1956 – List otwarty 1956

Grupa niżej podpisanych architektów, z ośrodka wrocławskiego zwraca się niniejszym do Zarządu

Głównego z prośbą, o rozpatrzenie następujących wniosków:

1. Odwołanie prof. inż. arch. Heleny Syrkusowej ze stanowiska delegata SARP-u w Międzynarodowej Unii Architektów UIA.

2. Odwołanie inż. arch. Jana Minorskiego ze stanowiska Redaktora Naczelnego miesięcznika „Architektura”.

3. Spowodowanie odwołania inż. arch. Zygmunta Skibniewskiego ze stanowiska prezesa KUA.

4. Ogłoszenie przez SARP oceny działalności teoretyczno – architektonicznej inż. arch. Edmunda Goldzamta w okresie dziesięciolecia.

Wnioski powyższe motywujemy jak nastepuje:

ad. 1. Prof. inż. arch. Helena Syrkusowa przejawiając w okresie minionego dziesięciolecia aktywną działalność na terenie środowiska SARP, pracy zawodowej i uczelni, reprezentowała poglądy takie jak:eklektyzm, formalizm oraz bezkrytyczne przeszczepianie obcych form i wzorów na teren polski. Należy dodać, iż mimo pozytywnej twórczości w okresie przedwojennym oraz możliwości konfrontowania swego późniejszego stanowiska z architekturą współczesną innych krajów – inż. arch. H. Syrkusowa uporczywie reprezentowała kierunek skrajnie wsteczny.

ad. 2. Inż.. arch. Jan Minorski jako Redaktor Naczelny „Architektury” uczynił z tego miesięcznika trybunę zacofania i wstecznej myśli architektonicznej.

Obecnie pismo to reprezentują krańcowo różne poglądy, Tak wiec Redaktor Naczelny „Architektury” -– bądź to kiedyś, bądź obecnie – działał wbrew swoim przekonaniom i z tego powodu nie powinien pozostawać nadal na tym stanowisku.

ad. 3. Inż. arch. Zygmunt Skibniewski w okresie swej działalności na stanowisku prezesa KUA. wywierał decydujący wpływ na całokształt twórczości architektonicznej i urbanistycznej w Polsce. Jest więc bezpośrednio odpowiedzialny za rezultaty ekonomiczne i plastyczne naszego budownictwa. Praktykowany przez niego system zatwierdzania projektów, dawał możliwości ingerencji w sprawy warsztatu twórczego projektanta. Mimo licznych wyjazdów za granice nie wytyczył (z racji swego stanowiska) właściwej drogi architekturze polskiej. Natomiast bezpośrednio po przełomie, dostosował się do wymagań chwili.

ad. 4. Inż. arch. Edmund Goldzamt w swej działalności na terenie Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej oraz w swych wystąpieniach publicznych i prasowych, narzucał architektom zasady obcych i wstecznych teorii architektonicznych, jednocześnie zwalczając ostro wszelkie próby krytyki i reakcji przeciw swej demagogii.

Szczególnie teorie, głoszone przez inż. arch. Edmunda Goldzamta w czasie jego wykładów na Wydziale Architektury, powodowały paczenie pojęć młodych architektów o prawdziwie wartościowej twórczości architektonicznej.

W związku z tak scharakteryzowaną działalnością wymienionych osób, oraz wobec ujawnionej obecnie przez nich niestałości poglądów i kryteriów uważamy, ze nie powinni oni nadal reprezentować architektów polskich w organach Stowarzyszenia Architektów Polskich ani w jakichkolwiek zjazdach czy kongresach architektonicznych krajowych i zagranicznych.

Uznając słuszność naszych ;postulatów odpisy niniejszego przesyłamy do redakcji następujących czasopism; „Po prostu”, „Stolica”, „Poglądy” – z prośbą o umieszczenie ich w formie listu otwartego grupy wrocławskich architektów.

Wrocław, dnia 20 grudnia 1956 r.

