od nich, aby „pozwolili całemu ludowi żyć według pogańskich zwyczajów, pozwolili zabijać biskupów i duchownych, niszczyć kościoły, porzucić wiarę chrześcijańską i szanować bożki”. Nie mając innego wyjścia, musieli się z tym pogodzić. Podczas chaosu Gerard z Csanád, wróg Piotra, był uważany za jego duchownego i został stracony. Król próbował uciec do Austrii, ale prawdopodobnie został oślepiony przez zwolenników Vaty. Młodszy brat Andrzej został koronowany na króla i pokonał pogańskich rebeliantów, którzy wspierali starszego brata Levente, który nie przeszedł na chrześcijaństwo.[1][2][5]

Poźniejsze życie

Vata zachował później swoja pozycję, poddając się Andrzejowi i służąc mu aż do śmierci. Jego jedynym znanym dzieckiem jest Jan, który później przewodził kolejnemu pogańskiemu powstaniu w 1061 r.[5]

Przypisy

  1. 1,0 1,1 Gyula Korai magyar történeti lexikon: 9-14. század. Budapest: wyd. Akadémiai kiadó. (1994) ISBN 05 6722 9 963 05 6722 9.
  2. 2,0 2,1 Gyula Magyarország története: 895-1301. Budapest: wyd. Osiris kiadó. (2003) ss. 118-119. ISBN 9633895065..
  3. Kálti Márk: Chronicon Pictum https://mek.oszk.hu/10600/10642/10642.htm
  4. Mark of Kalt: Chronicon Pictum https://mek.oszk.hu/10600/10642/10642.htm
  5. 5,0 5,1 Ágnes Magyar életrajzi lexikon. wyd. Akadémiai Kiadó. (1967)

Źródła

  • László Szegfű (1980). „Vata népe [The People of Vata]”. „Acta Universitatis Szegediensis de Attila József nominatae. Acta Historica” (hu). wyd. MTA-SZTE-MOL Magyar Medievisztikai Kutatócsoport. Vol. 67 ss. 11–19. ISSN 0324-6965
  • Iván Uhrman (2010). „Az utolsó törzsfő vagy az első parasztvezér? Az úgynevezett Vata-felkelés [The Last Chieftain or the First Peasant Leader? The so-called Vata Uprising]”. „Hadtörténelmi Közlemények” (po węgiersku). wyd. Hadtörténeti Intézet és Múzeum.(1–2): Vol. 123 (1–2) ss. 44–112. ISSN 0017-6540


Vata
200px"
Rysunek Vaty w gazecie „Vasárnapi Ujság” (XIX w.)
Rodzina Csolt
Urodziny XI wiek
Śmierć XI wiek
Dzieci János