Wyspy odrzańskie kolebką Wrocławia – Archikatedra wrocławska

Dedykacja

Profesorowi

Edmundowi Małachowiczowi

autor i wydawca

Na Wyspach Odrzańskich, które są kolebką Wrocławia pojawiły się już w XI w. kościoły. Zapewne jednym z pierwszych byt kościół katedralny pw. św. Jana Chrzciciela. Oprócz skromnych kaplic zamkowych wzniesiono szereg okazałych kościołów, których sylwety – łącznie z archikatedrą – dominują w krajobrazie Wysp Odrzańskich, chlubnie świadcząc o wyobraźni plastycznej ich fundatorów.

W 1000 roku za panowania Bolesław Chrobrego ustanowione zostało biskupstwo wrocławskie. Romańskie cechy XII-wiecznej katedry (drugiej z kolei) pw. św. Jana Chrzciciela potwierdziły dopiero znaleziska dokonane podczas odbudowy świątyni po ostatniej wojnie w latach czterdziestych i dziewięćdziesiątych XX wieku.

Z XIII w. pochodzą prezbiterium i wieże; budowa korpusu świątyni przypada na XIV w (działalność biskupów Nankiera i Przecława z Pogorzeli). W XV i XVI w. nadbudowano wieże, których hełmy kilkakrotnie ulegały spaleniu. Kaplice naw bocznych i w części
wschodniej pochodzą z XVII-XVIII w. Katedrę rujnowały pożary w latach: 1540, 1633, 1759 i najbardziej niszczący w 1945 roku, kiedy to spłonęło wyposażenie wnętrza. W latach 1946-51 odbudową świątyni kierował architekt Marcin Bukowski. W ostatnich latach zrealizowano zwieńczenie wież zachodnich wg projektu profesora Edmunda Małachowicza.

Rysunki zostały wykonane w latach 1952-99 a niniejsza publikacja została wydana na rocznicę 1000-lecia Architektury na Wyspach Odrzańskich czego ewidentnym obrazem jest świadectwo fundacji świątyni katedralnej.

Marek Natusiewicz

Spis rysunków

• 1. Plakat informujący o wystawie poświęconej kościołom wrocławskim (1983)
• 2. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim I
• 3. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim II
• 4. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim II
• 5. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim IV
• 6. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim V
• 7. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim VI
• 8. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim VII (rys. K.Lubczyńska)
• 9. Archikatedra w krajobrazie nadodrzańskim VIII brak
• 10. Archikatedra, lata siedemdziesiąte, widok I brak
• 11. Archikatedra, lata siedemdziesiąte, widok II
• 12. Archikatedra, lata siedemdziesiąte, widok III brak
• 13. Archikatedra, lata siedemdziesiąte, budowa hełmów wież brak
• 14. Archikatedra, widok od zachodu I (rys. S.Bartela)
• 15. Archikatedra, widok od zachodu II
• 16. Archikatedra, widok od zachodu III
• 17. Archikatedra, widok od zachodu IV
• 18. Archikatedra, portal główny I
• 19. Archikatedra, portal główny II
• 20. Archikatedra, portal główny III
• 21. Archikatedra, portal główny IV
• 22. Archikatedra, portal główny, szczegół rzeźbiarski I
• 23. Archikatedra, portal główny, szczegół rzeźbiarski II
• 24. Archikatedra, portal główny, szczegół rzeźbiarski III
• 25. Archikatedra, portal główny, szczegół rzeźbiarski IV
• 26. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok I brak
• 27. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok II brak
• 28. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok III brak
• 29. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok IV brak
• 30. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok V
• 31. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok VI
• 32. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok VII
• 33. Archikatedra, kaplice nawy północnej, widok VIII brak
• 34. Kaplica Bożego Ciała zwana też Kaplicą Elektorska (1716-1724), widok z ul. Kanonia I brak
• 35. Kaplica Bożego Ciała zwana też Kaplicą Elektorska (1716-1724), widok z ul. Kanonia II
• 36. Kaplica Bożego Ciała zwana też Kaplicą Elektorska (1716-1724), widok z ul. Kanonia III
• 37. Kaplica Bożego Ciała zwana też Kaplicą Elektorska (1716-1724), widok z ul. Kanonia IV brak
• 38. Widok z ul. Kanonia na wieże archikatedry brak
• 39. Kaplica Bożego Ciała zwana też Kaplicą Elektorska, widok z pl. Katedralnego brak
• 40. Widok na prezbiterium i kaplice z pl. Katedralnego I
• 41. Widok na prezbiterium i kaplice z pl. Katedralnego II
• 42. Widok na prezbiterium i kaplice z pl. Katedralnego III
• 43. Widok na prezbiterium i kaplice z pl. Katedralnego IV
• 44. Kaplica św. Elżbiety (1680-1700), widok od południa I brak
• 45. Kaplica św. Elżbiety (1680-1700), widok od południa II
• 46. Widok na archikatedrę od wschodu, lata osiemdziesiąte I brak
• 47. Widok na archikatedrę od wschodu, lata osiemdziesiąte II brak
• 48. Widok na archikatedrę z odbudowanymi hełmami wież I
• 49. Widok na archikatedrę z odbudowanymi hełmami wież II
• 50. Elewacja południowa, Kaplica Najświętszego Sakramentu (1672), widok I brak
• 51. Elewacja południowa, Kaplica Najświętszego Sakramentu (1672), widok II
• 52. Archikatedra, widok od południowego zachodu (ry. K.Lubczyńska)
• 53. Statua św. Jana Chrzciciela, patrona Świątyni (ok. 1175-1180) brak
• 54. Nagrobek biskupa Jana Turzona (1537) brak
• 55. Portal wiodący do Wielkiej Zakrystii (1517) brak
• 56. Nawa główna, ambona (1723) I
• 57. Nawa główna, ambona (1723) II brak
• 58. Nawa główna, ambona (1723) III
• 59. Kaplica św. Elżbiety (1680-1700), fragment pomnika (1682)
• 60. Prezbiterium, balustrada koło ołtarza, figura św. Hieronima (1726)