List niniejszy podpisało 132 architektów, między innymi profesorowe i pracownicy naukowi Politechniki Wrocławskiej, pracownicy „Miastoprojektu”, CBPBW, Pracowni Sztuk Plastycznych, PWRN, Biura Projektów Budownictwa Przemysłowego itd.


Wrocław, 2 stycznia 1995 roku

Ryszard Natusiewicz
ul. Szewsk. 31 m 8
50-139 Wrocław
tel. 325-20

Koleg. Jacek Zasada
SARP. Oddział Wrocław
w/m

 

Szanowny Kolego,

Przesyłam Koledze krótki komentarz do wydarzenia, które miało miejsce w okresie odwilży w naszej branży tj. architekturze w r. 1956 na terenie Wrocławia.

W „Miastoprojektie” – Wrocław projektowaliśmy ważniejsze przedsięwzięcia pod dyktando stolicy. Jeździliśmy do „Stołycy” do Komitetu d/s Urbanistyki i Architektury (KUA) a niekiedy ONI do nas – tu do Wrocławia i „Miastoprojektu” przyjeżdżali. W trakcie powstawania projektu odbudowy dzielnicy Nowy Targ we Wrocławiu nasze prace (zespół arch.arch. Włodzimierz Czerechowski, Ryszard Natusiewicz, Anna i Jerzy Tarnawscy) miały być na gorąco oceniane w pracowni przez „Komiteciaków” tzn. architektów z KUA. Nasze pomieszczenie dość obszerne (w „Miastoprojektie” ul. Ofiar Oświęcimskich 38/40 na IV p.) obwiesiliśmy planszami. Ponieważ naprzeciwko wejścia ustawiona była na podłodze – jako dekoracja – grupa rzeźbiarska (znaleziona przeze mnie w gruzach na ul. Białoskórniczej i dowieziona do naszej pracowni) pustka nad nią została uzupełniona planszą – próbką pięknego liternictwa „popełnioną” przez grafika–- znanego i cenionego za Jego dowcip – p. Arkadiusza Włodarczyka. Przywykliśmy dość szybko do tej kompozycji ściennej i zawsze podziwialiśmy rękę p. Arkadiusza (uczył on nas liternictwa na Wydziale Architektury).

Pamiętny dzień oceny kolegialnej naszego opracowania zabudowy dzielnicy Nowy Targ nastąpił. "Zjechało" się towarzystwo ze „Stołycy” i „zeszło” z Wrocławia. Przygotowane były koreferaty i wnioski. Zaczęło się dosyć osobliwie mową dla nas niezrozumiałą. Chyba trzecią osobą zabierającą głos była p. minister budownictwa arch. Wolska, która powiedziała -– cytuję z pamięci – „Teraz ja odważę wypowiedzieć swoje zdanie krytyczne na temat projektu, aczkolwiek są tu także wypowiedzi w formie napisów – jak na tej planszy…” tu wskazując na tekst liternictwa autorstwa p. Arkadiusza, a który to brzmiał:

Krytyk i eunuch z jednej są parafii, każdy wie jak ale żaden z nich nie potrafi.”

Napiętą i zabawną sytuację rozładował arch. Tadeusz Ptaszycki z KUA (nasz Architekt – Wrocław) mówiąc, że tu koledzy nie tylko pracują ale są też obdarzeni poczuciem humoru i życzył nam wszystkim sukcesów w pracy nad odbudową Wrocławia.

Takie spotkania nad deska kreślarską i dyskusje nad sytuacją architektury w Polsce prowokowały dalsze dyskusje, w wyniku których zredagowaliśmy zbiorowo (autorzy Ryszard Natusiewicz, Marek Dziekoński, Wiesław Kiełczewski i inni) list otwarty do Zarządu Głównego SARP podpisany przez 132 kolegów z naszego środowiska.

