Zamek Spiski
| Strona | Autorzy | Nota |
| [1] | [2] | Ten artykuł pochodzi z Wikipedii w języku polskim. Treści pochodzące z Wikipedii w języku polskim są oparte na licencji Creative Commons 3.0 – Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach. Kopiując je lub tłumacząc, należy podać ich autorów i udostępnić na tych samych warunkach. |
NotkaZamek Spiski[1] (słow.Spišský Hrad, węg. Szepesi vár, niem. Zipser Burg, łac. Arx Scepusiensis) – kompleks zamkowy z przełomu XI i XII wieku, położony w północnej Słowacji, na Spiszu. Jest zaliczany do największych tego typu budowli w środkowej Europie: cały kompleks zamkowy zajmuje powierzchnię ok. 25 ha. Usytuowany jest na wyraźnej, wielkiej kopie trawertynowej, na wysokości 634 m n.p.m., ok. 200 m powyżej pobliskiego miasta Spiskie Podgrodzie[2]. Zamek położony jest na terenie Żehry (Žehra), która należy do najstarszych miejscowości na Spiszu. W 1993 roku został wpisany wraz z okolicą na listę światowego dziedzictwa UNESCO (zob. Levoča, Spišský Hrad i okoliczne zabytki). Obecnie większość zamku jest zrujnowana, część murów obronnych została odbudowana współcześnie. W odbudowanej części zamku mieści się niewielkie muzeum. HistoriaPoczątki budowy średniowiecznego grodu na trawertynowym wzgórzu sięgają początku XII wieku. Najstarsza wzmianka pisemna o zamku pochodzi z 1120 roku[3]. Na początku pełnił on funkcję twierdzy granicznej na północnej granicy wczesnofeudalnego państwa węgierskiego. Oparł się najazdowi tatarskiemu w pierwszej połowie XIII w.[2] W 1465 r. właścicielem zamku został Stefan Zápolya. Nowy właściciel, chcąc stworzyć tu reprezentacyjną siedzibę szlachecką, w drugiej połowie XV wieku wykonał przebudowę zamku. W kompleksie zamkowym wybudował pałac, salę rycerską i kaplicę pw. świętej Elżbiety. Na zamku urodził się jego syn Jan, późniejszy król Węgier. Od XVI w. do 1636 r. zamek był siedzibą żupanów spiskich z rodu Turzonów, następnie Zápolyów, później objął go we władanie ród Csákych, który zlecił ostatnie prace budowlane na górnym zamku[3]. W 1780 doszło do pożaru, a zamek zamienił się z czasem w ruiny. Ostatni właściciele opuścili zamek w 1948, a w 1961 został uznany za Narodowy Pomnik Kultury (Národná Kultúrna Pamiatka). Całkowitemu spustoszeniu zamku zapobiegli konserwatorzy zabytków. W 1970 roku rozpoczęto wymagającą pod względem technicznym konserwację fortyfikacji i pałaców zagrożonych niestabilnością podłoża skalnego. W kompleksie zamkowym są aktualnie umieszczone ekspozycje muzealne Muzeum Spiskiego poświęcone historii zamku, broni średniowiecznej i prawu feudalnemu. Po okolicy Zamku Spiskiego prowadzi spacerowa ścieżka dydaktyczna Sivá Brada – Dreveník. Turyści na ośmiu przystankach mogą zapoznać się z historią okolicy, jak również z ciekawostkami przyrodniczymi. Dostęp: samochodem na parking przed zamkiem, stamtąd pieszo około 10 min; pieszo z gminy Spišské Podhradie około 1 godz. Przypisy
Linki zewnętrzne
Szablon:Zamki i pałace Słowacji Szablon:Obiekty UNESCO na Słowacji |
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
