Od Wydawcy
Większość rysunków została wykonana w latach pięćdziesiątych kiedy to historyczny Gdańsk był "morzem" zniszczeń substancji miejskiej. Pierwsza wzmianka o Gdańsku ("urbs Gyddanyzc") pochodzi z r. 997 – ze spisanego w dwa lata później rękopisu "Vitae Santi Adalberti" – —ywot św. Wojciecha. Ulice: Długa, Długi Targ, otoczenie wspaniałej świątyni NMP było w latach pięćdziesiątych jednym ogromnym rumowiskiem. Poruszanie się po nim ze szkicownikiem w ręku było ówcześnie przejawem pewnej odwagi osobistej – z różnorakich przyczyn… W zwałach gruzów można było odnaleźć cenne szczegóły archi-tektoniczne, elementy rzeźbiarskie i przede wszystkim bogate wytwory gdańskiej artystycznej sztuki kowalskiej: ozdobniki, kraty koszowe, okienne, bramowe itp. Część tego wystroju wydobyta z gruzów została zgromadzona w Muzeum Narodowym oraz w Arsenale i tam zostało wykonane wiele rysunków. Ocalałe fragmenty budynków – wszelakie ściany szczytowe i nośne groziły zawaleniem, a silne "wiatry od morza" dokonały wiele destrukcji.
Opactwo cystersów w Oliwie, fundacji księcia pomorskiego Sambora I (1188) rozbudowywane w wiekach następnych również dotknęły ostatnie działania wojenne w 1945 r. Ukazują to rysunki brył architektonicznych z zewnątrz – natomiast wspaniałe wnętrza świątyni i klasztoru z ich bogatym wyposażeniem szczęśliwie ocalały.
Tekę rysunków zamykają szkice z pobytu w okolicach Górek Wschodnich i Zachodnich w latach siedemdziesiątych.
Marek Natusiewicz
Spis ilustracji
- Rysuje architekt Ryszard Natusiewicz (fot. W.Górecki, 1986)
- 1. Herb miasta Gdańska
- 2. Siedziba bractwa św. Jerzego (1487-1494)
- 3. Brama Złota (1612-1614), widok od wschodu
- 4. Ratusz Główny, schody-przedproża przed portalem i portal (XVII w.) I
- 5. Ratusz Główny, schody-przedproża przed portalem i portal (XVII w.) II
- 6. Długi Targ, schody-przedproża i Dwór Artusa przed odbudową, stan z r. 1961
- 7. Studnia Neptuna
- 8. Długi Targ brak
- 9. Studnia Neptuna, ogrodzenie i szczegóły artystycznego kowalstwa I
- 10. Studnia Neptuna, ogrodzenie i szczegóły artystycznego kowalstwa II
- 11. Studnia Neptuna, ogrodzenie i szczegóły artystycznego kowalstwa III
- 12. Ulice Długi Targ i Długa z Ratuszem Głównym (przed 1400, wieża 1454-1489, hełm XVI w.), widok od wschodu, stan z r. 1961
- 13. Wielki Arsenał (1602-1605) i Baszta Słomiana (ok. 1400)
- 14. Wielki Arsenał
- 15. Wielki Arsenał portal
- 16. Wielki Arsenał, szczegół architektoniczny I
- 17. Wielki Arsenał, szczegół architektoniczny II
- 18. Wielki Arsenał, szczegół architektoniczny III
- 19. Wielki Arsenał, szczegół architektoniczny IV
- 20. Wielki Arsenał, krata
- 21. Kościół parafialny NMP, widok od zachodu (II poł. XV w.)
- 22. Kościół NMP, widok od północy I
- 23. Kościół NMP, widok od północy II
- 24. Kaplica Królewska fundacji Jana III Sobieskiego (1678-1681), stan z r. 1953
- 25. Kaplica Królewska, widok od północy
- 26. ul. Panieńska, odbudowane w latach sześćdziesiątych XX w. gdańskie schody-przedproża przed domami mieszkalnymi
- 27. Ocalałe domy mieszczańskie, stan z r. 1953 I
- 28. Ocalałe domy mieszczańskie, stan z r. 1953 II
- 29. Klasztor św. Trójcy, szczegóły architektoniczno-kowalskie, stan z r. 1954
- 30. Muzeum Narodowe, przykłady artystycznej sztuki kowalskiej, rysowane w r. 1954 I
- 31. Muzeum Narodowe, przykłady artystycznej sztuki kowalskiej, rysowane w r. 1954 II
- 32. Muzeum Narodowe, przykłady artystycznej sztuki kowalskiej, rysowane w r. 1954 III
- 33. Muzeum Narodowe, przykłady artystycznej sztuki kowalskiej, rysowane w r. 1954 IV
- 34. Oliwa, kościół cystersów, obecnie katedralny, widok od zachodu, stan z r. 1953
- 35. Oliwa, kościół cystersów, fragment elewacji
- 36. Oliwa, kościół cystersów, widok od zachodu, stan z r. 1987
- 37. Oliwa, kościół cystersów z otoczeniem, stan z r. 1953 I
- 38. Oliwa, kościół cystersów z otoczeniem, stan z r. 1953 II
- 39. Kościół cystersów, wnętrze, wielkie organy (1763-1788), znakomite dzieło cystersa organmistrza brata Michała – Jana Wulfa z Ornety ozdobione snycerką przez oliwski warsztat z braćmi Alanusem i Józefem Grossem na czele
- 40. Kościół cystersów, wnętrze, ambona – fundacja opata Jacka Rybińskiego (II poł. XVIII w.) I
- 41. Kościół cystersów, wnętrze, ambona – fundacja opata Jacka Rybińskiego (II poł. XVIII w.) II
- 42. Kościół cystersów, wnętrze, ambona – fundacja opata Jacka Rybińskiego (II poł. XVIII w.) III
- 43. Kościół cystersów, wnętrze I
- 44. Kościół cystersów, wnętrze II
- 45. Kościół cystersów, wnętrze III
- 46. Kościół cystersów, wnętrze IV
- 47. Klasztor cystersów, grobowiec "przesławnych władców i książąt Pomorza, fundatorów tej świątyni", czarny marmur (pocz. XVII w.)
- 48. Klasztor cystersów, wnętrze, portal
- 49. Klasztor cystersów, konsolka z orłem II
- 50. Kowalstwo artystyczne I
- 51. Kowalstwo artystyczne II
- 52. Kowalstwo artystyczne III
- 53. Kowalstwo artystyczne IV
- 54. Kowalstwo artystyczne V
- 55. Klasztor cystersów, wnętrze, stół renesansowy, na którym wedle tradycji podpisywano 3 maja 1660 r. Pokój Oliwski
- 56. Oliwa, kościół parafialny pw. św. Jakuba (ok. 1300, odbudowa 1600, odnowienie XIX w., 1972), widok ogólny
- 57. Górki Wschodnie, przystań I
- 58. Górki Wschodnie, przystań II
- 59. Górki Zachodnie, pejzaż
- 60. Plakat z wystawy rysunków Ryszarda .Natusiewicza "Architektura Polska", Wrocław, Klub Dziennikarza, 1959 brak
|