A oto lista sygnatariuszy:

1. Marek Dziekoński Politechnika Wrocławska

2. Ryszard Natusiewicz Politechnika Wrocławska

3. Andrzej Czyżewski Politechnika Wrocławska

4. Jacek Myszkowski Politechnika Wrocławska

5. Tadeusz Zipser Politechnika Wrocławska

6. Henryk Majewski Politechnika Wrocławska

7. Ryszard Jędrak Politechnika Wrocławska

8. Ryszard Stachura Politechnika Wrocławska

9. Leszek Zdek Politechnika Wrocławska

10. Jacek Burzyński Politechnika Wrocławska

11. Gerard Alexewicz Politechnika Wrocławska

12. Tadeusz Biesiekierski Politechnika Wrocławska

13. Miron Sikorski Politechnika Wrocławska

14. Tadeusz Maszkiewicz Politechnika Wrocławska

15. Jerzy Tarnawski Miastoprojekt Wrocław

16. Maria Kiełczewska Miastoprojekt Wrocław

17. Wiesław Kiełczewski Miastoprojekt Wrocław

18. Jadwiga Hawrylakowa Miastoprojekt Wrocław

19. Maria Tawryczewska Miastoprojekt Wrocław

20. Anna Tarnawska Miastoprojekt Wrocław

21. MarianBarski Politechnika Wrocławska

22. Anna Fus-Zaorska Miastoprojekt Wrocław

23. Zbigniew Trella Miastoprojekt Wrocław

24. Igor Tawryczewski Miastoprojekt Wrocław

25. Wiesław Gelbert Miastoprojekt Wrocław

26. Walentyn. Smereka Miastoprojekt Wrocław

27. Jan Gelbert Miastoprojekt Wrocław

28. W.Maciejewski Miastoprojekt Wrocław

29. Z.Pawłowicz Miastoprojekt Wrocław

30. W.Karbownik Miastoprojekt Wrocław

31. Krzywicki Anatol Miastoprojekt Wrocław

32. Knysz St. Miastoprojekt Wrocław

33. Jaszczuński Zygmunt Miastoprojekt Wrocław

34. Izbicki Tadeusz Miastoprojekt Wrocław

35. Dziekońska Ewa CBPBW – Wrocław

36. Tumanowicz Leszek CBPBW – Wrocław

37. Korbut Jan CBPBW – Wrocław

38. Jerzy Kowalski CBPBW – Wrocław

39. Marian Buczyło CBPBW – Wrocław

40. Mateusz Stasiak CBPBW – Wrocław

41. Rydosz Tadeusz CBPBW – Wrocław

42. Borajkiewicz Andrzej CBPBW – Wrocław

43. Gumienny Zbigniew CBPBW – Wrocław

44. Koziczuk Stanisław Miastoprojekt Wrocław

45. Czerechowski Włodzimierz Miastoprojekt Wrocław

46. Czyżewska Maria P.K.Z. Wrocław

47. Burek Jan P.K.Z. Wrocław

48. Mirosław Przyłęcki P.K.Z. Wrocław

49. Józef Rachwalski P.K.Z. Wrocław

50. Janusz Bachmiński P.K.Z. Wrocław

51. Jerzy Dąbrowski P.K.Z. Wrocław

52. Zygmunt Malinowski P.K.Z. Wrocław

53. Halina Babczyszyn P.K.Z. Wrocław

54. Gniatkowski J. P.W. RN

55. Z. Szczęsnowicz-Sołowij WZAB Wrocław

56. W.Wdowiszewski P.W.R.N.

57. K.Burek P.W.R.N.

58. Szkoda Henryk P.W.R.N.

59. Kluz Jerzy P.W.R.N.

60. Chełmicki J. P.W.R.N.

61. S. Niedziułka P.W.R.N.

62. J.Jabłoński WBPB nr 2

63. Czesława Białobłocka WBPB nr 2

64. Limanowska WBPB nr 2

65. Rogalski M. WBPB nr 2

66. St. Różycki WBPB nr 2

67. Z. Nawrót WBPB nr 2

68. J. Mierzejewski WBPB nr 2

69. Oziewicz Kazimierz Miastoprojekt Wrocław

70. Z. Szymański architekt wnętrz

71. Sokół-Jabłońska architekt wnętrz

72. Sokół Ryszard architekt wnętrz

73. Z. Bać Politechnika Wrocławska

