Zaránd vármegye

Z Europa Środkowa
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Coa Hungary Country History (855-1301).svg Coa Hungary Country History Venczel (1301-1305).svg Coa Hungary Country History Otto (1305-1307).svg Coa Hungary Country History Charles I (1310-1342).svg Blason Louis Ier de Hongrie.svg Armoiries André Hongrie.svg Sigismund Arms.svg Armoiries Albert II de Habsbourg.svg Coa Hungary Country History Vladislaus I (1440–1444).svg Wappen Habsburg-Lothringen Schild.svg Coa Hungary Country History Mathias Corvinus 3(1458-1490).svg Coa Hungary Country History Vladislas II (1490–1516).jpg Węgierskie komitaty

 ♦  Abaúj  ♦  Abaúj-Sáros  ♦  Abaúj-Torna  ♦  Alsó-Fehér  ♦  Arad  ♦  Árva  ♦  Bács  ♦  Bács-Bodrog  ♦  Bácska  ♦  Baranya  ♦  Bars  ♦  Békés  ♦  Belovár-Kőrös  ♦  Belső-Szolnok  ♦  Bereg  ♦  Beszterce-Naszód  ♦  Bihar  ♦  Bodrog  ♦  Borsod  ♦  Borsod-Abaúj-Zemplén  ♦  Brassó  ♦  Csanád  ♦  Csík  ♦  Csongrád  ♦  Doboka  ♦  Esztergom  ♦  Fehér  ♦  Fejér  ♦  Felső-Fehér  ♦  Fogaras  ♦  Gömör  ♦  Gömör és Kishont  ♦  Győr  ♦  Győr-Moson-Sopron  ♦  Hajdú  ♦  Háromszék  ♦  Heves  ♦  Heves és Külső-Szolnok  ♦  Hont  ♦  Hunyad  ♦  Jász-Nagykun-Szolnok  ♦  Keve  ♦  Kis-Küküllő  ♦  Kolozs  ♦  Komárom  ♦  Komárom-Esztergom  ♦  Krassó  ♦  Krassó-Szörény  ♦  Kraszna  ♦  Küküllő  ♦  Külső-Szolnok  ♦  Lika-Korbava  ♦  Liptó  ♦  Liptó-Árva  ♦  Máramaros  ♦  Maros-Torda  ♦  Modrus-Fiume  ♦  Moson  ♦  Muraköz  ♦  Nagy-Küküllő  ♦  Nógrád  ♦  Nyitra  ♦  Pest-Pilis-Solt-Kiskun  ♦  Pilis  ♦  Pozsega  ♦  Pozsony  ♦  Sáros  ♦  Somogy  ♦  Sopron  ♦  Szabolcs  ♦  Szatmár  ♦  Szeben  ♦  Szepes  ♦  Szerém  ♦  Szilágy  ♦  Szolnok  ♦  Szolnok-Doboka  ♦  Szörény  ♦  Temes  ♦  Tolna  ♦  Torda  ♦  Torda-Aranyos  ♦  Torna  ♦  Torontál  ♦  Trencsén  ♦  Turóc  ♦  Turóc-Zólyom  ♦  Udvarhely  ♦  Ugocsa  ♦  Újvár  ♦  Ung  ♦  Valkó  ♦  Varasd  ♦  Vas  ♦  Verőce  ♦  Veszprém  ♦  Visegrád  ♦  Zala  ♦  Zágráb  ♦  Zaránd  ♦  Zemplén  ♦  Zólyom

Coa Hungary Country History (855-1301).svg Komitaty króla Stefana I

♦  Bács ♦  Baranya ♦  Bars ♦  Békés ♦  Bihar ♦  Bodrog ♦  Borsod ♦  Csanád ♦  Csongrád ♦  Esztergom ♦  Fehér ♦  Fejér ♦  Győr ♦  Keve ♦  Kolozs ♦  Komárom ♦  Krassó ♦  Küküllő ♦  Moson ♦  Nógrád ♦  Nyitra ♦  Pozsony ♦  Somogy ♦  Sopron ♦  Szabolcs ♦  Szatmár ♦  Szerém ♦  Szolnok ♦  Temes ♦  Tolna ♦  Torda ♦  Torna ♦  Újvár ♦  Ung ♦  Valkó ♦  Varasd ♦  Vas ♦  Verőce ♦  Veszprém ♦  Visegrád ♦  Zala ♦  Zaránd ♦  Zemplén

