Teka 004 – Wilno i okolice

Wilno i okolice

Dedykacja
Wielebnemu Księdzu Prałatowi

Józefowi Obrębskiemu Proboszczowi w Mejszagole

dedykują autorzy

Od Wydawcy

Ziemia Wileńska tak jak i "Miłe Miasto" wydała wielu znakomitych ludzi, wielu było "Wilnianinami z wyboru", wielu innych związało się z nią trwałymi węzłami.

Wymienić tu należy Franciszka Smuglewicza, Wawrzyńca Gucewicza, braci Jana i Jędrzeja Śniadeckich, Marcina Poczobutt-Odlanickiego, Józefa Jundziłła, Joachima Lelewela, Adama Mickiewicza, Juliusza Słowackiego, Ignacego Domeykę, Ludwika Kondratowicza – Władysława Syrokomlę, Józefa Montwiłła, Bolesława Bałzukiewicza, Mariana Zdziechowskiego, Marszałka Józefa Piłsudskiego, Antoniego Wiwulskiego, Mikołaja Cziurlonisa, Ferdynanda Ruszczyca, Juliusza Kłosa, Mariana Morelowskiego, Ludomira Ślendzińskiego, Jana Bułhaka, braci Stanisława i Józefa Mackiewiczów, Sergiusza Piaseckiego, Antoniego Gołubiewa, Czesława Miłosza i wielu, wielu innych oraz wspaniałych kapłanów i wiernego do dziś Ludu Bożego.

Tak jak w "Miłym Mieście" także i w jego okolicach dominują świątynie i krzyże – wszak to "Święta Litwa" jak się wyraził czcigodny ksiądz Prałat Józef Obrębski proboszcz w Mejszagole – lub ślady po dawnych fortalicjach w postaci grodzisk.

Na wyróżnienie zasługują przede wszystkim przepięknie położone między jeziorami Galve i Tataryszki Troki Nowe – miasteczko oraz zamek z XIII-XVw. na wyspie jeziora Galve – siedziba Wielkiego Księcia Witolda i jego następców – i osada Karaimów z ich regionalną, drewnianą architekturę i świątynię kinessę.

Znakomity architekt wileński Wawrzyniec Gucewicz autor przebudowy wileńskiej katedry, ratusza i szeregu pałaców, zaprojektował w Suderwie – na wzgórzu wśród zieleni, imponującą świątynię-rotundę, nawiązującą do form antycznych, klasycznych.

Wspomniane wyżej ślady dawnych "fortalicji" – grodzisk widać w Kiernowie. Malowniczy, pofałdowany teren nad Wilią był miejscem najstarszej stolicy powstałego państwa litewskiego – ziemia ta niewątpliwie kryje wiele tajemnic archeologicznych. Dopiero w początkach XIV w. Troki Stare stają się stolicą rozległego państwa Giedymina, który następnie, w r. 1323, przeniósł stolicę do Wilna i tam, na wyniosłej górze, rozpoczął budowę zamku.

W miasteczku Mejszagoła także znajduje się starożytne grodzisko Pilis – pochowany tam został Wielki Książę Olgierd, ojciec Władysława Jagiełły.

Bogata w lasy ziemia wileńska dostarczała taniego materiału budowlanego. Pierwsze zamki i grody były wznoszone z tego materiału, budynki mieszkalne także, zwłaszcza w regionie.

Z czasem kamień i cegła dominują w architekturze, jednak skromne rezydencje mieszkańców realizowano w tradycyjnym materiale. Zamieszczono tu kilka takich przykładów, ponieważ obecnie i tutaj wkracza "nowe". Jako relikty minionej już epoki regionalne budownictwo drewniane Wileńszczyzny należy otoczyć pieczołowitą opieką konserwatorską.

Pięknym i typowym przykładem dawnego dworku jest plebania w Mejszagole, której wyposażenie wnętrza ukazuje charakter i urok epoki, która minęła bezpowrotnie.

                    Marek Natusiewicz

Rejestr zapisu graficznego

WILNO

  •    1. Fragment panoramy miasta, widok z Góry Trzykrzyskiej
  • 2-4. Trzy Krzyże na Górze Trzykrzyskiej, dzieło utalentowanego architekta wileńskiego A. Wiwulskiego (1877-1919) I, III

WIEŚ POWIEWIÓRKA K/PODBRODZIA

  • 5. Kościół św. Kazimierza, w którym Marszałek J.Piłsudski został ochrzczony
  • 6. Dzwonnica kościoła św. Kazimierza
  • 7. Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935) I
  • 8. Marszałek Józef Piłsudski (1867-1935) II

TROKI NOWE – miasteczko pięknie położone między jeziorami Galve i Tataryszki

  • 9,10. Zamek (XIII-XV w.) siedziba W.Ks. Witolda i jego następców na wyspie jeziora Galve I, II
  •    11. Zamek (XIII-XV w.) siedziba W.Ks. Witolda i jego następców na wyspie jeziora Galve III
  •      12. Zamek (XIII-XV w.) siedziba W.Ks. Witolda i jego następców na wyspie jeziora Galve I-IV
  •      13. Zamek, dziedziniec
  •      14. Zamek, widok z dziedzińca
  • 15-17. Kościół farny ufundowany w 1409 r. przez W.Ks.Witolda, przebudowany w XVII w.
  •      18. Świątynia karaimska – kinessa (XVIII w.) I
  •      19. Świątynia karaimska – kinessa (XVIII w.) II
  • 20, 21. Świątynia karaimska – kinessa (XVIII w.) III, IV
  •      22. Świątynia karaimska – kinessa, wnętrze
  •      23. Ulica Karaimska, dworek
  •      24. Ulica Karaimska z drewnianymi trójokiennymi domami Karaimów

ZATROCZE nad jeziorem Galve

  • 25,26. Pałac Tyszkiewiczów (z końca XIX w.), widok od jeziora I, II
  •     27. Pałac Tyszkiewiczów, fragment
  •     28. Pałac Tyszkiewiczów, szczegół rzeźbiarski
  •     29. Taras pałacowy, wazon
  •     30. Park pałacowy, sarkofag

SUDERWA

  •     31. Kościół – rotunda, dzieło arch. W. Gucewicza zrealizowane po jego śmierci (1802-1811)
  • 32,33. Pałacyk, przed II-gą wojną światową własność profesora Uniwersytetu Wileńskiego M. Zdziechowskiego I, II
  • 34,35. Dworki, przykłady wileńskiej architektury drewnianej

MEJSZAGOŁA – miasteczko, grodzisko starożytne Pilis, miejsce pochówku Wielkiego Księcia Olgierda, ojca Władysława Jagiełły

  • 36. Kościółek parafialny
  • 37. Dworek-plebania, piękny przykład wileńskiej drewnianej architektury mieszkalnej

KIERNÓW – jedno ze starszych obronnych centrów Litwy, pierwsza stolica kraju przeniesiona stąd do Starych Trok w pocz. XIV w.

  • 38,39. Kaplice wotywne
  •     40. Litewski krzyż

Stan: nakład wyczerpany
ISBN: 83-86533-12-9

Rok: 1994
Pozycja wydawnicza: 54
Numer: 4
Typ: Teka
01 **02 *03 *04 *05 *****06 ***07 **08 **09 **10 *11 *12 **13 **14 *15 **16 **17 *18 **19 *20 *21 **22 **23 *24 ***25 *26 *27 *28 *29 *30 *31 ***32 *33 *34 *35 **36 **37 **38 *39 *40 *