Teka 052 – Żarnowiec 2

Żarnowiec na Pomorzu 2

Dedykacja

Umiłowanemu Ojcu Świętemu papieżowi Janowi Pawłowi II

autor i wydawca

Żarnowiec w rysunkach Ryszarda Natusiewicza

Niewiele w północnej Polsce zostało już takich miejsc, gdzie by średniowieczne mury służyły nadal dokładnie w tym samym celu, do którego je zbudowano. Twierdze nie są już dziś twierdzami, klasztory w większości nie są klasztorami; dobrze, że przynajmniej kościoły na ogół kościołami pozostają. Sześć lub siedem wieków składało się swoją troską i miłością na jakieś piękno – albo właśnie prześladowało je nienawiścią i pogardą; zginęło wiele, spłonęło wiele, ale sporo jeszcze zostało. Między innymi został Żarnowiec, gdzie przed wiekami tak i dziś, jest kościół parafialny zarazem i zakonny; jest i życie kontemplacyjne, i duszpasterstwo.

     Budynki temu służące, a raczej to, co z nich historia pozostawiła, kreska Ryszarda Natusiewicza wywołuje z tą samą miłością, z jaką je niegdyś stawiano, a potem przez wieki pielęgnowano, odnawiano, odbudowywano po zniszczeniach… Jest w tych rysunkach pogodna bryła kościoła, z takim spokojem wpisana w linię łagodnego zbocza; jest ciężar kamiennego gotyckiego krużganka i jest błogosławiony niepokój barokowego wystroju wnętrza. Rysownik patrzy czasem od południa, z pól, czasem od północy, zza starej bryły spichrza, znad której dach kościoła, choć stojącego niżej, okazuje się jeszcze i tak doskonale widoczny. Podchodzi od zachodu i chwyta charakterystyczną, niepowtarzalną sylwetkę wieży. Rzuca na papier ogólną impresję całości, w której próżno by szukać szczegółów, a jednak mamy wrażenie, że dopiero teraz tę całość wreszcie rozumiemy, albo właśnie podchodzi z bliska i każe nam zauważyć jakiś drobny detal. Główkę aniołka zdobiącą ściankę pulpitu w stallach, medaliony bocznego ołtarza, bryłę prastarej kropielnicy…

Ta kreska utrwala stan z letnich miesięcy roku 1998, i już jest w kilku szczegółach świadectwem archiwalnym. Nie ma już dzisiaj topoli, które znad dachu spichrza kłaniały się wieży kościelnej i nie ma starej bramy cmentarza, którą trzeba było przebudować na rozmiar umożliwiający w razie potrzeby wjazd straży pożarnej. Ale trwa wciąż i żyje poszukiwanie Boga i chęć przybliżenia Go ludziom: to one ten budynek stworzyły, ozdobiły, wypielęgnowały i nadal tworzą go bardziej, niż same nawet mury. Rysunki zawarte w tym albumie pomagają także i to dostrzec.

Siostra Małgorzata Borkowska OSB

Od Wydawcy

Na tegorocznym szlaku turystycznym Pomorza Gdańskiego spotkaliśmy osobliwości średniowiecznej architektury sakralnej – zespół klasztorny z kościołem pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny w ¯arnowcu – pierwotnie była to siedziba Sióstr Cystersek, a następnie od 1589 r. Sióstr Benedyktynek. Po II-giej wojnie światowej osiadły tu Benedyktynki z Wilna.

Obiekt ten, stanowiący niegdyś lokalne centrum kulturalne Kaszubów, niszczejący po kasacie zakonu przez władze pruskie w XIX w. obecnie poddawany jest intensywnym zabiegom renowacyjnym.

Wyrażamy na tym miejscu wielkie uznanie dla wszystkich uczestniczących w tej trudnej i kosztownej inicjatywie. Jesteśmy radzi iż niniejsza publikacja może stanowić skromną „cegiełkę” w tym cennym historycznym przedsięwzięciu.

Marek Natusiewicz

Rejestr zapisu graficznego

(* – zaznaczono grafiki reprodukowane w publikacji)

Kościół p.w. Najświętszej Marii Panny

  • 1. Widok od zachodu I
  • 2. (*) Widok od zachodu II
  • 3,4. Widok od zachodu III-IV
  • 5,6. Widok od północy I,II
  • 7. (*) Widok od wschodu
  • 8. Widok od południa I
  • 9. (*) Widok od południa II
  • 10,11. Widok od południa III-IV
  • 12,13. Elewacja południowa, fragmenty I,II
  • 14. (*) Elewacja południowa, fragmenty III
  • 15,16. (*) Elewacja południowa, wejście i kruchta
  • 17,18. (*) Kruchta, wnętrze, zabytkowa chrzcielnica romańska (XII w.) i gotycka (XIII w.)
  • 19. (*) Wnętrze, widok ogólny od chóru
  • 20-23. (*) Ołtarz główny (1700) i jego fragmenty, figury świętego Grzegorza Wielkiego i świętego Wojciecha I-IV
  • 24,25. (*) Figury: świętego Benedykta i świętej Scholastyki
  • 26,27. (*) Wnętrze, widok na chór i ołtarz pod chórem
  • 28-30. (*) Ambona, widoki I-III
  • 31. (*) Rokokowe drzwiczki – dawne wejście na chór
  • 32,33. (*) Barokowa chrzcielnica
  • 34,35. (*) Ołtarz boczny i jego fragment
  • 36,37. (*) Stalle (XVIII w.) i fragment
  • 38. (*) Ołtarz główny, głowa aniołka

Budynek klasztorny

  • 39. (*) Przedsionek, portal wejściowy na krużganek
  • 40-44. (*) Krużganki I-V
  • 45. (*) Wirydarz, widok na kościół
  • 46,47. (*) Skarbiec, siedemsetletnia rzeźba Madonny z dzieciątkiem I,II
  • 48. (*) Skarbiec, Żarnowiecka Pieta
  • 49-51. (*) Figury Sióstr Cystersek I-III
  • 52. (*) Elewacja zachodnia budynku klasztornego
  • 53. (*) Brama w murze cmentarnym (XVII w.), szczegół nadproża
  • 54. (*) Wiersz „Pieta” autorstwa benedyktynki siostry Doroty
  • 55. (*) Plakaty informujące o ekspozycjach prac architekta Ryszarda Natusiewicza w Zwartowie i Żarnowcu (1998) I brak
  • 56. (*) Plakaty informujące o ekspozycjach prac architekta Ryszarda Natusiewicza w Zwartowie i Żarnowcu (1998) II brak

 

Stan: nakład wyczerpany
ISBN: 83-87860-06-9

Rok: 1998
Pozycja wydawnicza: 152
Numer: 52
Typ: Teka
02 **07 *09 *14 *15 **16 *17 *18 *19 *20 **21 *22 **23 **24 **25 **26 **27 *28 *29 **29 *30 *31 *32 *33 *34 *35 *36 *37 *38 **39 *40 *41 **42 **43 *44 *45 **46 **47 **48 **49 **50 *51 *52 *53 *54 *55 *56 *