Multicolored map, depicting rivers
Komitat Zaránd jako część Siedmiogrodu

Zaránd vármegye (pol. komitat Zaránd) − jednostka administracyjna w średniowiecznym Królestwie Węgier oraz w Transylwanii.[1][2]

Pochodzenie nazwy

Jego nazwa pochodzi od starego węgierskiego imienia Zaránd, które pochodzi od słowiańskiego imienia Svaran.[3]

Według Géza Nagy, imię Zaránd oznacza złoto.[4]

Lokalizacja

Komitat znajdował się głównie w dzisiejszej Rumunii, mniej więcej w północnej części obecnego okręgu Arad.

Historia

Komitat został założony przez króla Stefana I w momencie powstania państwa i organizacji królewskiego systemu komitatów z centrum Zaránd.[5].

Później został przeniesiony do Pankota. Z czasem Zaránd odzyskał status siedziby powiatu, ale wkrótce osada straciła na znaczeniu, dlatego Körösbánya została wyznaczona jako jej nowa (i ostatnia) siedziba.

Komitat został zlikwidowany w 1876 roku. Jego obszar w większości przyłączono do komitatu Hunyad. Pozostałą część przyłączono do komitatu Arad.

Populacja

W 1870 r. Liczyło 63 382 mieszkańców, w tym:

Podział wyznaniowy:

  • 60 639 (95,7%) prawosławnych,
  • 1356 (2,1%) rzymskokatolickich,
  • 759 (1,2%) greckokatolickich i

628 innych (głównie reformowanych).

Podział narodowościowy:

  • 97% to Rumuni, a
  • 3% to Węgrzy.

Galeria

Średniowiecze

Okres Incumbent
Zasiedziały
Monarcha Uwagi Źródło
ok.1306 Borsa Kopasz także palatyn [6]
1324–1330 Hédervári Dezső I. Károly był także kasztelanem zamku Világos, i ispán komitatów Sopron i Győr [7]
1330–1331 Hédervári Henrik I. Károly syn Hédervári Dezső; był także kasztelanem zamku Világos [7]

Źródła

  • Bóna, István (1994). "The Hungarian–Slav Period (895–1172)". In Köpeczi, Béla; Barta, Gábor; Bóna, István; Makkai, László; Szász, Zoltán; Borus, Judit (eds.). History of Transylvania. Akadémiai Kiadó. str. 109–177. ISBN 963-05-6703-2.
  • Engel, Pál (1996). Magyarország világi archontológiája, 1301–1457, I. [Świecka Archontologia Węgier, 1301–1457, Volume I]. História, MTA Történettudományi Intézete. ISBN 963-8312-44-0.
  • Kristó, Gyula (1988). A vármegyék kialakulása Magyarországon [Rozwój komitatów na Węgrzech] (po węgiersku). Magvető Kiadó. ISBN 963-14-1189-3.
  • Baternay Imre 1876: A Zaránd vármegyei oláh lázadás 1848. március 15–1849. június végéig. 1–5. Történeti Lapok 1876/3, str. 33–37.
  • Kiss, Lajos. Földrajzi nevek etimológiai szótára. Budapest: Akadémiai (1980). ISBN 963-05-2277-2.
Komitat Zaránd
Okres Podmiot polityczny
ok.1000-1526 Królestwo Węgier
Komitat Zaránd
(1870)
Siedziba: Zarándvár
Powierzchnia: 1 291 km²
Ludność: 63 382[8]
Narodowości: 97% Rumuni
3% Węgrzy[9]
Utworzony: XI wiek
Zlikwidowany: 1876
Zaránd vármegye

Przypisy

  1. Kristó 1988, str. 472.
  2. Bóna 1994, str. 143.
  3. Kiss Lajos
  4. Nagy Géza (1890): A Zaránd név eredete. Ethnographia 1 (3): str. 211–212.
  5. Györffy György. 15 / A vármegye X. századi előzményei és korai szervezete., István király és műve. Gondolat Budapest 1983. ISBN 963-281-221-2
  6. Engel 1996, str. 239.
  7. 7,0 7,1 Engel 1996 ↓.
  8. A magyar szent korona országainak 1910. évi népszámlálása. Budapest 1912, S. 12 ff.
  9. A magyar szent korona országainak 1910. évi népszámlálása. Budapest 1912, S. 22 ff. (Spis ludności z 1910)