20012

Od Wydawcy
Wydarzenie historyczne, jakim było Powstanie Kościuszkowskie, zostało udokumentowane fragmentarycznie na płótnie malowanym w latach 1893-1894 przez znanych malarzy polskich, zawieszonym w specjalnie do tego celu zbudowanej rotundzie w setną rocznicę – we Lwowie, a obecnie we Wrocławiu (ii. 33-43).
Mieszkańcy wsi Racławice i okolic pieczołowicie przechowują pamięć o Naczelniku, słynnej bitwie, kosynierach i Bartoszu Głowackim. Obecnie żyją jeszcze potomkowie – „późne wnuki” – współczesnych uczestnikom bitwy.
Racławickie Towarzystwo Kulturalne zaprosiło Koło Naukowe Rysowników Architektury, studentów Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, którego patronem jest Towarzystwo Miłośników Wrocławia, do wykonania studiów rysunkowych ze swojego terenu.
Członkowie Koła w liczbie 18 zawędrowali w lipcu 1983 roku i we wrześniu 1984 na pole historycznej bitwy.
Towarzystwo Racławickie przyszło im wówczas z wszelką potrzebną pomocą i informacją – szczególne zainteresowanie pracą rysowników wykazał inżynier Eugeniusz Skoczeń, za co składamy na tym miejscu serdeczne podziękowanie, Pierwszym zadaniem stało się utrwalenie obecnej panoramy krajobrazu bitwy, stoczonej przed dwustu laty.
Następnie tematami studiów były wszelkie relikty pochodzące z owego okresu oraz późniejsze, a mianowicie przetrwała dotychczas zabytkowa architektura świecka i sakralna a także współczesna, dalej niepowtarzalne mogiły poległych, wreszcie poszczególne elementy krajobrazowe.
Rysunki zgromadzone w publikacji przedstawiają kolejno: kościół w Racławicach, pochodzący z II pół. XVIII w., zbudowany w stylu późnobarokowym, oraz jego detale – portal i rzeźby, nieco późniejszy dwór klasycystyczny w Racławicach-Janowiczkach – wkrótce pomieści zbiory muzealne z okresu Insurekcji Kościuszkowskiej, pełne dramatycznego wyrazu groby z krzyżami – niejednokrotnie kurhany – rozrzucone wśród pól; kopiec Kościuszki usypany przez społeczeństwo w latach 1926-1934. W następstwie likwidacji pewnej liczby grobów w Janowiczkach wzniesiono tam, niejako w zastępstwie, kapliczkę wotywną – także ona stanowi temat studium. Przedstawione poszczególne elementy krajobrazu – okazałe pojedyncze drzewa i ich grupy – uzupełniają i precyzują malowniczy pejzaż.
Należy zauważyć, że publikacja niniejsza, której zamierzeniem jest przybliżenie współczesnego krajobrazu terenu słynnej bitwy, ukazuje się dzięki działalności Koła Naukowego Rysowników Architektury Politechniki Wrocławskiej.
Posiadanie zbioru rysunków stało się niejako impulsem do wydania niniejszego, aktualnego obecnie z uwagi na istnienie Rotundy Panoramy Racławickiej we Wrocławiu.
(…)
Opiekun Koła Naukowego Rysowników
architekt Ryszard Natusiewicz

Wrocław, 4 kwietnia 1994 roku
w 200 rocznicę bitwy pod Racławicami

Spis ilustracji

Racławice
1. Informacja o plenerze Racławice’83-84
2. Kościół parafialny pw. ŚŚ Piotra i Pawła (1778), elewacja główna
3. Kościół parafialny pw. ŚŚ Piotra i Pawła, widok od prezbiterium
4. Kościół parafialny, portal wejściowy – po boku portalu we wnękach posągi świętych
5. Fragment posągu znajdującego się we wnęce prawej
6. Drewniana dzwonnica (XVIII w.), dzieło ludowej sztuki budowlanej

Racławice-Janowiczki
7,8. Pamiątkowa kapliczka wotywna z r. 1863 wzniesiona po likwidacji części mogił powstańczych I, II
9. Kilkusetletni dąb – pomnik przyrody rosnący koło dworku I
10,11. Dworek klasycystyczny I, II
12,13. Kilkusetletni dąb – pomnik przyrody rosnący koło dworku I, I
14,15. Wierzby rosnące nad rzeczką Ścieklicą (obecnie Racławka)
16. Krajobraz z Górą Kościejewską (Górą Zamkową) w środku
17. Kopiec Kościuszki na Górze Kościejewskiej usypany przez społeczeństwo w latach 1926-1934
18,19. Willa pułkownika Walerego Sławka z lat trzydziestych XX w. I, II
20,21. Mogiły powstańcze I, II
22,23. Racławickie Pola – panorama, stan z r. 1983
24-32. Mogiły powstańcze I-IX, stan z r. 1984

Wrocław – rotunda Panoramy Racławickiej,
dzieło arch.arch. Ewy i Marka Dziekońskich
33. Informacja ogólna o lokalizacji rotundy
34-41. Rotunda Panoramy w budowie w okresie 1967-1984 I-VIII
42-43. Rotunda Panoramy, szczegóły architektoniczne I, II
44. Znak Kola Naukowego Rysowników Architektury

Autorami zamieszczonych rysunków są następujący członkowie Koła:
Tomasz Bzdęga,
Jerzy Chmura,
Jacek Frąckiewicz,
Beata Golczewska,
Ewa Górska,
Jerzy Grochowski,
Agnieszka Gryglewska,
Jarosław Hnatyk,
Marzena Jagiełło,
Piotr Kociołek,
Zenon Marciniak,
Sławomir Monkiewicz,
Małgorzata Mromlińska,
Remigiusz Otrząsek,
Leszek Szostak,
Maciej Woś i
Ryszard Natusiewicz.