74. Tadeusz Broniewski Politechnika Wrocławska

75. Tadeusz Kozaczewski Politechnika Wrocławska

76. Jerzy Rozpędowski Politechnika Wrocławska

77. Stanisław Mielnicki Politechnika Wrocławska

78. Anatol Szpakowicz Politechnika Wrocławska

79. Bronisław Wiktor Politechnika Wrocławska

80. E. Krzyżewski Politechnika Wrocławska

81. Zenon Nasterski Politechnika Wrocławska

82. Wiktor Jackiewicz Politechnika Wrocławska

83. Olgierd Czerner Politechnika Wrocławska

84. Janusz Pudełko Politechnika Wrocławska

85. Klimczewska Bogna Politechnika Wrocławska

86. Barbara Czernerowa M.Z.A.B.

87. Jerzy Hawrot Politechnika Wrocławska

88. Marian Rehorowski Politechnika Wrocławska

89. A. Czepelewski Politechnika Wrocławska

90. Skomorowski Ferdynand Miastoprojekt Wrocław

91. Chmiel Janina Miastoprojekt Wrocław

92. Firich Helena Miastoprojekt Wrocław

93. Chorążak Henryk Miastoprojekt Wrocław

94. Stanisław Prymon Miastoprojekt Wrocław

95. Juliusz Wadowski Miastoprojekt Wrocław

96. Konrad Jarodzki Miastoprojekt Wrocław

97. Zofia Wadowska Miastoprojekt Wrocław

98. Sobek Zbigniew Miastoprojekt Wrocław

99. Siekierski Józef Miastoprojekt Wrocław

100. Andron Lech Miastoprojekt Wrocław

101. Klimczewski Kazimierz Miastoprojekt Wrocław

102. Witold Skowronek Miastoprojekt Wrocław

103. Ossowicz Jerzy Miastoprojekt Wrocław

104. B. Ossowicz B.P.Bud.Przemysłowego

105. Bączykiewicz Czesław Miastoprojekt Wrocław

106. Tęcza Andrzej Miastoprojekt Wrocław

107. Zenon Prętczyński Miastoprojekt Wrocław

108. Krystyna Barska Miastoprojekt Wrocław

109. Stopyra Jan Miastoprojekt Wrocław

110. Gągalski Bolesław B.P.Bud.Przemysłowego

111. Mackiewicz Bohdan B.P.Bud.Przemysłowego

112. Prauziński Andrzej B.P.Bud.Przemysłowego

113. Durda Bogusław B.P.Bud.Przemysłowego

114. Nyka Stanisław B.P.Bud.Przemysłowego

115. Magdziarski Zygmunt B.P.Bud.Przemysłowego

116. Hertz Feliks B.P.Bud.Przemysłowego

117. Bokun Zbigniew B.P.Bud.Przemysłowego

118. Laks Zygmunt B.P.Bud.Przemysłowego

119. Mackiewicz Janusz B.P.Bud.Przemysłowego

120. Zachodny Jerzy Miastoprojekt Wrocław

121. Dmowski Zygmunt Miastoprojekt Wrocław

122. Zbigniew Kurowski Pracownia Sztuk Plastycznych

123. D. Czajka Politechnika Wrocławska

124. M. Poźniak Politechnika Wrocławska

125. Konrad Dyba Politechnika Wrocławska

126. Tadeusz Wróbel Politechnika Wrocławska – z zastrzeżeniem co do pkt. 3

127. R. Tunikowski Politechnika Wrocławska

128. E. Cieszyńska Politechnika Wrocławska

129. R. Żabiński Politechnika Wrocławska

130. J. Gierczak Politechnika Wrocławska

131. Frąckiewicz Edmund Politechnika Wrocławska

132. Z. Szopiński W.Z.A.B.

z koleżeński. pozdrowieniem

 

Załączniki:

1. Maszynopis i ksero z listy z . r. 1956

2. Wycinek prasowy wrocławskiego tygodnika studenckiego „Poglądy” (1956)


 

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.